Điều lần đầu xảy ra ở Thâm Quyến từ năm 1979

Thành phố Thâm Quyến có thể đã bắt đầu dần mất đi sức hút. Ảnh: Reuters.

Thành phố Thâm Quyến, nơi có đặc khu kinh tế đầu tiên của Trung Quốc, có thể đã bắt đầu mất đi vẻ hào nhoáng. Dân số của thành phố này lần đầu giảm vào năm 2022, một phần do đại dịch Covid-19, cũng như những thay đổi trong chính sách của chính quyền địa phương.

Đây là lần đầu tiên Thâm Quyến chứng kiến mức tăng dân số âm kể từ khi nơi đây trở thành đặc khu kinh tế vào năm 1979 - vốn đã biến làng chài buồn tẻ trước đây thành thành phố có nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, theo South China Morning Post.

Việc dân số thu hẹp sẽ xoa dịu một số vấn đề của Thâm Quyến, chẳng hạn tắc nghẽn giao thông và giá thuê nhà cao. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng đáng ngưỡng mộ của thành phố - vốn từng thu hút giới trẻ từ khắp Trung Quốc - không còn là động lực chính cho sự phát triển.

Thay đổi

Thâm Quyến được thành lập vào năm 1979 tại tỉnh Quảng Đông, phía Nam Trung Quốc. Đây là đặc khu kinh tế đầu tiên của đất nước và được chính phủ Trung Quốc thúc đẩy mạnh mẽ.

Được biết đến là "thành phố của những người nhập cư trẻ tuổi", độ tuổi trung bình của cư dân là 32,5 tuổi vào năm 2020 - thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn quốc là 38,8.

Bên cạnh đó, đây cũng từng là thành phố giàu nhất Trung Quốc. Theo China Daily, GDP bình quân đầu người năm 2019 của Thâm Quyến đạt 29.498 USD, vượt Bắc Kinh (23.808 USD) và Thượng Hải (22.779 USD).

Nguồn cung sẵn có của những người trẻ năng động đã tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty lớn và sáng tạo, bao gồm Huawei Technologies, BYD và Tencent Holdings.

Tencent là một trong những bài học thành công ở Thâm Quyến. Ảnh: Reuters.

Đến năm 1997, dân số của Thâm Quyến đã đạt 5 triệu người và vượt 10 triệu vào năm 2010. Sau đó, dân số thành phố tăng khoảng 5% mỗi năm. Tất cả đã thay đổi vào năm 2022, khi dân số giảm 0,1% xuống còn 17,66 triệu người.

Theo Nikkei Asia, sự sụt giảm dân số của Thâm Quyến được cho một phần do chính sách Zero Covid-19 của nước này. Hàng loạt nhà máy sản xuất đồ điện tử và hàng hóa khác buộc phải tạm dừng hoạt động, đồng thời đối mặt với số lượng đơn đặt hàng giảm.

Một số công nhân đã trở về quê và dân số không đăng ký - vốn chiếm gần 70% dân số thành phố - đã giảm 2% vào năm 2022.

Khi chính sách Zero Covid-19 đã bị bỏ lại phía sau, dân số của Thâm Quyến có thể dự kiến phục hồi vào năm 2023, song tổng dân số Trung Quốc lại chứng kiến sự sụt giảm tự nhiên. Thành phố này có thể chứng kiến dân số giảm nhanh hơn so với những nơi khác trong trung hạn.

Câu hỏi lớn

Chính sách của chính quyền địa phương cũng đang ảnh hưởng đến sự phát triển của Thâm Quyến. Trước đó, những người trẻ tuổi từng bị thu hút bởi yêu cầu đăng ký cư dân tương đối thông thoáng của Thâm Quyến để có được những bước tiến quan trọng khác nhau trong xã hội.

Ở Trung Quốc, đăng ký cư dân đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp cận nhà ở và giáo dục. Vào năm 2021, tất cả điều đó đã được thắt chặt. Chẳng hạn, việc đăng ký cư dân đòi hỏi phải có chứng chỉ học thuật cao cấp.

Mức tăng dân số cao trong lịch sử đã gây áp lực lên trường học, bệnh viện và các cơ sở hạ tầng công cộng khác ở Thâm Quyến. Nhiều cư dân đã phàn nàn về các vấn đề lớn như tắc nghẽn giao thông và giá thuê tăng vọt.

"Giá thuê nhà cao gấp ba lần hoặc hơn ở các thành phố lân cận. Vì vậy, tôi phải làm việc cật lực để ở lại đây", một phụ nữ ở độ tuổi 20 nói với Nikkei Asia.

"Cuộc sống ở thành phố này thật căng thẳng. Tôi không muốn sống ở đây khi về hưu", một người đàn ông khoảng 30 tuổi nói.

Ủy ban Cải cách và Phát triển của Thâm Quyến, cơ quan chịu trách nhiệm về các chính sách kinh tế, cho biết những thay đổi là cần thiết vì đơn giản là dân số đã đăng ký tăng quá cao. Điều đó làm quá tải các dịch vụ công, đồng thời tạo ra các vấn đề ô nhiễm và tắc nghẽn khó giải quyết.

Đến Thâm Quyến từng là một con đường dẫn đến thành công, nhưng đại dịch Covid-19 và tình trạng dân số quá đông đã làm lu mờ những hứa hẹn của thành phố. Ảnh: Nikkei Asia.

Hứa hẹn việc làm, chính sách đăng ký cư dân tương đối thông thoáng, cơ hội thành lập doanh nghiệp và đạt được thành công về kinh tế, tất cả đều từng là những yếu tố then chốt tạo nên sức hấp dẫn của Thâm Quyến. Liệu thành phố còn có thể mang đến tất cả những điều này cho người dân, Nikkei Asia đặt câu hỏi.

"Nice View" là một bộ phim hài ăn khách vào năm 2022. Bộ phim xoay quanh câu chuyện về một doanh nhân nghèo 20 tuổi bắt đầu sửa chữa điện thoại di động ở Thâm Quyến, và anh đã vượt qua muôn vàn khó khăn để đạt được thành công. Nó dựa trên truyền thuyết rằng bất cứ ai đến Thâm Quyến đều có thể đạt được thành công.

Khi dân số thành phố bắt đầu giảm, một số người đang đặt câu hỏi liệu điều đó có trở thành một giấc mơ viển vông hay không.

Vân Đinh