Điều gì thúc đẩy giá vàng, bạc và bạch kim tăng lên mức cao chưa từng có trong lịch sử

Vàng được trưng bày tại ngân hàng Deutsche Bundesbank ở Frankfurt am Main, Đức. Ảnh: AFP/TTXVN

Cụ thể, theo hãng tin Reuters của Anh giá vàng giao ngay tăng 0,5% lên 4.502,75 USD/ounce vào lúc 02h25 theo giờ GMT, tức 9h25 ngày 26/12, theo giờ Việt Nam sau khi chạm mức cao kỷ lục 4.530,60 USD trước đó trong phiên. Hợp đồng vàng tương lai của Mỹ giao tháng 2 tăng 0,7% lên mức cao kỷ lục 4.533,60 USD/ounce. Giá bạc giao ngay cũng bật tăng 3,4% lên 74,35 USD/ounce, trước khi lập đỉnh lịch sử ở mức 75,14 USD. Giá bạch kim thì lần đầu tiên giao dịch trên 2.300 USD/ounce vào hôm 24/4, thậm chí có lúc đạt tới 2.377,50 USD/ounce. Tính chung từ đầu năm tới nay, giá vàng tăng khoảng 72%, giá bạc tăng 158% còn giá bạch kim tăng hơn 150%.

Về nguyên nhân tăng giá, với bạch kim, phần lớn là do thâm hụt nguồn cung khi sản xuất tại Nam Phi – quốc gia sản xuất bạch kim lớn hàng đầu thế giới – bị gián đoạn. Tuy nhiên, với vàng và bạc, ngoài nguồn cung hạn chế, đà tăng còn được hỗ trợ bởi sự kết hợp của nhiều yếu tố khác.

Thứ nhất là việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất và kỳ vọng làn sóng nới lỏng sẽ lan rộng khi Trung Quốc cũng đã phát tín hiệu ủng hộ kích thích tiền tệ thận trọng. Vào ngày 23/12, Tổng thống Donald Trump cho biết ông kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ hạ lãi suất nếu nền kinh tế Mỹ vận hành thuận lợi, phát đi tín hiệu mới nhất cho thấy ông mong muốn lựa chọn một chủ tịch Fed cam kết cắt giảm chi phí vay mượn khi ông sắp công bố người thay thế Chủ tịch đương nhiệm Jerome Powell. Với trường hợp Trung Quốc, trong bài đăng trên Kitco.com tối 24/12, nhà phân tích Jim Cock cho biết Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC - ngân hàng trung ương) tái khẳng định lập trường chính sách tiền tệ mang tính hỗ trợ, đồng thời phát đi tín hiệu tiếp tục thận trọng với các biện pháp kích thích mạnh tay, qua đó củng cố xu hướng ưu tiên ổn định dài hạn hơn là các giải pháp tức thời. Theo tuyên bố hôm thứ Tư sau cuộc họp quý IV của Ủy ban Chính sách Tiền tệ, PBoC cho biết sẽ tiếp tục định hướng chi phí vay ở mức thấp, lặp lại cam kết tăng cường các chính sách “xuyên chu kỳ”, hàm ý sẽ nhìn xa hơn các biến động ngắn hạn và tránh kích thích quá mức có thể tạo ra mất cân đối mang tính cấu trúc.

Thứ hai là bất ổn địa chính trị khi đàm phán hòa bình đình trệ do Ukraine phản đối đề xuất phân chia lãnh thổ của Mỹ và căng thẳng giữa Mỹ và Venezuela tiếp tục leo thang với việc Tổng thống Donald Trump công bố lệnh phong tỏa hoàn toàn tất cả các tàu chở dầu bị trừng phạt đi và đến Venezuela. Tiếp đó vào hôm 24/12, theo Reuters, một quan chức Mỹ cho biết Nhà Trắng đã ra lệnh cho lực lượng quân sự Mỹ tập trung gần như toàn bộ vào việc thực thi "lệnh phong tỏa" dầu mỏ Venezuela trong ít nhất hai tháng tới. Theo quan chức này, mặc dù các phương án quân sự vẫn còn tồn tại, nhưng trọng tâm hiện nay là ưu tiên sử dụng áp lực kinh tế thông qua việc thực thi các lệnh trừng phạt để đạt được kết quả mà Nhà Trắng mong muốn. Tuyên bố của quan chức Mỹ cho thấy Washington ít có khả năng sớm tiến hành các cuộc tấn công trên bộ nhằm vào Venezuela, điều mà Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần cho biết có thể xảy ra. Thay vào đó, áp lực của Mỹ sẽ gia tăng trong lĩnh vực hàng hải và thương mại nhằm bóp nghẹt nền kinh tế Venezuela.

Thứ ba là nhu cầu mạnh mẽ từ các ngân hàng trung ương khi nhiều quốc gia tìm cách giảm phụ thuộc vào chứng khoán Mỹ và đồng USD, cũng như lượng nắm giữ gia tăng trong các quỹ hoán đổi danh mục vàng (quỹ ETF vàng). Theo dữ liệu công bố ngày 7/12, trong tháng 11/2025, PBoC tiếp tục nâng dự trữ vàng, đánh dấu tháng thứ 13 liên tiếp ngân hàng trung ương này mua ròng. Đáng chú ý trong tháng 11, Trung Quốc đã chi tới 961 triệu USD để mua vàng từ Liên bang Nga, đánh dấu thương vụ lớn nhất trong lịch sử giao dịch song phương đối với kim loại quý này. Lượng vàng miếng PBoC nắm giữ hiện tăng thêm 30.000 ounce, nâng tổng dự trữ lên khoảng 74,12 triệu ounce, với chu kỳ gom vàng hiện tại bắt đầu từ tháng 11/2024.

Ngoài ra, tác động còn đến từ việc các nhà giao dịch bán lẻ vàng và bạc hiện cũng đang mắc phải hội chứng FOMOF (sợ bỏ lỡ cơ hội) nghiêm trọng trước các đợt tăng giá lớn này.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc