Điều gì xảy ra khi hai cơn bão 'chạm trán' giữa đại dương?

Hilary (mũi tên xanh) và Irwin (mũi tên vàng) tương tác ở Đông Thái Bình Dương vào năm 2017. Ảnh: NASA Worldview/CNN Weather.

Hiệu ứng Fujiwhara là thuật ngữ chỉ hai cơn bão di chuyển quá gần và bắt đầu ảnh hưởng tới sức mạnh cũng như đường đi của nhau. Bờ biển đông nam nước Mỹ có khả năng chứng kiến hiệu ứng Fujiwhara vào cuối tuần này hoặc đầu tuần sau, CNN đưa tin.

Cơn bão thứ nhất có tên Humberto, hình thành vào chiều 24/9, cách phía đông Caribe vài trăm km về phía đông - đông bắc. Humberto dự kiến đạt cấp cuồng phong vào ngày 26/9 (giờ địa phương) và tiếp tục mạnh lên vào tuần tới.

Trong khi đó, một vùng bão đang di chuyển qua phía bắc Caribe, có khả năng trở thành áp thấp nhiệt đới vào cuối tuần này và mạnh thành bão Imelda không lâu sau đó.

Theo dự đoán, hai cơn bão nằm trong phạm vi ảnh hưởng của nhau vào đầu tuần tới, với tâm bão chỉ cách nhau vài trăm km.

Năm 1921, nhà khí tượng học người Nhật Bản Sakuhei Fujiwhara công bố bài báo đưa giả thuyết rằng hai cơn bão, nếu quá gần nhau, sẽ bắt đầu cùng xoay quanh một điểm trung tâm. Giả thuyết này đã thành sự thật.

CNN mô tả hiện tượng này giống trò chơi đi quanh một cái ghế và ngồi xuống khi nhạc dừng. Hiệu ứng Fujiwhara cũng tương tự, nhưng diễn ra trên quy mô lớn hơn nhiều.

Khoảng cách để kích hoạt hiệu ứng Fujiwhara thay đổi tùy thuộc vào kích thước mỗi cơn bão. Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ định nghĩa hiệu ứng Fujiwhara xảy ra khi hai cơn bão lớn - đã đi hàng trăm km - cách nhau ít nhất 1.300 km. Khoảng cách giảm xuống còn 560 km với những cơn bão nhỏ hơn.

Theo Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ, quá trình tương tác diễn ra như thế nào phụ thuộc vào đặc điểm của từng cơn bão. Cơ quan này định nghĩa hiệu ứng Fujiwhara là "điệu nhảy dữ dội" giữa hai cơn bão, khi chúng đến đủ gần nhau trên đường đi, đạt đến một điểm chung rồi sau đó hoặc hợp nhất, hoặc xoay quanh nhau cho đến khi tách ra và di chuyển theo quỹ đạo riêng.

Hướng đi ban đầu của cả hai cơn bão đều bị phá vỡ.

Vào tháng 7/2017, bão Irwin (trái) và bão Hilary (phải) trải qua hiệu ứng Fujiwhara và quay quanh nhau. Ảnh: NASA Worldview.

Vào năm 2017, cơn bão Hilary và Irwin ở Đông Thái Bình Dương trải qua hiệu ứng Fujiwhara. Hilary mạnh hơn Irwin một chút, nhưng nhìn chung vẫn khá tương đồng. Cả hai tương tác trong một thời gian dài, cuối cùng tan biến cùng thời điểm.

Tuy nhiên, nếu một cơn bão mạnh hơn nhiều so với cơn bão còn lại, nó có thể hấp thụ năng lượng của cơn bão yếu hơn và cuối cùng tiêu thụ hết năng lượng đó.

Kịch bản này diễn ra ở Tây Thái Bình Dương vào năm 2022. Bão Hinnamnor đang hướng thẳng đến đảo Đài Loan (Trung Quốc) thì bắt gặp áp thấp nhiệt đới. Hinnamnor và áp thấp nhiệt đới tương tác và xoay tròn cho đến khi Hinnamnor nuốt chửng áp thấp nhiệt đới. Sau đó, Hinnamnor di chuyển chậm lại, yếu đi một chút, nhưng sau đó lại mạnh lên và đối hướng gần 90 độ so với đường đi ban đầu.

Theo Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ, trong kịch bản đặc biệt hiếm gặp, hai cơn bão yếu hơn hoặc nhỏ hơn cùng di chuyển có thể hợp nhất và tạo thành một cơn bão lớn.

Vẫn chưa thể chắc chắn liệu Humberto và áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão Imelda có “chạm trán” nhau trong những ngày tới hay không.

"Với hai cơn bão đang hoành hành ở phía bắc vùng Caribe, chúng có khả năng tương tác với nhau dưới tác tác động của hiệu ứng Fujiwhara trong những ngày tới", nhà khí tượng học Nikki Nolan nói. Tuy nhiên, vì áp thấp nhiệt đới “dường như yếu hơn nhiều so với Humberto”, nên nếu hiệu ứng Fujiwhara xảy ra, tình hình cũng không quá phức tạp.

Bà Nolan cho biết thêm trong trường hợp Humberto và Imelda va chạm, có khả năng đường đi dự kiến của cả hai có thay đổi nhưng không đáng kể.

Trí Ân