Điểm mặt những ứng viên cho nội các tương lai của ông Donald Trump

Mới xác định được Chánh Văn phòng Nhà Trắng

Sau khi giành chiến thắng trong cuộc đua trở lại Nhà Trắng, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ có một vài tháng để xây dựng nội các của mình trước khi chính thức nhậm chức vào ngày 20/1/2025. Nội các trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump được phê chuẩn khá chậm chạp. Nhưng, lần này, với việc đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Thượng viện, ông Trump có thể dễ dàng hơn trong việc bổ nhiệm những người được đề cử vào nội các.

Ngoài bộ trưởng 15 bộ hành pháp phải được Thượng viện phê chuẩn (chẳng hạn như Bộ trưởng Quốc phòng, Tổng Chưởng lý, Bộ trưởng An ninh nội địa, Bộ trưởng Ngoại giao...), thì nội các của ông Trump còn có những nhân vật quan trọng khác có thể được tổng thống bổ nhiệm mà không cần thông qua Thượng viện.

Bà Susie Wiles - cố vấn cấp cao trong chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump được chọn làm Chánh văn phòng Nhà Trắng. Ảnh: ABC.

Danh sách này bao gồm Phó Tổng thống (hiện đã thuộc về ông JD Vance, Phó Tổng thống đắc cử); Chánh văn phòng Nhà Trắng; Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc; Giám đốc Cơ quan tình báo quốc gia; Đại diện thương mại Mỹ; người đứng đầu Cơ quan Bảo vệ môi trường; người đứng đầu Văn phòng Quản lý và Ngân sách; người đứng đầu Hội đồng Cố vấn kinh tế; người đứng đầu Văn phòng Chính sách khoa học và công nghệ; người đứng đầu Cục Quản lý doanh nghiệp nhỏ.
Ông Trump không tham gia các cuộc thảo luận chính thức về nội các tiềm năng trong quá trình chạy đua vào Nhà Trắng năm nay. Nhưng, điều đó không ngăn cản ông nói về những ứng cử viên tiềm năng trong những chuyến bay thường xuyên đến các sự kiện vận động tranh cử hoặc khi ông ấn tượng với một trong những đồng minh của mình.

“Ông ấy sẽ rất giỏi việc này”, hoặc “bà ấy sẽ rất giỏi việc kia”, ông Trump thường nói như vậy khi nhắc tới các đồng minh hoặc những thành viên trong “đội hình” của mình. Và, ngay sau đêm chiến thắng, ông đã chọn bà Susie Wiles - một trong những cố vấn cấp cao trong chiến dịch tranh cử của mình làm Chánh Văn phòng Nhà Trắng tương lai.

Việc dự định bổ nhiệm bà Wiles không gây ngạc nhiên bởi năm 2016, ông Trump cũng bổ nhiệm Chánh Văn phòng đầu tiên của mình chỉ vài ngày sau khi thắng cử. Lúc này, nhóm chuyển giao quyền lực của ông đang xem xét một loạt ứng cử viên cho những vị trí còn lại trong nội các trước khi ông trở lại Nhà Trắng vào ngày 20/1/2025.

Nhiều người từng phục vụ dưới quyền ông Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên không có kế hoạch quay trở lại, nhưng nhà lãnh đạo 78 tuổi cũng có nhiều đồng minh mới có thể lấp đầy nội các và đảm nhiệm các vai trò quan trọng khác trong chính phủ. Sau đây là một số vị trí gương mặt đáng chú ý nhất.

Tổng chưởng lý

Không có quyết định nào về mặt nhân sự trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump quan trọng hơn việc bổ nhiệm người đứng đầu Bộ Tư pháp. Sau mối quan hệ không tốt đẹp với cả Jeff Sessions và William Barr, hai Tổng Chưởng lý trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump được cho là sẽ chọn một người trung thành, người có thể sử dụng quyền lực để giúp xóa bỏ các vụ án hình sự liên bang chống lại ông.

Jeff Clark - cựu Trợ lý Tổng chưởng lý phụ trách Môi trường và Tài nguyên trong nhiệm kỳ trước của ông Trump có thể trở thành Tổng chưởng lý của nội các mới. Ảnh: New York Times.

