Dịch vụ Internet vệ tinh Starlink: Phủ vùng lõm sóng cho thị trường viễn thông

Dễ dàng lắp đặt chảo thu ở mặt đất để nhận tín hiệu Internet từ vệ tinh của Starlink

Sắp có dịch vụ Internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam

Sau khi được trao quyết định cho phép thí điểm tại Việt Nam, Công ty SpaceX (Hoa Kỳ) đang hoàn thiện thủ tục, chờ cấp phép và tiến hành xây dựng hạ tầng cung cấp dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp Starlink.

Để có thể hoạt động tại Việt Nam, SpaceX phải thực hiện thủ tục đầu tư, thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam thông qua Bộ Tài chính. Sau đó, SpaceX sẽ thực hiện các thủ tục xin cấp phép cung cấp dịch vụ tại Bộ Khoa học và Công nghệ, với thời gian theo quy định không quá 15 ngày.

Mặt khác, SpaceX phải đặt trạm cổng mặt đất (trạm Gateway) trên lãnh thổ Việt Nam, bảo đảm tất cả lưu lượng do thuê bao vệ tinh tạo ra trên lãnh thổ Việt Nam đều đi qua trạm Gateway và kết nối vào mạng viễn thông công cộng trong nước. Dịch vụ phải bảo đảm thông tin, dữ liệu của người sử dụng dịch vụ tại Việt Nam được lưu trữ tại Việt Nam; thực hiện các yêu cầu về ngăn chặn nguồn phát tán mã độc, tấn công mạng, thông tin xấu độc…

Theo ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Ban Nghiên cứu công nghệ (Hiệp hội An ninh mạng quốc gia), SpaceX phải tuân thủ quy định về điều kiện kết nối, đặt trạm và bảo vệ người dùng, giống như các mạng viễn thông khác ở Việt Nam. Về mặt quản lý, mạng Internet cáp quang hay Internet vệ tinh không khác biệt. Mục tiêu của quy định là tạo sự thống nhất và bình đẳng trong cung cấp dịch vụ.

Ông Nguyễn Thành Chung, Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ đang hỗ trợ SpaceX hoàn thiện các yêu cầu theo quy định để hoạt động ở Việt Nam. Việc cần được hoàn thành sớm là thành lập doanh nghiệp và lắp đặt trạm Gateway trên lãnh thổ Việt Nam. SpaceX cho biết, đang hoàn thiện hồ sơ và vận chuyển thiết bị sang Việt Nam.

Trên hệ thống của Starlink Insider hiện có 150 cổng Starlink đang hoạt động trên toàn cầu và 13 cổng đang xây dựng sau khi được cơ quan quản lý chấp thuận, nhưng không có thông tin về địa điểm cụ thể tại Việt Nam. Một lãnh đạo của SpaceX cho biết, Công ty đang chuẩn bị đặt một trạm mặt đất tại Đà Nẵng cho dịch vụ Starlink và có kế hoạch triển khai nhiều trạm khác.

Internet sẽ phủ khắp Việt Nam

Theo số liệu từ Cục Viễn thông, mạng di động đã phủ sóng 99,8% dân số, nhưng mới bao phủ 58% diện tích đất liền và 14,5% diện tích lãnh thổ (gồm cả biển). Vẫn còn khoảng 17% hộ gia đình chưa sử dụng cáp quang, phần lớn tập trung ở vùng sâu, vùng xa. Vì thế, công nghệ Internet vệ tinh có ý nghĩa quan trọng, đặc biệt là tại những nơi cáp quang thông thường không thể vươn đến.

Ông Đoàn Quang Hoan, Phó chủ tịch Hội Vô tuyến - Điện tử Việt Nam cho rằng, việc Starlink được triển khai tại Việt Nam mang lại nhiều lợi ích, có thể nhanh chóng phủ toàn bộ vùng lõm sóng tại Việt Nam. Về mặt kỹ thuật, trạm rút ngắn cự ly liên lạc giữa người dùng với nguồn dữ liệu, vì tín hiệu không phải đi vòng qua trạm đặt ở nước ngoài rồi mới trở lại trong nước.

