Diện mạo mới ngành y tế TP HCM

Theo Sở Y tế, hệ thống bệnh viện (BV) hiện vẫn tập trung chủ yếu tại khu vực TP HCM (cũ), tạo nên sự chênh lệch lớn trong phân bổ nguồn lực.

Nhiều thay đổi sau sáp nhập

Trong khi các BV tuyến cuối ngày càng quá tải, cơ sở vật chất chật hẹp thì nhiều BV tại Bình Dương (cũ) và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) chưa thu hút được người bệnh. Trước thực trạng này, ngành y tế thành phố sắp xếp lại quỹ nhà đất và mở rộng đầu tư các dự án công. Cụ thể: Đề xuất giao khu đất 23.643 m² tại số 621 Phạm Văn Chí (quận 6 cũ) cho BV Mắt Thành phố xây dựng cơ sở 2 quy mô 200-300 giường, tổng vốn đầu tư khoảng 700 tỉ đồng; đồng thời, bố trí khu đất 299 Điện Biên Phủ (phường Xuân Hòa) để mở rộng cơ sở chính BV. Tại Cần Giờ, khu đất hơn 32.000 m² được định hướng giao cho BV Từ Dũ hoặc BV Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp để xây dựng trung tâm dưỡng lão và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.

Đối với BV Bến Sắn (Bình Dương cũ), giữ lại hơn 82 ha theo quy hoạch đất y tế đã được cập nhật đến năm 2040. Hai BV chuyên khoa quy mô 300 giường tại Bình Dương gồm BV Lao và Bệnh phổi và BV Tâm thần được đề xuất giao cho BV Phạm Ngọc Thạch và BV Tâm thần để vận hành cơ sở 2 và cơ sở 4. Nhiều cơ sở y tế khác như Trung tâm Giám định y khoa, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật và Trung tâm Pháp y cũng được đề xuất tiếp nhận các trụ sở cũ do địa phương bàn giao.

Bệnh nhân chờ khám bệnh tại Bệnh viện Ung bướu TP HCM

Tại Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), Sở Y tế đề xuất chuyển đổi hàng loạt BV và trụ sở cũ thành các cơ sở chuyên khoa. Trong đó, BV Đa khoa Bà Rịa (cũ) dự kiến giao cho BV Ung bướu TP HCM làm cơ sở 2; BV Lê Lợi giao cho BV Từ Dũ hoặc Hùng Vương mở cơ sở 2 chuyên khoa sản. Trụ sở Chi cục Dân số được đề xuất giao cho BV Truyền máu - Huyết học thành lập trung tâm an ninh máu vệ tinh. Ngoài ra, đề nghị tiếp nhận thêm 3 cơ sở khác tại Vũng Tàu để bố trí cho các BV: Răng Hàm Mặt TP HCM, Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp và Y học cổ truyền mở rộng hoạt động.

Đáng chú ý, trong kế hoạch chào mừng Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Sở Y tế đăng ký khởi công 3 dự án thuộc Cụm Y tế Tân Kiên vào ngày 15-1-2026, gồm Trung tâm Cấp cứu 115 (cơ sở 2), Trung tâm Kiểm chuẩn xét nghiệm và Trung tâm Chuyên sâu bệnh nhiệt đới - BV Nhi Đồng 1 (khối 4B). Phấn đấu khởi công thêm 2 dự án là Ngân hàng Máu và Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng đông y, đông dược.

Bước ngoặt giảm quá tải

Tại BV Ung bướu TP HCM, bà T. (64 tuổi, ở Vũng Tàu cũ) ngồi chờ chồng đang xạ trị ung thư thực quản. Hai vợ chồng liên tục đi về giữa Vũng Tàu và TP HCM, nhiều đợt phải thuê trọ gần bệnh viện. Nghe tin BV Ung bướu sẽ mở cơ sở tại Vũng Tàu (cũ), nỗi lòng nặng trĩu của bà T. như vơi bớt phần nào. Đây cũng được đánh giá là bước đi chiến lược nhằm nâng cao năng lực điều trị ung thư cho toàn vùng Đông Nam Bộ.

