Địa phương có điều kiện có thể thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học tới

Dự thảo nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển GD-ĐT, cho phép áp dụng khác với quy định của luật hiện hành trong phạm vi, đối tượng và thời hạn xác định; đồng thời quy định cơ chế giám sát, đánh giá, tổng kết để làm cơ sở luật hóa sau này.

Với nhóm chính sách về phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ giáo dục, dự thảo nghị quyết thể chế hóa Nghị quyết 71 về đột phá phát triển GD-ĐT.

Cụ thể, dự thảo quy định các chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo và nhân viên trong các cơ sở giáo dục; trao thẩm quyền cho giám đốc sở trong tuyển dụng, điều động, biệt phái để bảo đảm thống nhất quản lý nhân lực ngành; đồng thời, ban hành cơ chế thu hút, trọng dụng và phát triển nhân lực chất lượng cao trong giảng dạy, nghiên cứu, quản lý.

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày dự thảo nghị quyết. Ảnh: Phạm Thắng

Với nhóm chính sách về đổi mới cơ chế, chương trình và hệ thống giáo dục, dự thảo quy định cơ chế bảo đảm quyền tự chủ toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp; đổi mới chương trình giáo dục mầm non, phổ thông, đại học và giáo dục thường xuyên; tổ chức sử dụng thống nhất một bộ SGK trên toàn quốc; xây dựng hệ thống giáo dục mở, liên thông, thúc đẩy học tập suốt đời và xã hội học tập.

Với nhóm chính sách về tài chính, đầu tư và ưu đãi nguồn lực cho giáo dục, dự thảo nghị quyết nêu rõ tỷ lệ chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đạt tối thiểu 20% tổng chi, trong đó bảo đảm tỷ lệ chi đầu tư phát triển và ưu tiên cho giáo dục mầm non, phổ thông, vùng khó khăn. Dự thảo cũng quy định về các ưu đãi đặc thù về đất đai, thuế, tín dụng cho cơ sở giáo dục công lập và không vì lợi nhuận, bảo đảm công bằng và bền vững trong đầu tư cho giáo dục.

Với nhóm chính sách về tổ chức và quản trị hệ thống giáo dục, dự thảo quy định việc áp dụng một bộ SGK thống nhất; chấm dứt hoạt động Hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập (trừ trường có thỏa thuận quốc tế); thực hiện mô hình bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục, bảo đảm thống nhất lãnh đạo, quản trị và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

Trình bày thẩm tra về các nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành với nhiều cơ chế, chính sách.

Cơ quan thẩm tra lưu ý, nhiều cơ chế, chính sách đặc thù cần nguồn lực lớn để triển khai như: Phụ cấp ưu đãi nghề với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, 30% đối với nhân viên; cung cấp miễn phí SGK; miễn học phí, giáo trình môn học giáo dục quốc phòng và an ninh; hỗ trợ tín dụng, cấp học bổng cho đào tạo tiến sĩ...

Dự thảo quy định Bộ trưởng GD-ĐT quyết định một bộ SGK giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc, thực hiện từ năm học 2026-2027; thực hiện cung cấp miễn phí SGK cho học sinh hoàn thành vào năm 2030. Đối với các địa phương có điều kiện, sẽ thực hiện miễn phí SGK từ năm học 2026-2027.

Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị đánh giá kỹ tác động, nhất là về nguồn lực tài chính để bảo đảm tính khả thi.

Ảnh: Hoàng Hà

Về quy định giám đốc Sở GD-ĐT có thẩm quyền điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công, thay đổi vị trí việc làm đối với nhà giáo, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc quy định cụ thể cơ chế giám sát, kiểm tra, báo cáo định kỳ bảo đảm minh bạch, công bằng trong tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển nhân sự giáo dục, tránh nguy cơ tiêu cực, cục bộ.

Ủy ban cũng đề nghị làm rõ quy định các địa phương có điều kiện thì sẽ thực hiện miễn phí SGK từ năm học 2026-2027 để tránh hiểu sai thành ưu tiên cung cấp miễn phí SGK trước cho học sinh các địa phương có điều kiện thay vì ưu tiên cho học sinh vùng khó khăn.

Ủy ban cũng cho rằng cần cân nhắc quy định cơ chế Nhà nước khuyến khích thu hút nguồn lực của xã hội và của địa phương có điều kiện hỗ trợ cho địa phương khó khăn để triển khai thực hiện chủ trương này.

Trần Thường