Đình chiến thuế quan Mỹ – Trung nguy cơ đổ vỡ

Thỏa thuận đình chiến thuế quan Mỹ - Trung đang có nguy cơ sụp đổ sau khi Washington cáo buộc Bắc Kinh chậm trễ nối lại cấp phép xuất khẩu đất hiếm. Ảnh: Gfmag.com

Hôm 30-5, tờ Wall Street Journal dẫn các nguồn thạo tin cho biết, tương lai của thỏa thuận đình chiến thuế quan giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới được ký kết ở Geneva (Thụy Sĩ) vào đầu tháng này phụ thuộc vào sự nhượng bộ của Bắc Kinh về các khoáng sản đất hiếm quan trọng.

Tại Geneva, các nhà đàm phán thương mại của Mỹ đã nêu yêu cầu với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong rằng, Bắc Kinh phải tiếp tục xuất khẩu đất hiếm. Đổi lại, Mỹ sẽ đồng ý tạm hoãn áp thuế quan cao đối với hàng hóa Trung Quốc trong 90 ngày. Theo các nguồn thạo tin, ông Hà Lập Phong đã đồng ý với yêu cầu này trong những giờ đàm phán cuối cùng với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer.

Theo thỏa thuận đã đạt được, hai bên đã đình chỉ hầu hết các mức thuế áp vào hàng hóa của nhau. Tuy nhiên, kể từ sau cuộc đàm phán ở Geneva, Bắc Kinh vẫn tiếp tục chậm trễ trong việc phê duyệt giấy phép xuất khẩu đất hiếm và các khoáng sản cần thiết để sản xuất ô tô, chip và các sản phẩm khác.

Hôm qua, Tổng thống Trump cùng Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer lên tiếng chỉ trích Bắc Kinh vì không thực hiện cam kết trên.

"Có lẽ không có gì đáng ngạc nhiên đối với một số người, Trung Quốc đã vi phạm hoàn toàn thỏa thuận với chúng tôi”, ông Trump đã viết trên mạng xã hội Truth Social.

Ngay sau đó, ông Greer cho biết Trung Quốc đang chậm trễ trong việc tuân thủ thỏa thuận, lưu ý thêm rằng, vấn đề khoáng sản đất hiếm là điểm gây tranh cãi.

Đối với ông Hà Lập Phong, người phụ trách vấn đề kinh tế của Chủ tịch Tập Cận Bình, thiện chí tuân thủ cam kết về đất hiếm của Trung Quốc đang lung lay sau khi Bộ Thương mại Mỹ hôm 12-5 đã ban hành cảnh báo chống lại việc sử dụng chip trí tuệ nhân tạo Ascend của Huawei Technologies “ở bất kỳ nơi nào trên thế giới”.

Các nguồn thạo tin nhận xét, Bắc Kinh coi cảnh báo này là sự hung hăng mới của Mỹ và đã phàn nàn về điều đó với Washington.

Các quan chức của ông Trump sau đó nói với nhóm của ông Hà Lập Phong rằng, cảnh báo về chip Ascend chỉ là sự tái khẳng định chính sách của Mỹ và rằng Trung Quốc cần phải làm những gì đã đồng ý tại Geneva. Những thông điệp như vậy cho đến nay vẫn không thể lay chuyển ông Hà Lập Phong. Bắc Kinh tiếp tục cản trở việc phê duyệt các giấy phép xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ.

Trước đó, hôm 9-5, các lãnh đạo trong ngành xe hơi của Mỹ cảnh báo về tình trạng thiếu hụt nam châm đất hiếm từ Trung Quốc sắp xảy ra, có thể khiến nhiều nhà máy sản xuất ô tô phải đóng cửa vòng vài tuần.

"Nếu không có nguồn cung cấp ổn định vào các nguyên tố đất hiếm và nam châm này, các nhà cung cấp ô tô sẽ không thể sản xuất các thành phần ô tô quan trọng gồm hộp số tự động, thân bướm ga, cảm biến, dây an toàn, loa, đèn, động cơ, hệ thống trợ lực lái và camera”, Liên minh Đổi mới ô tô, nhóm thương mại đại diện cho General Motors, Volkswagen, Hyundai và các nhà sản xuất ô tô lớn khác viết trong thư gửi cho Nhà Trắng.

Ngay sau các cuộc đàm phán tại Geneva, một số quan chức chính quyền Donald Trump lo ngại có khả năng Trung Quốc sẽ bội ước một số chi tiết chính của thỏa thuận, đặc biệt là khoáng sản đất hiếm.

Bắc Kinh coi hệ thống cấp phép xuất khẩu đất hiếm, được áp dụng vào đầu tháng Tư, là một vũ khí mới mạnh mẽ chống lại Mỹ và là đòn bẩy quan trọng trong các cuộc đàm phán thương mại.

Hiện tại, quá trình khởi động các cuộc đàm phán thương mại cấp cao giữa Mỹ và Trung Quốc đã bị đình trệ. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho rằng, cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình có thể là điều cần thiết để phá vỡ thế bế tắc.

Nhà Trắng đã chuẩn bị sẵn kế hoạch B cho thuế quan sau khi một Tòa án thương mại quốc tế (ITC) phán quyết thuế đối ứng của Mỹ áp dụng không đúng luật. Bất kỳ sự gián đoạn nào về thuế quan do phán quyết của tòa án sẽ làm tổn hại đến đòn bẩy của ông Trump trong các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra với Bắc Kinh.

Theo các nguồn thạo tin, để đáp trả việc Trung Quốc không tuân thủ thỏa thuận ở Geneva, Nhà Trắng đã thắt chặt hơn nữa các hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc đối với các sản phẩm công nghệ cao gồm những linh kiện cần thiết để chế tạo máy bay thương mại C919 và một số phần mềm mà các công ty Trung Quốc cần để thiết kế chip.

Trong một tuyên bố, Liu Pengyu, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nhấn mạnh, Trung Quốc gần đây đã nhiều lần nêu lên mối quan ngại với Mỹ về việc nước này lạm dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu trong lĩnh vực bán dẫn.

Trong một dấu hiệu khác cho thấy căng thẳng gia tăng giữa hai cường quốc thế giới, chính quyền Trump tuyên bố vào đầu tuần này rằng sẽ bắt đầu thu hồi thị thực sinh viên Trung Quốc tại các trường đại học trên khắp Mỹ. Bộ Ngoại giao Trung Quốc gọi động thái này là “chính trị hóa và phân biệt đối xử”.

Bắc Kinh coi tất cả những hành động nói trên là một phần trong nỗ lực của ông Trump nhằm gia tăng áp lực lên Trung Quốc để tạo đòn bẩy trong các cuộc đàm phán thương mại sắp tới. Cho đến nay, Bắc Kinh vẫn chưa có dấu hiệu nhượng bộ.

“Mỹ đã quay lưng lại với bàn đàm phán và ngay lập tức tăng cường áp lực lên ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc. Điều này cho thấy việc giải quyết các vấn đề thương mại sẽ không diễn ra trong một sớm một chiều”, một bài bình luận đăng hôm thứ 28-5 trên tài khoản mạng xã hội của tạp chí Cầu Thị của Đảng Cộng sản Trung Quốc viết.

Theo WSJ

Chánh Tài