Sự xuất hiện của dịch vụ Starlink sẽ không gây ảnh hưởng nhiều, do tỷ lệ vùng lõm sóng hiện rất nhỏ. Thêm vào đó, do có độ trễ cao hơn cáp quang và bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết, Starlink khó có thể thay thế hoàn toàn hạ tầng truyền thống.

Còn theo ông Affandy Johan, nhà phân tích tại Ookla, Internet vệ tinh Starlink là lựa chọn bổ sung, do mạng cáp quang và di động tại Việt Nam có vùng phủ rộng và giá rẻ. Chi phí sẽ là rào cản trong việc tiếp cận Internet vệ tinh, khi giá dịch vụ Starlink đang được cải thiện, nhưng có thể ngoài tầm với của nhiều hộ gia đình nông thôn nếu không có trợ cấp.

“Giá trị cốt lõi của dịch vụ Starlink tại Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung là khả năng vượt qua giới hạn về địa lý. Tại nhiều khu vực gặp khó khăn trong triển khai mạng truyền thống do địa hình hoặc dân cư phân tán, Starlink cung cấp giải pháp tốc độ cao ở những nơi các phương án thay thế còn hạn chế”, ông Affandy Johan phân tích.

Ông Vũ Thế Bình, Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội Internet Việt Nam đánh giá, dịch vụ Starlink của SpaceX sẽ góp phần thu hẹp “khoảng cách số”, tạo cơ hội tiếp cận dịch vụ số cho mọi người dân trên cả nước, đặc biệt là tại các khu vực hẻo lánh, khó tiếp cận hạ tầng băng rộng cố định hoặc mạng 4G, 5G.

Hiện mô hình kinh doanh của SpaceX tại Việt Nam chưa được công bố, nhưng với lợi thế về kênh bán hàng và đội ngũ kỹ thuật tại chỗ, các nhà mạng Việt Nam có thể hợp tác với SpaceX để mở rộng vùng phủ sóng hoặc cung cấp gói dịch vụ kết hợp như dịch vụ Starlink và dịch vụ 4G, 5G của nhà mạng. SpaceX đang đàm phán với một nhà mạng để kinh doanh dịch vụ Starlink tại Việt Nam.

Một vấn đề được nhiều người quan tâm là giá dịch vụ. Ở các thị trường khác, mức giá dịch vụ Starlink khá cao, từ 99 USD/tháng (tương đương 2,4 triệu đồng), kèm theo chi phí mua thiết bị đầu thu là 599 USD. Khách hàng doanh nghiệp có thể trả phí dịch vụ khoảng 500 USD/tháng và chi phí thiết bị khoảng 2.500 USD.

Cuối năm 2024, dịch vụ này có thêm gói Starlink Mini (thiết bị nhỏ gọn, có thể mang theo trong ba lô và cho phép dùng thử 30 ngày không cần hợp đồng) với giá thiết bị 599 USD và gói cước hằng tháng từ 50 đến 165 USD. Trong khi đó, giá cước Internet cáp quang tại Việt Nam chỉ từ 200.000 đến 500.000 đồng/tháng.

Có thể cạnh tranh ở các phân khúc nhất định

Ông Nguyễn Bá Dũng, Phó giám đốc phát triển kinh doanh mạng di động ảo của Công ty FPT Retail nhận xét, dịch vụ Starlink có đối tượng khách hàng chính ở khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi hạ tầng viễn thông mặt đất chưa phủ sóng hoặc yếu; doanh nghiệp, tổ chức cần đường truyền ổn định ở những địa điểm khó triển khai cáp quang; khách hàng cá nhân có nhu cầu kết nối tốc độ cao, không bị phụ thuộc vào mạng di động hay cáp quang...

Vì đối tượng khách hàng khác nhau, nên trong ngắn hạn, SpaceX không ảnh hưởng tới khách hàng của nhà mạng. Nhưng về lâu dài, nếu chi phí dịch vụ giảm mạnh, họ có thể cạnh tranh ở các phân khúc nhất định.

Tú Ân