Điều gì khiến nhiều người dân TP.HCM mắc bệnh hô hấp

Bệnh nhân mắc bệnh cúm A. Ảnh: Đinh Hà.

Những tuần gần đây, TP.HCM ghi nhận các bệnh viêm đường hô hấp và cảm cúm tăng rõ rệt, nhiều cơ sở y tế cho biết số ca đến khám liên tục nhích lên. Thời tiết thất thường với nắng nóng ban ngày, mưa rào và dông vào chiều tối, độ ẩm cao... tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn sinh sôi, khiến người dân dễ mắc bệnh. Diễn biến này được dự báo còn tiếp diễn trong thời gian tới khi TP.HCM bước vào giai đoạn giao mùa.

Số ca nhập viện tăng liên tục

Khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng), những tuần gần đây liên tục ghi nhận số ca mắc viêm hô hấp, bao gồm cảm cúm tăng cao. Trao đổi với Tri Thức - Znews, TS.BS Nguyễn Hải Công, Chủ nhiệm khoa, cho biết nếu trước đây, khoa tiếp nhận trung bình khoảng 70 ca/ngày thì từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10, lượng bệnh nhân luôn ở mức 80-85 ca, tăng khoảng 20-25%. Các giường bệnh hầu như luôn kín.

Đến tháng 11, tình hình trở nên căng thẳng hơn. Mỗi ngày, khu khám ngoại trú tiếp nhận từ 120 đến 1.000 bệnh nhân tùy thời điểm. Số ca phải nhập viện điều trị nội trú cũng duy trì mức trung bình 85 người/ngày. Bác sĩ Công cho biết lượng bệnh nhân đã tăng rõ rệt từ tháng 10 đến nay và vẫn tiếp tục dao động ở mức cao.

Ở trẻ em, diễn biến cũng không kém phần đáng lo. Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, khoảng hai tuần gần đây số trẻ mắc cúm tăng rõ rệt, đa phần là trẻ dưới 5 tuổi. Một số trường hợp diễn tiến nhanh, chuyển sang viêm phổi và phải nhập viện điều trị.

Bệnh cảm cúm thường ảnh hưởng đến người già, trẻ nhỏ. Ảnh: Đinh Hà.

Ông nhận định cúm mùa năm nay có thể tác động đến nhiều người hơn do virus cúm A lưu hành chủ yếu là chủng H3N2, loại có khả năng biến đổi nhanh và thường gây bệnh nặng hơn ở nhóm nguy cơ so với chủng H1N1 vốn phổ biến trong những năm trước.

Ở người trưởng thành, TS.BS Nguyễn Hải Công cho biết bệnh xuất hiện chủ yếu người lớn tuổi hoặc có bệnh nền. Triệu chứng phổ biến gồm ho, khạc đờm, sốt; nặng hơn là đau ngực, khó thở, viêm phổi hoặc suy hô hấp. Một số trường hợp nhập viện trong tình trạng nguy cấp, cần xử trí tích cực.

Theo TS Công, thời tiết lạnh và ẩm là thời điểm tỷ lệ lưu hành và tốc độ phát triển của các vi sinh vật gây bệnh tăng rõ rệt. Khi virus và vi khuẩn hoạt động mạnh hơn, nguy cơ mắc các bệnh hô hấp cũng theo đó tăng lên.

Ngoài ra, nhiệt độ thấp còn kích hoạt phản ứng viêm tại chỗ ở đường thở. Niêm mạc bị kích ứng, lớp bảo vệ tự nhiên suy yếu, tạo điều kiện để vi khuẩn và virus vượt qua hàng rào phòng vệ, xâm nhập sâu vào đường hô hấp và gây tổn thương.

Không xông thuốc, nhỏ chanh để trị bệnh

Các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp, bao gồm cảm cúm, có khả năng lan rộng rất nhanh vì chúng lây qua ba con đường quen thuộc: giọt bắn bắn ra khi người bệnh ho, hắt hơi hay trò chuyện; tiếp xúc gián tiếp với tay nắm cửa, đồ vật chứa mầm bệnh; và qua không khí trong những không gian kín, nơi các hạt khí dung có thể lơ lửng trong thời gian dài.

Trong điều trị, điều quan trọng nhất là xác định đúng nguyên nhân. Phần lớn ca bệnh trong mùa lạnh - ẩm là do virus, nên biện pháp chủ đạo vẫn là hỗ trợ triệu chứng: hạ sốt đúng liều, bù nước đầy đủ, nghỉ ngơi để cơ thể tự phục hồi.

Ở những bệnh nhân nặng, như viêm phổi lan tỏa, khó thở nhiều, nguy cơ suy hô hấp, người bệnh phải được nhập viện để theo dõi sát sao. Tùy diễn tiến, bác sĩ có thể cho hỗ trợ thở oxy, điều chỉnh dịch truyền, sử dụng thuốc giãn phế quản hoặc các biện pháp chăm sóc hô hấp tích cực.

Ông đặc biệt cảnh báo tình trạng người dân tự điều trị sai cách, một thực tế mà ông đánh giá là “khá phổ biến”. Nhiều người tự mua thuốc hạ sốt như Decolgen hoặc Paradon, nhầm tưởng đây là thuốc trị cảm cúm, khiến họ chủ quan và không đi khám khi bệnh diễn tiến nặng hơn.

“Hai loại thuốc này chỉ hỗ trợ giảm đau, hạ sốt tạm thời, hoàn toàn không tiêu diệt được virus cúm. Người bệnh dùng xong thấy đỡ chút lại tưởng đã khỏi, đến khi trở nặng mới đến viện”, ông nói.

Tự điều trị cảm cúm tại nhà có thể khiến bạn bỏ lỡ giai đoạn điều trị vàng. Ảnh: Freepik.

Không ít gia đình còn áp dụng các mẹo dân gian thiếu an toàn như xông lá khi đang sốt cao, khiến cơ thể bị rối loạn điều hòa nhiệt; hoặc nhỏ nước cốt chanh vào mũi, họng với hy vọng “sát khuẩn”. Bác sĩ Công giải thích đây là hành động không nên thực hiện vì acid citric trong chanh dễ gây kích ứng và làm tổn thương niêm mạc đường thở, vốn đang bị viêm.

“Vấn đề không phải là chanh hay xông lá, mà là việc sử dụng sai thời điểm và sai tình trạng bệnh. Quan trọng hơn, những cách làm này khiến bệnh nhân trì hoãn tiếp cận y tế, bỏ lỡ giai đoạn điều trị vàng”, ông nhấn mạnh.

Không ít trường hợp do tự điều trị sai cách đã chuyển sang giai đoạn nặng hơn, nhiều trường hợp viêm phế quản tiến triển thành viêm phổi, thậm chí viêm phổi nặng gây suy hô hấp. Biến chứng này đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ và người cao tuổi, những nhóm có sức đề kháng vốn đã suy giảm.

Theo bác sĩ, nếu được hướng dẫn đúng, một số biện pháp dân gian như uống trà gừng ấm, xông tinh dầu nhẹ để làm thông mũi họng vẫn có thể hỗ trợ giảm khó chịu. Tuy nhiên, chúng chỉ mang tính bổ trợ, không thể thay thế việc đi khám khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như sốt cao không hạ, khó thở, đau ngực, ho nhiều đờm màu bất thường.

“Sự chậm trễ trong tiếp cận y tế vẫn là nguyên nhân khiến nhiều ca viêm hô hấp trở nặng không đáng có”, ông nói.

Kỳ Duyên