Dịch Covid-19: Mỹ đã sẵn sàng 'bật công tắc' mở cửa lại nền kinh tế?
Nhận định về triển vọng mở cửa trở lại nền kinh tế Mỹ, giới chuyên gia cho rằng, điều quan trọng là nền kinh tế lớn nhất thế giới phải đảm bảo 3 trụ cột quan trọng, truyền đạt rõ ràng các rủi ro để tránh mang lại cho người dân cảm giác an toàn sai lầm.
Các cuộc thảo luận của Chính quyền Mỹ về việc dần dỡ bỏ các quy định hạn chế có thể mang lại cho người dân một chút hy vọng. Hình ảnh một địa điểm thử nghiệm virus SARS-CoV-2 tại Mỹ. (Nguồn: EPA)
Tại một buổi họp báo diễn ra mới đây, Tổng thống Trump cho biết, việc mở cửa trở lại nền kinh tế Mỹ sẽ diễn ra theo từng giai đoạn, với điều kiện tiên quyết là các bang cho thấy sự suy giảm của đại dịch Covid-19.
Truyền thông Mỹ cũng đưa tin rằng, đường lối chỉ đạo của Tổng thống Trump với kế hoạch mở cửa trở lại nền kinh tế nước này sẽ diễn ra trong 3 giai đoạn, trong đó có thể cho phép một số bang của Mỹ bắt đầu dỡ bỏ các quy định hạn chế ngay trong tháng này. Bên cạnh đó, một số bang có thể mở cửa trở lại vào ngày 1/5 hoặc sớm hơn.
Quản lý kỳ vọng của người dân
Đối với nhiều người dân Mỹ, việc mở lại nền kinh tế là một sự giải thoát hay ánh sáng ở cuối đường hầm. Sau nhiều tuần áp dụng các lệnh hạn chế, Mỹ sẽ trở lại bình thường - ngay cả khi sự "bình thường" đó có thể sẽ rất khác so với trước đây.
Giáo sư kinh tế tại Đại học Hamilton Stephen Wu nhận thấy, không quá nguy hiểm khi bàn về việc mở cửa trở lại nền kinh tế ở thời điểm này. Các cuộc thảo luận của Chính quyền Mỹ về việc dần dỡ bỏ các quy định hạn chế có thể mang lại cho người dân một chút hy vọng.
"Có rất nhiều người đang tìm kiếm một tia sáng ở cuối đường hầm, đặc biệt là những người đang bị xáo trộn công việc, thất nghiệp hay những doanh nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi đại dịch Covid-19. Điều cần làm là thận trọng và không mang đến cho người dân cảm giác an toàn sai lầm”, Giáo sư Stephen Wu nhấn mạnh.
Một số chuyên gia khác lại cho rằng, tuyên bố về việc mở cửa trở lại nền kinh tế Mỹ của Tổng thống Trump có thể khiến người dân lạc quan và tin rằng, nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ nhanh chóng phục hồi sau dịch bệnh. Trên thực tế, nhiều quan chức đã cảnh báo, việc phục hồi sẽ diễn ra dần dần.
TS. Lucy Wilson tại Đại học Maryland nhận thấy, cuộc thảo luận công khai của các quan chức về việc mở cửa nền kinh tế có thể sẽ nâng cao kỳ vọng của người dân, họ tin tưởng rằng, đại dịch Covid-19 đã được kiểm soát tại Mỹ.
"Người dân phải nhận thức được rằng, việc dỡ bỏ các lệnh hạn chế để mở cửa nền kinh tế sẽ đi đôi với những rủi ro về dịch bệnh có thể bùng nổ trở lại. Dịch Covid-19 tại Mỹ mới chỉ tạm lắng và quốc gia này vẫn đang là tâm dịch lớn nhất thế giới. Vì vậy, quản lý những kỳ vọng của người dân là điều rất quan trọng để ngăn chặn sự quay trở lại của dịch Covid-19 và mở cửa lại nền kinh tế trong tương lai”, TS. Lucy Wilson nói.
Buổi họp báo về kế hoạch mở cửa kinh tế Mỹ tại Nhà Trắng. (Nguồn: NYTimes)
Cần chiến lược thông minh và nhất quán
Giới chuyên gia nhận thấy, để mở cửa lại nền kinh tế, Mỹ cần đảm bảo 3 trụ cột quan trọng, đó là: đảm bảo xét nghiệm hàng loạt để không bỏ sót người nhiễm bệnh, truy vết và cách ly nghiêm ngặt nguồn bệnh, và nguồn cung dồi dào các thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE) cho nhân viên y tế tuyến đầu. Song cả 3 trụ cột này đều chưa được thực hiện tốt ở tất cả các bang tại Mỹ.
TS. Thomas R. Frieden, cựu Giám đốc điều hành Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) cho hay, việc mở cửa lại nền kinh tế phải đảm bảo những tiêu chí như các bệnh viện phải đủ khả năng tiếp nhận bệnh nhân cần điều trị, các bang có thể xét nghiệm cho tất cả những người có triệu chứng, giám sát các ca nhiễm và tiếp xúc gần, cũng như số ca nhiễm phải giảm liên tục trong 14 ngày.
Các quan chức Mỹ cũng đã nhiều lần cảnh báo, cần thận trọng trước khi đưa ra quyết định dỡ bỏ dần dần các quy định hạn chế bởi nếu dỡ bỏ quá sớm có thể dẫn đến một “làn sóng dịch bệnh thứ hai” và có thể sẽ phải bắt đầu lại các quy định hạn chế mới.
Theo quan điểm của Giáo sư chính sách công tại Đại học California Robert Reich, nền kinh tế sẽ chỉ mở cửa trở lại khi đại đa số người Mỹ cảm thấy an toàn và yên tâm tới nơi làm việc; đến các trung tâm mua sắm, di chuyển bằng máy bay, tàu điện ngầm hay xe buýt; tham dự các sự kiện thể thao đông đúc…
Giáo sư Robert Reich nhận thấy, sự an tâm của người Mỹ sẽ phụ thuộc vào việc các số liệu người nhiễm virus SARS-CoV-2 ở mức trong tầm kiểm soát và sự phát triển của vaccine chống lại virus gây chết người này. “Sẽ không ai cảm thấy an toàn khi mỗi ngày đều nghe tin hàng ngàn người dân nước mình tử vong vì Covid-19. Kinh tế Mỹ sẽ không mở cửa trở lại chỉ vì Tổng thống Trump muốn thế”, Giáo sư Robert Reich nhấn mạnh.
Trận chiến với đại dịch Covid-19 là một cuộc chiến chống lại những ẩn số, do đó, Giáo sư Jeffrey Pfeffer tại Đại học Kinh doanh Stanford cho rằng, cần thêm thông tin để đưa ra quyết định tốt nhất về thời điểm và cách mở nền kinh tế Mỹ. Dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không nên có sự đánh đổi giữa sức khỏe và hiệu quả kinh tế.
“Mở cửa nền kinh tế khi chưa thực sự kiểm soát được dịch bệnh có thể sẽ phải đối mặt với sự gia tăng của những ca nhiễm Covid-19 mới, điều này sẽ làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng và dẫn đến tình trạng kinh tế lao dốc tồi tệ hơn”, Giáo sư Jeffrey Pfeffer nói.
Còn Thống đốc bang New York Andrew Cuomo khẳng định, mở cửa nền kinh tế không phải là một công tắc đèn mà chúng ta chỉ cần bật lên là mọi thứ sẽ trở lại bình thường. Hiện tại, điều cần làm là phải đưa ra một chiến lược thông minh, nhất quán để khởi động lại toàn bộ hệ thống.