Tổng thống đắc cử đang phải đối mặt với một vụ truy tố hình sự liên bang đang diễn ra và một vụ án hình sự liên bang riêng biệt đã bị bác bỏ mà Công tố viên đặc biệt Jack Smith đang tìm cách khôi phục. Một trong những hành động đầu tiên của ông Trump khi chính thức nắm quyền chắc chắn là ra lệnh cho Bộ Tư pháp đảm bảo cả hai vụ án này đều kết thúc.

Ông Trump cũng bị buộc tội trong một vụ án hình sự cấp tiểu bang ở Georgia và sắp bị kết án vì tội “bịt miệng” ở Manhattan. Dù Tổng Chưởng lý sẽ không giám sát những vấn đề đó, nhưng gần như chắc chắn các vụ án sẽ bị hoãn lại cho đến khi ông Trump rời nhiệm sở.

Trong số những cái tên được đưa ra cho vị trí đứng đầu Bộ Tư pháp sắp tới có Tổng Chưởng lý Texas Ken Paxton, người đã bị truy tố và luận tội giống ông Trump; Matthew Whitaker - người đã tiếp quản vị trí Tổng Chưởng lý tạm quyền trong 3 tháng; Mike Davis, một nhà hoạt động cánh hữu từng làm Thư ký cho Thẩm phán Tòa án Tối cao Neil Gorsuch và Mark Paoletta, quan chức từng làm việc tại Văn phòng Ngân sách của ông Trump.

Nhưng, theo nhiều nhà phân tích, ông Jeff Clark - cựu Trợ lý Tổng Chưởng lý phụ trách môi trường và tài nguyên, là ứng viên được đánh giá cao nhất vì đã thực hiện một chiến dịch gây sức ép để cố gắng thúc giục các quan chức Bộ Tư pháp ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực sau khi ông Trump thua cuộc bầu cử năm 2020. Vì điều đó, một hội đồng kỷ luật đã khuyến nghị đình chỉ giấy phép hành nghề luật của ông Clark trong 2 năm và quan chức này đã bị truy tố cùng với ông Trump tại Georgia với tội danh cố gắng lật ngược kết quả bầu cử.

Lòng trung thành và vị thế của ông Clark khiến ông được xem là ứng cử viên cho vị trí đứng đầu Bộ Tư pháp trong nội các mới của ông Trump. Hiện ông Clark là thành viên cấp cao và Giám đốc Tố tụng tại Trung tâm Đổi mới nước Mỹ, một nhóm nghiên cứu bảo thủ có trụ sở tại Washington.

Bộ trưởng An ninh nội địa

Bộ trưởng An ninh nội địa sẽ đi đầu trong việc thực thi lời hứa của ông Trump về việc trục xuất hàng loạt người di cư không có giấy tờ và "đóng cửa" biên giới Mỹ - Mexico, cũng như chỉ đạo phản ứng của chính phủ mới trước các thảm họa thiên nhiên.

Tom Homan - một quan chức cứng rắn về vấn đề nhập cư, là ứng cử viên hàng đầu cho chức Bộ trưởng An ninh nội địa. Ảnh: Newsweek.

Tom Homan, cựu Giám đốc tạm quyền của Cơ quan Thực thi di trú và Hải quan (ICE) trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, được xem là ứng cử viên có nhiều khả năng nhất. Quan chức 62 tuổi này ủng hộ việc tách trẻ em di cư khỏi cha mẹ như một biện pháp ngăn chặn tình trạng vượt biên trái phép và từng tuyên bố các chính trị gia ủng hộ chính sách bảo vệ người di cư nên bị buộc tội. Dù đã từ chức vào năm 2018, giữa nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump, ông Homan vẫn là người ủng hộ cách tiếp cận của ông Trump về vấn đề nhập cư.

Trong số các gương mặt còn lại, ông Chad Wolf, người từng giữ quyền Bộ trưởng Nội địa cho đến khi việc bổ nhiệm ông bị phán quyết là bất hợp pháp và Mark Morgan - quyền Giám đốc Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới vào cuối nhiệm kỳ trước của ông Trump, cũng là những ứng cử viên khá tiềm năng.

Bộ trưởng Ngoại giao

Ngoại trưởng Mỹ là cố vấn chính của tổng thống về các vấn đề đối ngoại và là thành viên quyền lực thứ hai trong nội các, chỉ sau Phó Tổng thống. Vì thế, đây cũng là vị trí cực kỳ then chốt, đòi hỏi ông Trump phải lựa chọn chính xác.

