Diễn biến ở Ukraine có thể khiến hòa đàm gặp khó

Sức ép từ hai “mặt trận”

Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak từ chức ngày 28-11, sau khi Cục chống tham nhũng quốc gia (NABU) tiến hành khám xét trụ sở của ông.

Theo báo Kiev Independent, giữa lúc đối mặt với bê bối tham nhũng nghiêm trọng nhất nhiệm kỳ và kế hoạch hòa bình gây tranh cãi do Mỹ đề xuất, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang phải xoay xở giữa hai “mặt trận”: sức ép từ nội bộ và đòi hỏi nhượng bộ trên bàn đàm phán quốc tế.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (thứ hai từ trái sang) trong cuộc thảo luận với đoàn Bộ Quốc phòng Anh. Ảnh: TASS

Bê bối bùng nổ sau khi NABU truy tố 8 nghi phạm trong vụ chiếm đoạt hàng trăm triệu USD tại Tập đoàn năng lượng hạt nhân Energoatom, trong đó nhân vật trung tâm bị cáo buộc là doanh nhân Timur Mindich, người quen thân với Tổng thống Zelensky.

Hai bộ trưởng liên quan cũng đã bị miễn nhiệm ngay sau cuộc điều tra. Tuy vậy, ông Zelensky vẫn từ chối yêu cầu đòi cách chức Chánh văn phòng Andriy Yermak và Thư ký Hội đồng an ninh - quốc phòng Rustem Umerov, những người bị nêu tên trong hồ sơ của NABU.

Trái lại, cả hai còn được chỉ định tham gia đoàn đàm phán với Mỹ tại Thụy Sĩ vào ngày 23-11. Dư luận Ukraine cho rằng với quyền lực tập trung quá lớn vào tay Chánh văn phòng, việc ông Yermak “không biết gì” về đường dây tham nhũng là điều khó tin.

Ông Yermak từng là “cánh tay phải” của Tổng thống Zelensky từ trước cuộc xung đột với Nga, giữ vai trò chủ chốt trong các chuyến công du và tiếp các lãnh đạo nước ngoài. Về bản thân Tổng thống Zelensky, cũng theo báo Kiev Independent, các khảo sát gần đây cho thấy ông có thể thua vòng hai trong bầu cử trước cựu Tổng tư lệnh Valerii Zaluzhnyi hoặc Giám đốc tình báo Kyrylo Budanov.

Ảnh hưởng đàm phán

Dù bối cảnh nội bộ “bất ổn”, Tổng thống Zelensky vẫn phải tập trung vào các cuộc thương lượng với Mỹ theo kế hoạch hòa bình do Washington đưa ra. Theo CNN, Washington đã rút một số điều khoản trong bản kế hoạch hòa bình 28 điểm ban đầu để phù hợp hơn với lập trường của Kiev, song những nội dung nhạy cảm nhất sẽ tiếp tục được Tổng thống Zelensky trực tiếp trao đổi với Tổng thống Donald Trump.

Theo Tổng thống Zelensky, các phái đoàn Ukraine và Mỹ sẽ sớm gặp lại nhằm tiếp tục xây dựng “công thức hòa bình”, thu hẹp khác biệt giữa hai bên sau vòng đàm phán tại Geneva. Những vấn đề then chốt gồm: lộ trình bảo đảm an ninh, cơ chế giám sát, phạm vi áp dụng các thỏa thuận và khả năng duy trì trợ giúp quân sự dài hạn.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ khoa học chính trị Ihor Reiterovych, Đại học quốc gia Taras Shevchenko (Ukraine), tiến trình hòa bình vẫn sẽ bị bế tắc vì Nga đã tận dụng khủng hoảng chính trị tại Kiev, khi người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố “bất ổn đang gia tăng nhanh chóng” trong chính trường Ukraine. Trong khi đó, các đồng minh châu Âu cũng bày tỏ lo ngại. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk nhận định, việc ông Yermak từ chức đúng thời điểm Thủ tướng Hungary Viktor Orban thăm Moscow, cùng lúc đàm phán với Mỹ gặp trục trặc, đã tạo thành “một sự kết hợp tai hại”.

Dù đối diện chỉ trích từ nhiều phía, Tổng thống Ukraine khẳng định, Ukraine “sẽ tiếp tục kiên định” trong các cuộc đàm phán sắp tới. Ông Zelensky nhấn mạnh, mục tiêu của Kiev là thiết lập một nền tảng vững chắc cho hòa bình và duy trì độc lập trong quá trình thương lượng, ngay cả khi con đường phía trước còn nhiều bất trắc.

KHÁNH MINH tổng hợp