Điểm nóng xung đột ngày 27-11: Nội bộ Nhà Trắng chia rẽ vì thỏa thuận hòa bình Ukraine?

Bên trong Nhà Trắng, kế hoạch tìm lối ra cho xung đột Ukraine đang bị chi phối bởi hai luồng quan điểm đối nghịch.

Phó Tổng thống JD Vance chủ trương lập trường "thực dụng" dựa trên đánh giá rằng Nga đang nắm lợi thế trên chiến trường. Ngoại trưởng Marco Rubio lại đại diện cho quan điểm cứng rắn với Nga, lập trường gần với phe Cộng hòa truyền thống.

Theo Economist, ông Vance gần đây là người dẫn dắt nhiều bước đi đáng chú ý. Ông đã gọi cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để trình bày kế hoạch hòa bình 28 điểm, văn bản bị chỉ trích là liệt kê nhiều yêu cầu theo hướng có lợi cho Nga.

Tổng thống Donald Trump, Phó Tổng thống JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio tại Phòng Bầu dục hồi tháng 6. Ảnh: EPA.

Ngay sau đó, Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll, người thân cận với ông Vance từ thời học luật, đã đến Kiev và cảnh báo rằng Washington đang ngày càng thiếu kiên nhẫn. Ông Driscoll nói Kiev cần chấp nhận thực tế phòng tuyến nước này đối diện nguy cơ sụp đổ và có rủi ro phải nhượng lãnh thổ.

Sau đó, đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và nhà đàm phán Nga Kirill Dmitriev cùng nhau soạn thảo bản đề xuất gồm 28 điều khoản, chứa đựng nhiều điều khoản gây tranh cãi vì có lợi cho Moscow như cấm Ukraine gia nhập NATO, rút lui toàn bộ khỏi vùng Donbas và áp trần quân số…

Tuy nhiên, trước làn sóng phản đối mạnh mẽ từ Kiev và châu Âu, Tổng thống Donald Trump nói rằng đó chưa phải "đề xuất cuối cùng", tạo khoảng trống để ông Rubio can thiệp.

Theo nguồn tin của Telegraph, Ngoại trưởng Rubio ban đầu đã bị "gạt ra ngoài vấn đề Ukraine" nhưng sẽ tham gia "giai đoạn 2" để biến đề xuất trên thành phiên bản dễ được chấp nhận hơn tại Thượng viện Mỹ. Ông chỉ được biết về bản đề xuất 28 điểm vào ngày 18-11.

Một quan chức Mỹ nói với Washington Post rằng tình hình đang "hoàn toàn hỗn loạn" vì các bộ phận trong Nhà Trắng "không biết chuyện gì đang diễn ra".

Qua ngày 22-11, Phó Tổng thống Vance công khai khen ngợi kế hoạch 28 điểm. Ông viết trên mạng X rằng hòa bình "sẽ không thể được tạo ra bởi những nhà ngoại giao thất bại hay những chính trị gia sống trong thế giới ảo tưởng".

Nhưng đến tối hôm sau, ông Rubio dường như đã giành lại thế kiểm soát trong tiến trình đàm phán. Ông gọi kế hoạch của ông Witkoff là văn bản "đang tiếp tục hoàn thiện", báo hiệu đề xuất 28 điểm sẽ có nhiều thay đổi lớn.

Vài ngày sau, Financial Times đưa tin kế hoạch hòa bình đã được chỉnh sửa chỉ còn 19 điều khoản, loại bỏ các điều khoản gây tranh cãi nhất.

Một nguồn tin ngoại giao cho biết sự xuất hiện của ông Rubio tại hội nghị Mỹ - Ukraine ở Geneva - Thụy Sĩ cuối tuần trước chỉ được thông báo cho các đồng minh vào phút cuối, phản ánh cách điều phối thiếu thống nhất của Nhà Trắng.

Nguồn tin này nhận xét rằng ông Rubio "đến Geneva trong thế buộc phải quay xe xử lý lại tình huống". Người này nói thêm: Kế hoạch 28 điểm thực chất "là sản phẩm của Witkoff và Kushner (con rể ông Trump)" và ông Rubio "đang ở vào vị thế rất khó khăn".

Lạc Chi