Điểm tựa cho tăng trưởng thị trường chứng khoán

Bối cảnh thế giới bất định nhưng Việt Nam vẫn giữ được ổn định

Theo World Uncertainty Index, thế giới đang bước vào giai đoạn bất định nhất kể từ thập niên 1990, với mức độ rủi ro toàn cầu leo lên đỉnh cao nhất trong hơn ba mươi năm qua. Xung đột địa chính trị diễn ra ở nhiều nơi, từ xung đột Nga - Ukraine cho tới xung đột ở Trung Đông và những vấn đề chính trị cục bộ tại nhiều quốc gia, đã khiến môi trường đầu tư toàn cầu trở nên mong manh và khó đoán định hơn bao giờ hết.

Bức tranh thêm phần phức tạp khi Tổng thống Mỹ Donald Trump quay trở lại Nhà Trắng với chính sách thương mại cứng rắn, gia tăng hàng rào thuế quan đối với nhiều quốc gia. Căng thẳng thương mại vẫn chưa có hồi kết làm đứt gãy chuỗi cung ứng, đẩy giá hàng hóa leo thang và khiến lãi suất neo cao hơn kỳ vọng. Điều này tạo áp lực đáng kể lên dòng vốn quốc tế, đặc biệt tại các thị trường mới nổi.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam lại nổi lên như một điểm sáng ổn định hiếm hoi ở châu Á, cả về chính trị lẫn kinh tế. Sự điều hành linh hoạt của Chính phủ, cùng nền chính trị - xã hội ổn định và khả năng kiểm soát rủi ro vĩ mô hiệu quả, đang giúp Việt Nam trở thành điểm đến an toàn cho dòng vốn dài hạn trong giai đoạn thế giới biến động.

Điểm tựa cho thị trường chứng khoán tăng trưởng

Từ đầu năm đến nay, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã ghi nhận mức tăng trưởng nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới. Diễn biến này không chỉ phản ánh niềm tin của nhà đầu tư vào sự ổn định chính trị và nền tảng kinh tế tăng trưởng cao, mà còn cho thấy sức bật từ bốn điểm tựa quan trọng đang hỗ trợ thị trường vươn lên.

Thứ nhất, tăng trưởng kinh tế cao và nền chính trị ổn định

Tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2025 được dự báo vượt 8%, cao hơn mức 7,09% của năm 2024 và có thể trở thành năm tăng trưởng mạnh nhất kể từ năm 2008. Trong khi đó, lạm phát được duy trì quanh mức 3,5%, tương đối ổn định trong bối cảnh thế giới đối mặt với tình trạng giá cả leo thang do ảnh hưởng của thuế quan và xung đột.

Động lực tăng trưởng đến từ sự gia tăng đồng đều ở hầu hết các cấu phần kinh tế. Khu vực tiêu dùng tư nhân phục hồi ấn tượng khi doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng đều qua từng quí và từng tháng, đạt hơn 10% vào tháng 9-2025. Chi tiêu công cũng tăng mạnh khi ngân sách dự kiến tăng chi hơn 32% so với năm trước để chi trả trợ cấp cho hơn 145.000 công chức, viên chức nghỉ việc. Khu vực tiêu dùng công và tư đóng góp tới 60-65% vào tăng trưởng GDP.

Hoạt động đầu tư, vốn chiếm khoảng 30% GDP, ghi nhận mức tăng vững ở cả ba khu vực. Khu vực nhà nước tăng hơn 20%, khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) dù chịu ảnh hưởng từ chính sách thuế quan của Mỹ vẫn tăng gần 11%, còn khu vực tư nhân phục hồi mạnh mẽ với tốc độ gần 8%. Bên cạnh đó, kim ngạch thương mại, bất chấp rào cản thương mại mới, vẫn tăng 18% so với cùng kỳ, đạt thặng dư 16,8 tỉ đô la Mỹ.

Nhờ nền chính trị ổn định và môi trường vĩ mô vững vàng, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế một nền kinh tế an toàn, hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư toàn cầu.

