Điện Biên bứt phá từ các Chương trình mục tiêu quốc gia

Sau 5 năm triển khai, các Chương trình mục tiêu quốc gia đã trở thành động lực quan trọng cho sự đổi thay ở Điện Biên. Những con đường bê tông về tận bản xa, trường học và trạm y tế khang trang, mô hình sản xuất mới giúp đồng bào có thêm sinh kế… đang tạo nên diện mạo nông thôn mới, góp phần giảm nghèo nhanh và bền vững cho địa phương nơi cực Tây Tổ quốc.

Sinh kế mới trên vùng đất khó

Ở xã Mường Pồn, tỉnh Điện Biên, nhiều hộ dân đã mạnh dạn trồng thử nghiệm cây sa nhân tím theo Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây cũng là một trong hơn 110 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, khởi sự kinh doanh và thu hút đầu tư được triển khai tại Điện Biên trong giai đoạn 2021-2025.

Sau một năm chăm sóc, cây sa nhân tím không chỉ bén rễ, phát triển tốt mà còn cho thu hoạch sớm hơn dự kiến. Đến nay, toàn xã đã có hơn 40 hộ trồng với tổng diện tích gần 60 ha.

Bà Lò Thị Lả, một trong những hộ tiên phong trồng cây sa nhân tím phấn khởi chia sẻ: lúc đầu ai cũng bỡ ngỡ, công việc nhiều và vất vả. Nhưng nhờ cán bộ khuyến nông thường xuyên xuống hướng dẫn kỹ thuật nên bà con dần tự tin hơn. Năm ngoái cây cho thu hoạch sớm, chia ra mỗi nhà được vài triệu đồng. Số tiền không lớn nhưng đã giúp bà con có thêm chi phí sinh hoạt và tạo động lực gắn bó lâu dài với loại cây mới này.

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã giúp người dân thoát nghèo.

Không chỉ trồng dược liệu, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn giúp người dân gắn sinh kế với bảo vệ rừng và phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững. Trong 5 năm qua, Điện Biên đã trồng mới 277ha rừng sản xuất, hỗ trợ phát triển 390ha lâm sản ngoài gỗ, khoán bảo vệ trên 43.600 lượt ha rừng phòng hộ. Những dự án này không chỉ giúp bà con có thêm thu nhập, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, giữ gìn hệ sinh thái bền vững.

Còn tại xã Mường Nhà, nhiều hộ gia đình được hỗ trợ cây, con giống từ Chương trình xây dựng nông thôn mới. Gia đình anh Lường Văn Đảo, trước đây chỉ quen trồng lúa, ngô, nay đã có vườn cam, bưởi, xoài xanh tốt nhờ được tập huấn kỹ thuật và đi học hỏi kinh nghiệm tại Sơn La.

“Ban đầu tôi lo lắng lắm, nhưng khi được hướng dẫn chi tiết, tôi mạnh dạn đầu tư thêm phân bón, chăm sóc theo quy trình. Giờ vườn cây đang ra hoa, kết trái, hứa hẹn vài năm tới sẽ cho thu nhập ổn định, giúp gia đình thoát nghèo bền vững,” anh Đảo chia sẻ.

Thực tế cho thấy, từ những mô hình nhỏ như trồng sa nhân, cây ăn quả đến những dự án quy mô lớn về rừng và chăn nuôi… các Chương trình mục tiêu quốc gia đã mở ra hướng đi mới, tạo việc làm, tăng thu nhập cho hàng nghìn hộ dân, đồng thời khẳng định vai trò trụ cột trong công cuộc giảm nghèo bền vững ở Điện Biên.

Các Chương trình mục tiêu quốc gia đã thực sự đi vào đời sống đồng bào.

