Điểm nóng xung đột ngày 22-9: Mỹ âm thầm 'khóa van' vũ khí với Tây Âu?

Động thái này được cho là nhằm ưu tiên bổ sung kho dự trữ quân sự của Mỹ theo chương trình nghị sự "Nước Mỹ trên hết" của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Sự thay đổi đột ngột này đã gây lo ngại sâu sắc về an ninh của lục địa và nguy cơ tạo ra rạn nứt trong các liên minh truyền thống.

Dấu hiệu rõ ràng nhất cho sự thay đổi chính sách này là thương vụ bán hệ thống phòng không Patriot trị giá hàng tỉ USD cho Đan Mạch. Mặc dù các nhà đàm phán Mỹ và Đan Mạch đã tích cực thúc đẩy thương vụ, Lầu Năm Góc đột nhiên... "mất hứng thú".

Theo các quan chức giấu tên, Thứ trưởng Quốc phòng Elbridge Colby đã bày tỏ sự không tin tưởng vào việc bán vũ khí cho nước ngoài, lập luận rằng Patriot đang thiếu hụt và cần được giữ lại cho Mỹ sử dụng khi cần thiết.

Lời nói của ông đã khiến một số quan chức Bộ Ngoại giao ngạc nhiên, và họ sau đó biết rằng không chỉ Đan Mạch bị hạn chế quyền tiếp cận.

Hệ thống phòng không Patriot của Mỹ trong một cuộc tập trận. Ảnh: Philipp Schulze

Tạp chí The Atlantic cho biết Lầu Năm Góc đã xác định một số loại vũ khí đang thiếu hụt và đang tìm cách ngăn chặn các yêu cầu mua mới từ các nước NATO.

Tình trạng thiếu hụt Patriot đã là một mối lo ngại trong nhiều tháng. Theo quan chức Bộ Quốc phòng, Mỹ chỉ có khoảng 25% số tên lửa đánh chặn cần thiết cho các kế hoạch quân sự của mình. Nhu cầu này tăng cao sau khi Washington cung cấp hơn 67 tỉ USD vũ khí cho Ukraine kể từ năm 2022.

Việc Patriot không có hệ thống tương đương ở châu Âu đã khiến nó trở thành một loại khí tài được săn lùng, đặc biệt khi các quốc gia này ngày càng lo ngại về các cuộc tấn công trên không liên quan đến xung đột Nga - Ukraine.

Quyết định của Mỹ đã buộc Đan Mạch phải tìm kiếm giải pháp thay thế. Cuối cùng, vào tuần trước, nước này đã ký một hợp đồng trị giá 9,1 tỉ USD để mua các hệ thống phòng không từ liên doanh Pháp - Ý cũng như các nhà cung cấp từ Na Uy, Đức. Đây là thương vụ mua vũ khí lớn nhất từ trước đến nay của Đan Mạch.

Các nhà phân tích và quan sát của chính quyền ông Donald Trump cho rằng sự thay đổi này phù hợp với quan điểm của những người ủng hộ "Nước Mỹ trên hết", những người tin rằng Mỹ nên tập trung mọi nguồn lực vào việc đảm bảo an ninh khu vực Tây Thái Bình Dương, ngay cả khi điều đó phải trả giá bằng an ninh của châu Âu.

Tạp chí The Atlantic cảnh báo việc tạm dừng bán vũ khí kéo dài có thể làm suy yếu khả năng phòng thủ của các đồng minh châu Âu của Mỹ. Việc này không chỉ gây tổn thất cho ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ mà còn làm giảm ảnh hưởng quân sự của Washington.

Trước động thái của Mỹ, bà Cara Abercrombie, trợ lý bộ trưởng quốc phòng phụ trách mua sắm của chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden, nghĩ rằng ngay cả một sự chậm trễ nhỏ trong việc cung cấp vũ khí cũng sẽ thúc đẩy các đồng minh tìm kiếm nguồn cung khác, làm suy yếu vị thế của Mỹ trên thị trường quốc phòng.

Huệ Bình