Thứ hai, cải cách thể chế: từ định hướng đến hành động

Năm 2025 đánh dấu giai đoạn tăng tốc cải cách thể chế mạnh mẽ, từ việc Trung ương ban hành các nghị quyết “bộ tứ trụ cột” cho tới các quyết sách cụ thể. Chính quyền đã chuyển từ ba cấp thành hai cấp, với nhiều thủ tục hành chính được cắt giảm, tạo điều kiện rất lớn cho người dân và doanh nghiệp. Nhiều dự án đầu tư lớn được triển khai với trọng trách được giao cho cả khu vực tư nhân, tạo niềm tin và khí thế mới trong cộng đồng doanh nghiệp.

Trong lĩnh vực tài chính và chứng khoán, khung pháp lý được hoàn thiện với hàng loạt chính sách mới. Nghị định 245/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP, cùng hai đề án lớn là Nâng hạng thị trường chứng khoán và Tái cấu trúc nhà đầu tư, phát triển ngành quỹ đầu tư đã thể hiện quyết tâm đưa thị trường hướng tới chuẩn mực quốc tế. Bên cạnh đó, việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa và chuẩn bị thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế ngay trong năm 2025 cho thấy định hướng cải cách với tư duy mở và đã đi vào những hành động cụ thể.

Mục tiêu xuyên suốt là biến thị TTCK thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ lực của nền kinh tế, minh bạch, chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.

Thứ ba, nâng hạng thị trường và kỳ vọng dòng vốn ngoại trở lại

Ngày 8-10-2025, FTSE Russell chính thức công bố nâng hạng Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi thứ cấp, có hiệu lực sau 12 tháng. Đây là dấu mốc lịch sử, phản ánh nỗ lực nhiều năm trong cải thiện hạ tầng, thanh toán và tính minh bạch.

Theo ước tính, sự kiện này có thể giúp Việt Nam thu hút từ 1-1,5 tỉ đô la Mỹ dòng vốn thụ động từ các quỹ ETF trong năm đầu tiên, và nhiều tỉ đô la nữa từ các quỹ chủ động trong những năm tiếp theo. Khi đó, xu hướng bán ròng kéo dài của khối ngoại có thể đảo chiều, góp phần củng cố thanh khoản và niềm tin thị trường.

Tác động của nâng hạng TTCK không chỉ nằm ở dòng vốn mà còn buộc các doanh nghiệp niêm yết cải thiện quản trị, công bố thông tin và chuẩn mực báo cáo, qua đó nâng tầm TTCK Việt Nam. Về dài hạn, Việt Nam còn nhiều dư địa để tiến tới nhóm thị trường mới nổi cấp cao hơn của FTSE, đồng thời tiến gần tiêu chuẩn nâng hạng của MSCI, mục tiêu mang tính chiến lược tới năm 2030.

Cuối cùng, tăng trưởng kết quả kinh doanh là nền tảng quan trọng nhất

Lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp niêm yết được dự báo tăng 15-20% trong năm 2025, nối tiếp đà phục hồi mạnh từ năm trước. Sự cải thiện đến từ tiêu dùng nội địa gia tăng, đầu tư công duy trì tốc độ cao và dòng vốn FDI vẫn ổn định.

Nhiều ngành hưởng lợi trực tiếp, như ngân hàng, công nghệ, bất động sản, bán lẻ, xây dựng, vật liệu…, đều đã công bố kết quả kinh doanh khả quan trong sáu tháng đầu năm 2025. Động lực này giúp củng cố niềm tin rằng tăng trưởng của TTCK không chỉ đến từ kỳ vọng, mà dựa trên nền tảng lợi nhuận thực của doanh nghiệp.

Về định giá, P/E của VN-Index hiện quanh mức 15,4 lần, cao hơn một chút so với trung bình giai đoạn 2012-2025, phản ánh sự kỳ vọng của nhà đầu tư vào chu kỳ tăng trưởng mới. Khi các yếu tố điểm tựa ở trên cùng hội tụ đủ, nhà đầu tư sẵn sàng trả mức định giá cao hơn để đón đầu giai đoạn tăng trưởng bền vững mới của TTCK Việt Nam.

Trịnh Duy Viết