Những con số biết nói

Điện Biên đã ghi nhận nhiều kết quả ấn tượng từ các Chương trình mục tiêu quốc gia. Đến tháng 6/2025, phường Mường Lay và phường Điện Biên Phủ được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; toàn tỉnh có 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, 5 xã đạt chuẩn nâng cao, 26/115 xã cũ đạt chuẩn, bình quân đạt 14,74 tiêu chí/xã. Bên cạnh đó, 267 thôn, bản đạt chuẩn nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu.

Trong công tác giảm nghèo, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 34,9% năm 2021 xuống 21,29% năm 2024, tương ứng 16.906 hộ thoát nghèo. Dự kiến đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn khoảng 17,66%, mức giảm bình quân 4,4%/năm; trong đó, các huyện nghèo giảm tới 6,45%/năm. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm bình quân 5,85%/năm là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của các chính sách.

Tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 34,9% năm 2021 xuống 21,29% năm 2024, tương ứng 16.906 hộ thoát nghèo.

Song song với đó, hạ tầng cơ sở cũng được đầu tư mạnh mẽ với 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được rải nhựa hoặc bê tông; 85,7% thôn có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; 100% trạm y tế xã kiên cố; 94% đồng bào dân tộc thiểu số được sử dụng nước hợp vệ sinh.

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên cho biết, các Chương trình mục tiêu quốc gia đã thực sự đi vào đời sống đồng bào. Từ hạ tầng giao thông, trường lớp, trạm y tế khang trang đến sinh kế mới, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh và bền vững. Đây là kết quả của sự nỗ lực chung, vừa khẳng định hiệu quả chính sách, vừa thể hiện quyết tâm của chính quyền và nhân dân.

Hạ tầng cơ sở cũng được đầu tư mạnh mẽ với 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được rải nhựa hoặc bê tông.

Hướng đến xây dựng nông thôn mới bền vững

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, Điện Biên vẫn còn nhiều khó khăn như: nguồn lực đầu tư chưa đáp ứng hết nhu cầu, tiến độ giải ngân một số chương trình còn chậm, thu nhập của đồng bào vùng cao còn thấp, năng lực triển khai ở cơ sở chưa đồng đều.

Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Lê Thành Đô nhấn mạnh, giai đoạn 2025-2030, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng nông thôn mới toàn diện, bền vững, hài hòa giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo vệ môi trường, gìn giữ bản sắc văn hóa. Điện Biên sẽ đẩy mạnh chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp đa giá trị, gắn với giảm nghèo đa chiều, tăng trưởng xanh, ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Tỉnh phấn đấu đến năm 2030, thu nhập bình quân người dân nông thôn tăng ít nhất gấp đôi so với năm 2020; tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 3%/năm; có ít nhất 50% xã nghèo thoát nghèo. Điện Biên cũng sẽ có 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới theo bộ tiêu chí mới, trong đó 1 xã đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại theo khung thí điểm.

Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Lê Thành Đô.

Để hiện thực hóa mục tiêu, tỉnh dự kiến nhu cầu vốn ngân sách trung ương cho các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030 khoảng 14.727 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển hơn 8.000 tỷ đồng, vốn sự nghiệp hơn 6.700 tỷ đồng. Riêng năm 2026, nhu cầu vốn hơn 6.300 tỷ đồng. Điện Biên cũng kiến nghị Trung ương sớm phê duyệt các chương trình mới, ban hành hướng dẫn, phân bổ vốn kịp thời để triển khai hiệu quả.

Có thể thấy, sau 5 năm, các Chương trình mục tiêu quốc gia đã và đang tạo nên bước chuyển mình sâu sắc ở Điện Biên. Những con đường bê tông nối dài, những trường lớp, trạm y tế khang trang, những mô hình sinh kế mới… chính là minh chứng sinh động. Đó không chỉ là sự đổi thay về hạ tầng hay thu nhập, mà còn là sự thay đổi về tư duy, khát vọng vươn lên của đồng bào các dân tộc nơi cực Tây Tổ quốc./.

Vũ Lợi - VOV Tây Bắc