Điều mà chuyên gia tim mạch gọi là 'báo động' về căn bệnh hàng triệu người Việt mắc

Trước đây, 95% người tăng huyết áp không có nguyên nhân đa phần rơi vào nhóm trung niên, người già, 5% tìm ra nguyên nhân rơi vào người trẻ.

Tuy nhiên, hiện nay, trong số 95% tăng huyết áp không rõ nguyên nhân, số người trẻ đang tăng dần.

"Đó là điều đáng báo động" – BS Khổng Tiến Bình, Trưởng khoa Nội, Can thiệp tim mạch - hô hấp (Bệnh viện Việt Đức) nói ngày 27/6 tại chương trình khám và tư vấn miễn phí bệnh tăng huyết áp.

Theo BS Bình, nguyên nhân gây tăng huyết áp thường do bệnh lý về thận, như: Suy thận, sỏi thận, viêm cầu thận cấp. Ngoài ra, bệnh nhân tăng huyết áp còn do có rối loạn chuyển hóa, cường tuyến giáp, cường tuyến yên, cường tuyến thượng thận... và do hút thuốc, béo phì…

Ảnh: BS Bình khám và tư vấn cho người bệnh tăng huyết áp sáng 27/6.

Trong số 30-40% người trẻ bị tăng huyết áp đến khám tại chương trình, có 2 bệnh nhân mới 22 tuổi đã mắc bệnh. Các bác sĩ tiếp tục cho các bệnh nhân làm thêm xét nghiệm để tìm căn nguyên gây tăng huyết áp.

Bệnh viện này vừa cấp cứu ngay trong đêm cho một nam thanh niên sinh năm 1986 (34 tuổi, ở Thái Nguyên) vì bị phình, tách động mạch chủ tuýp A trên nền bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường.

Đáng nói, bệnh nhân không biết mình mắc những bệnh này. Khai thác thêm, người nhà bệnh nhân cho biết, anh này hay hút thuốc lá, uống bia rượu, nặng gần 100kg và cao 1,7 m (chỉ số khối cơ thể là 34,6 – béo phì độ 1, tiệm cận độ 2).

Tăng huyết áp là tăng áp lực máu lên mạch máu, gây ra gánh nặng lớn cho tim và tạo hậu quả nặng nề cho cơ quan khác. Những biến chứng của tăng huyết áp rất nguy hiểm, khó lường, thậm chí gây tử vong.

Trong các ca bệnh về tim mạch, đột quỵ hiện nay, khoảng 70% liên quan đến tăng huyết áp.

Trên thế giới, một năm có 4,7 triệu người chết vì hậu quả của tăng huyết áp, nhồi máu não; 2 triệu người chết vì xuất huyết não; 1,5 triệu người chết vì nhồi máu cơ tim…

Tại Việt Nam, nghiên cứu ở cả ba vùng miền cho thấy, ở lứa tuổi 25 tuổi trở lên có khoảng 25% là tăng huyết áp. Trong đó, chỉ có khoảng 30-38% bệnh nhân được điều trị.

Một điều đáng lưu ý liên quan là số bệnh nhân được điều trị đạt đích, hiệu quả tốt chỉ khoảng 10%.

Ảnh: Đo huyết áp cho người dân

BS Bình cho biết, bệnh tăng huyết áp không có triệu chứng đặc hiệu (vì thế được gọi là "kẻ giết người thầm lặng") nhưng đa phần bệnh nhân đến khám có biểu hiện: Hồi hộp, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, hoa mắt, chóng mặt, đau đầu...

Ngoài ra, khi siêu âm tim phát hiện độ dày thành tim tăng, các bác sĩ xác định bệnh nhân chắc chắn bị tăng huyết áp.

Do đó, theo các bác sĩ, một trong những dấu hiệu sớm của tăng huyết áp chính là dày thành tim (hay dày thành thất). Hơn 90% bệnh nhân đến khám sáng nay tại Bệnh viện Việt Đức bị dày thành tim.

Để ngăn ngừa lâu dài các biến chứng, người bệnh nhất thiết phải kiểm soát tốt huyết áp, bằng cách áp dụng lối sống khoa học và tuân thủ thuốc điều trị của bác sĩ.

Cụ thể, người bệnh phải có chế độ ăn hợp lý, duy trì cân nặng lý tưởng với chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 18,5 đến 22,9, tích cực giảm cân (nếu quá cân).

Ngoài ra, cần hạn chế uống rượu, bia, giảm dần tiến tới từ bỏ hút thuốc lá hoặc thuốc lào, tăng cường tập thể dục, đi bộ, đi xe đạp hoặc vận động ở mức độ vừa phải, đều đặn khoảng 30-60 phút mỗi ngày phù hợp sức khỏe; tránh căng thẳng, tránh bị lạnh đột ngột.

Một lưu ý khác được các bác sĩ đưa ra để phòng tăng huyết áp, đó là chế độ ăn giảm mặn và mỡ. Với người mắc bệnh lý tăng huyết áp, cần phải giảm 30% khẩu phần ăn muối hằng ngày so với khuyến cáo.

T.Nguyên