'Điểm tựa' pháp lý của đối tượng yếu thế

Các TGVPL tham gia tập huấn kỹ năng TGPL cho nạn nhân bạo lực gia đình và người dân tộc thiểu số.

TGVPL Hoàng Đức Hiếu hiện công tác tại Chi nhánh số 4 thuộc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh. Phụ trách địa bàn rộng gồm các xã thuộc các huyện Như Xuân và Như Thanh cũ, đã có hơn 10 năm miệt mài gắn bó với nghề. Chia sẻ về công việc của mình, TGVPL Hoàng Đức Hiếu nhìn nhận rõ tính đặc thù của hoạt động TGPL tại Thanh Hóa - một tỉnh có địa bàn rộng, dân cư phân tán, giao thông đi lại khó khăn. Đối tượng mà TGVPL tiếp xúc hằng ngày hầu hết là những nhóm yếu thế: người nghèo, người già neo đơn, người khuyết tật, trẻ em, người chưa thành niên, đồng bào dân tộc thiểu số... Quá trình tư vấn pháp luật, trợ giúp cho đối tượng trong các vụ việc cụ thể, TGVPL phải thực sự là người nhiệt tình, tận tâm, kiên trì, chuyên nghiệp, bảo mật thông tin, tạo sự tin tưởng đối với họ, từ đó thực hiện trách nhiệm bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL.

Trong suốt quá trình công tác, TGVPL Hoàng Đức Hiếu đã trực tiếp thực hiện khoảng 300 vụ việc tham gia tố tụng, 10 vụ việc đại diện ngoài tố tụng và hàng trăm nội dung tư vấn pháp luật. Các vụ việc do anh tham gia đều được đánh giá đạt chất lượng khá và tốt, trong đó vụ việc đạt chất lượng tốt chiếm khoảng 95%.

Với TGVPL Lê Thị Thu Vân hiện làm việc tại chi nhánh số 2 có trụ sở đặt tại xã Ngọc Lặc, hoạt động TGPL không chỉ là tư vấn, tham gia bảo vệ quyền lợi cho đối tượng mà còn thường xuyên được phân công bào chữa cho các đối tượng là bị can, bị cáo trong các vụ án hình sự. Chia sẻ quan điểm về hoạt động nghề nghiệp, TGVPL Lê Thị Thu Vân cho rằng: "Với nhiều người yếu thế, sự đồng hành của đội ngũ TGPL giúp họ tiếp cận pháp luật một cách dễ hiểu, thực tế và đúng nhu cầu. Tinh thần “luôn luôn đi cùng dân” không chỉ thể hiện qua những buổi trợ giúp lưu động, truyền thông ở thôn bản, vùng sâu, vùng xa mà còn thông qua những phiên tòa có sự tham gia của TGVPL để góp phần cùng các cơ quan tiến hành tố tụng xét xử đúng người, đúng tội". Khi TGPL gắn bó với đời sống, pháp luật không còn là những điều khoản khô cứng mà trở thành công cụ giúp người dân giải quyết khó khăn, tự bảo vệ mình và xây dựng niềm tin vào nhà nước pháp quyền.

Vai trò của đội ngũ TGPL ngày càng khẳng định dấu ấn rõ nét, vừa là người bảo vệ pháp lý của người yếu thế, vừa là lực lượng quan trọng trong việc thúc đẩy một nền tư pháp công bằng, nhân văn và gần dân hơn. Hàng nghìn người yếu thế như người nghèo, người khuyết tật, phụ nữ, trẻ em... đã tìm thấy “điểm tựa” tiếp cận công lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp nhờ chính sách TGPL miễn phí.

Tại Thanh Hóa, từ ngày 1/1/2018 đến 30/9/2025, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã thực hiện 7.930 vụ việc, trong đó 98,7% là vụ việc tham gia tố tụng. Đáng chú ý, hơn 90% vụ việc có sự đồng hành của TGVPL ngay từ giai đoạn đầu của quá trình tố tụng - từ điều tra trong án hình sự đến khởi kiện trong án dân sự, hành chính. Đây là yếu tố quan trọng giúp các đối tượng TGPL được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Các TGVPL không chỉ hoàn thành 100% chỉ tiêu tham gia tố tụng do Bộ Tư pháp giao, mà chất lượng tham gia cũng ngày càng được nâng lên. Tỷ lệ vụ việc được đánh giá đạt chất lượng tốt vượt 90%, thể hiện năng lực tranh tụng ngày càng vững vàng, được các cơ quan tiến hành tố tụng ghi nhận. Công tác lập, quản lý và lưu trữ hồ sơ vụ việc được thực hiện đúng quy định, bảo đảm tính minh bạch và chuẩn mực. Quan trọng hơn, mỗi vụ việc TGPL không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ quyền lợi cá nhân. Thông qua quá trình hướng dẫn, tư vấn và tranh tụng, TGVPL đã trở thành “cầu nối” truyền tải, nâng cao nhận thức pháp luật của cộng đồng, giúp người dân lựa chọn, hành xử đúng mực, hình thành ý thức tôn trọng và tuân thủ pháp luật. Điều này góp phần hạn chế tranh chấp, khiếu kiện kéo dài, giữ gìn an ninh trật tự và ổn định xã hội tại địa phương.

Tuy nhiên, hoạt động TGPL hiện nay trên địa bàn tỉnh hiện vẫn đối mặt với một số khó khăn như: số lượng vụ việc TGPL ngày càng tăng nhưng nguồn lực cho công tác TGPL hiện nay còn mỏng. Các chi nhánh tại các xã hiện nay vẫn phải mượn địa điểm làm việc của trụ sở UBND cấp xã.

Bài và ảnh: Việt Hương