Hiện tại, Thượng nghị sĩ bang Florida Marco Rubio - người từng được cân nhắc làm Phó Tổng thống của ông Trump - là cái tên quan trọng đang được nhắm cho vị trí chủ chốt này. Ông Rubio, 53 tuổi, là thành viên cấp cao của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện kiêm Phó Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện.

Richard Grenell, cựu Đại sứ Mỹ tại Đức có thể trở thành Ngoại trưởng trong nội các mới. Ảnh: CNBC.

Những ứng cử viên khác cho vị trí này bao gồm cựu Cố vấn An ninh quốc gia của ông Trump là Robert O'Brien; Thượng nghị sĩ bang Tennessee, Bill Hagerty - người từng là Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản và Brian Hook - đặc phái viên cứng rắn về Iran trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump và là người đang lãnh đạo nỗ lực chuyển giao tại Bộ Ngoại giao.

Tuy nhiên, ứng cử viên sáng giá nhất cho đề cử này là Richard Grenell. Đây là một nhân vật trung thành với ông Trump, từng giữ chức Đại sứ Mỹ tại Đức, Đặc phái viên tại Balkan và quyền Giám đốc Tình báo quốc gia (DNI). Nhà ngoại giao 58 tuổi này đã tham gia rất nhiều vào nỗ lực của ông Trump nhằm lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 và thậm chí còn tham dự cuộc họp riêng của ông Trump với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào tháng 9 vừa qua.

Bộ trưởng Quốc phòng

Mike Pompeo, người từng giữ chức Giám đốc CIA và Ngoại trưởng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, từng được coi là ứng cử viên hàng đầu cho chức Bộ trưởng Quốc phòng nhưng hôm 9/11, ông Trump đã xác nhận sẽ không mời chính trị gia 60 tuổi này vào nội các mới.

Do đó, sự chú ý lúc này đang dồn vào Michael Waltz. Cựu đại tá mũ nồi xanh này hiện là Hạ nghị sĩ đến từ Florida và đã khẳng định mình như một trong những người theo đường lối cứng rắn nhất đối với Trung Quốc tại Hạ viện. Trong số các dự luật liên quan đến Trung Quốc mà ông Waltz đồng bảo trợ có các biện pháp được thiết kế để giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào những khoáng sản quan trọng được khai thác tại Trung Quốc. Ông Waltz đang có mối quan hệ tốt với ông Trump và được đánh giá là ứng cử viên nặng ký nhất cho chức Bộ trưởng Quốc phòng.

Hai “ngôi sao” đặc biệt trong “đội hình”

Có hai nhân vật đặc biệt đã được ông Trump để mắt đến nhiều nhất trong vài tuần cuối của chiến dịch tranh cử: Ông trùm công nghệ Elon Musk - người đã quyên góp hơn 118 triệu USD cho Ủy ban Vận động chính trị (PAC) ủng hộ ông Trump do chính tỷ phú này lãnh đạo, và Robert Kennedy Jr - ứng cử viên tổng thống độc lập đã đình chỉ chiến dịch tranh cử của mình để ủng hộ ông Trump.

Cả ông Elon Musk và Tổng thống đắc cử Donald Trump đều tập trung vào ý tưởng tỷ phú giàu nhất thế giới sẽ lãnh đạo “Bộ Hiệu quả Chính phủ”, nơi tập trung cho nhiệm vụ cắt giảm chi phí và tinh giản cái gọi là “bộ máy quan liêu liên bang khổng lồ, ngột ngạt”.

Trong khi đó, Robert Kennedy Jr - một luật sư về môi trường nổi tiếng hoài nghi về vaccine và là cháu trai của cựu Tổng thống John Fitzgerald Kennedy. Nhiều người thân cận với chiến dịch tranh cử của ông Trump đã chia sẻ với hãng tin CBS News rằng ông Robert Kennedy Jr nằm trong danh sách ứng cử viên rút gọn cho vị trí Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ xã hội. Dù không có bằng cấp y tế, chính trị gia 70 tuổi vẫn được kỳ vọng trở thành một “ngôi sao y tế cộng đồng” trong nội các mới của ông Trump.

Bên cạnh Bộ Y tế và Dịch vụ xã hội, ông Robert Kennedy Jr cũng có thể được nhắm đến cho những vị trí lãnh đạo Bộ Nông nghiệp, Cơ quan Bảo vệ môi trường hoặc Cục Quản lý an toàn thực phẩm và dược phẩm (FDA).

Nguyễn Khánh