TS-BS Diệp Bảo Tuấn, Giám đốc BV Ung bướu, cho biết trong 6 tháng đầu năm 2025, BV tiếp nhận 525.000 lượt khám, trong đó có 90.000 lượt bệnh nhân đến từ Đồng Nai, Bình Thuận và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), chiếm 17,14%. Dự báo mỗi năm, lượng bệnh nhân tiếp tục tăng từ 5%-10%, tạo áp lực lớn lên 2 cơ sở hiện hữu. Khi cơ sở 2 tại Bà Rịa đi vào hoạt động, số lượt bệnh nhân tại cơ sở hiện hữu có thể giảm khoảng 180.000 lượt mỗi năm, đồng thời giảm tương ứng số người nhà đi kèm, góp phần giảm ùn tắc tại BV tuyến cuối.

BV Mắt TP HCM cũng đang đối mặt tình trạng quá tải kéo dài. BSCK2 Lê Anh Tuấn, Giám đốc BV, cho biết mỗi ngày BV tiếp nhận khoảng 4.000 lượt khám ngoại trú và thực hiện 650-700 ca phẫu thuật, trong khi diện tích chỉ hơn 15.000 m² và không thể mở rộng. Dự án cơ sở 2 tại quận 6 (cũ) được xem là bước ngoặt giảm quá tải. Khi đi vào hoạt động, cơ sở mới dự kiến tiếp nhận 3.000 lượt khám ngoại trú mỗi ngày và thực hiện 400-500 ca phẫu thuật, giúp giảm tải đáng kể cho cơ sở hiện hữu và tạo điều kiện để người dân khu vực cửa ngõ phía Tây thành phố tiếp cận dịch vụ nhãn khoa chất lượng cao. "Cơ sở 2 không chỉ giảm tải mà là bước đi chiến lược đưa BV trở thành trung tâm nhãn khoa hàng đầu khu vực, cả về chuyên môn lẫn chất lượng dịch vụ" - bác sĩ Tuấn nhấn mạnh.

Một trong những BV tuyến trung ương đóng trên địa bàn thành phố, BV Thống Nhất cũng tham gia mạnh mẽ vào mục tiêu nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân và phát triển y tế khu vực. Theo PGS-TS-BS Lê Đình Thanh, Giám đốc BV Thống Nhất, trong chuỗi công trình y tế chào mừng Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, BV vừa khởi công Trung tâm Kỹ thuật cao chăm sóc sức khỏe cán bộ miền Nam.

Trung tâm được xây dựng trên diện tích sàn khoảng 3.200 m², cao 10 tầng và 2 tầng hầm, dự kiến hoàn thành sau 19 tháng. Kinh phí xây dựng phần vỏ công trình đã được phê duyệt khoảng 785 tỉ đồng; riêng kinh phí đầu tư trang thiết bị y tế hiện đại dự kiến khoảng 2.000 tỉ đồng. BV là đơn vị bảo vệ sức khỏe cán bộ trung ương, đồng thời khám chữa bệnh cho nhân dân. Mỗi ngày, BV tiếp nhận khoảng 4.500-5.000 lượt khám ngoại trú và điều trị nội trú cho 1.300-1.400 bệnh nhân. "Chúng tôi định hướng phát triển lão khoa chuyên sâu, kỹ thuật cao, đẩy mạnh đào tạo và chỉ đạo tuyến, góp phần hình thành mạng lưới chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cho toàn khu vực" - bác sĩ Thanh quả quyết.

Đầu tư lớn

Giai đoạn 2016-2020, ngành y tế thành phố đã triển khai 76 dự án với tổng mức đầu tư khoảng 32.000 tỉ đồng, chiếm 6,2% tổng vốn đầu tư công toàn thành. Giai đoạn 2021-2025, thành phố (trước sáp nhập) có 39 dự án với tổng vốn hơn 15.000 tỉ đồng; Bình Dương (cũ) có 44 dự án với hơn 7.000 tỉ đồng; Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) có 9 dự án với tổng vốn hơn 2.700 tỉ đồng. Trong giai đoạn 2026-2030, ngành y tế thành phố dự kiến triển khai 100 dự án (gồm 91 dự án y tế và 9 dự án bảo trợ xã hội) với tổng mức đầu tư hơn 66.000 tỉ đồng, chiếm 8,4% tổng vốn đầu tư công. Đến nay, 76 công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng; riêng năm 2025 có 10 công trình.

Bài và ảnh: HẢI YẾN