Định hình hệ sinh thái tài chính số cho trung tâm tài chính quốc tế

Trung tâm Tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh được kỳ vọng là hạt nhân kinh tế số của Việt Nam. (Ảnh THẾ ANH)

Theo các chuyên gia, mô hình phát triển cần đặt trọng tâm vào minh bạch, công nghệ và khung pháp lý đạt chuẩn quốc tế, hướng đến một hệ sinh thái tài chính hiện đại, an toàn và bền vững. Thành phố hoàn toàn có thể trở thành điểm kết nối vốn của khu vực, thu hút dòng vốn chất lượng cao và nâng tầm năng lực cạnh tranh quốc gia trong mạng lưới tài chính toàn cầu.

Đặt nền móng phát triển tài chính số

Nhận định về thời cơ phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam, ông Anirban Roy-Senior Partner tại InnoLab Asia (đơn vị triển khai và tư vấn về đổi mới sáng tạo của Sáng kiến Open Innovation Vietnam), cho rằng Trung tâm Tài chính quốc tế là cấu phần tất yếu của một nền kinh tế hội nhập, nơi công nghệ, tài chính và quản trị gắn kết để tạo ra giá trị mới. Ông đánh giá cao định hướng của Việt Nam trong việc phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, phù hợp với chiến lược quốc gia về công nghiệp công nghệ số và tài chính số bền vững.

Ông Will Ross, Giám đốc Marketing và Phân phối Dragon Capital nhận định, Việt Nam đang ở thời điểm thuận lợi để phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế, khi nền kinh tế duy trì tăng trưởng ổn định và thị trường vốn ngày càng hoàn thiện. Dưới góc nhìn của một định chế quản lý quỹ có hơn 30 năm hoạt động tại Việt Nam với quy mô tài sản quản lý khoảng 6 tỷ USD, ông cho rằng yếu tố quyết định đối với dòng vốn toàn cầu không chỉ là lợi nhuận, mà là độ tin cậy của thị trường.

Hai văn bản pháp lý quan trọng được ban hành là Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam, cùng Nghị quyết số 05/2025/ NQ-CP của Chính phủ về triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa, đang đặt nền móng thể chế cho giai đoạn phát triển mới của tài chính số Việt Nam. Trên cơ sở đó, việc chuẩn hóa tiêu chuẩn kỹ thuật cho tài sản số, ứng dụng công nghệ giám sát theo thời gian thực, tăng cường minh bạch dữ liệu sẽ là điều kiện để hình thành một trung tâm tài chính quốc tế bền vững.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), cho rằng Việt Nam đang bước vào giai đoạn quan trọng để phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế theo hướng số hóa toàn diện. Kinh nghiệm từ các mô hình quốc tế như Hồng Kông (Trung Quốc), Singapore và Dubai (UAE) cho thấy yếu tố quyết định thành công không chỉ nằm ở ưu đãi thuế hay vị trí địa lý, mà còn ở năng lực thể chế, khung pháp lý linh hoạt và hệ thống công nghệ tuân thủ (regtech) được triển khai thống nhất.

Kỳ vọng doanh nghiệp công nghệ số

Nhìn nhận cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ, ông Trần Huy Vũ, đồng sáng lập Kyber Network cho rằng, Trung tâm Tài chính quốc tế không chỉ dành cho hoạt động ngân hàng hay nhà đầu tư tổ chức, đây còn là không gian để doanh nghiệp công nghệ tham gia xây dựng các dịch vụ tài chính số, từ đó góp phần hình thành hệ sinh thái dịch vụ minh bạch, hiệu quả và có khả năng mở rộng ra quốc tế.

Theo ông Vũ, sự thành công của Trung tâm Tài chính quốc tế phụ thuộc vào sự phối hợp nhịp nhàng giữa chính sách, công nghệ và doanh nghiệp. Đại diện cho doanh nghiệp đang hoạt động trong sandbox (là một cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, cho phép doanh nghiệp hay tổ chức thử nghiệm các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới trong môi trường pháp lý giới hạn, được đặt dưới sự giám sát chặt chẽ của cơ quan nhà nước, trước khi doanh nghiệp hay tổ chức nhân rộng mô hình chính thức), ông Lê Anh Quốc, Giám đốc Vận hành AlphaTrue Solutions, chia sẻ kinh nghiệm từ dự án Basal Pay.

Đây là nền tảng tài chính kỹ thuật số sử dụng blockchain, cho phép chuyển đổi trực tiếp giữa tài sản mã hóa và tiền pháp định, đồng thời là dự án đầu tiên được cấp phép thử nghiệm tại Đà Nẵng. Ông cho rằng bài học quan trọng nhất là thiết kế khung thử nghiệm chặt chẽ, có sự phối hợp giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp để kiểm định năng lực tuân thủ ngay từ giai đoạn đầu.

Ông Lê Anh Quốc cho rằng: “Sandbox không chỉ là nơi thử nghiệm công nghệ, mà còn là môi trường kiểm định năng lực vận hành và tuân thủ. Chúng tôi kỳ vọng Trung tâm Tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh sẽ thiết lập khuôn khổ tương tự, giúp doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi giá trị của trung tâm tài chính quốc tế từ giai đoạn hình thành”. Ông Quốc cũng khẳng định các nền tảng fintech nội địa như Basal Pay có thể đóng vai trò cầu nối giữa hệ thống tài chính truyền thống và thị trường tài sản số, góp phần tăng khả năng kết nối và hiệu quả dòng vốn trong nước.

Ông Trần Huyền Dinh cho biết các mô hình quốc tế đã chứng minh tính hiệu quả của sandbox trong thử nghiệm tài sản số. Hồng Kông (Trung Quốc) triển khai “Ensemble Sandbox” từ năm 2024, Singapore có “Project Guardian” và Dubai với “Tokenisation Regulatory Sandbox” đều đang cho thấy vai trò của cơ chế thử nghiệm linh hoạt trong phát triển tài chính số. Từ kinh nghiệm này, ông đề xuất Việt Nam cần xây dựng cơ chế thử nghiệm tương tự, giúp doanh nghiệp đổi mới sáng tạo nhưng vẫn bảo đảm an toàn quản lý.

Theo ông Dinh, Việt Nam cần kết hợp linh hoạt giữa chính sách, công nghệ và thị trường để hình thành hệ sinh thái tài chính số đồng bộ. Thành phố Hồ Chí Minh có thể kế thừa kinh nghiệm quốc tế để xây dựng cơ chế thử nghiệm linh hoạt, giúp doanh nghiệp đổi mới nhưng vẫn bảo đảm quản lý an toàn.

Ông Will Ross dẫn chứng chính kinh nghiệm của Dragon Capital trong việc đề xuất xây dựng Quỹ ETF tài sản số đầu tiên tại Việt Nam với sự cố vấn chuyên môn từ VBA, dựa trên các tài sản truyền thống được mã hóa như cổ phiếu và trái phiếu, là minh chứng cho tiềm năng phát triển thị trường vốn minh bạch và số hóa tại Việt Nam. Những sáng kiến như vậy nếu được triển khai trong khuôn khổ pháp lý ổn định sẽ giúp Thành phố Hồ Chí Minh hình thành trung tâm tài chính quốc tế hiện đại, kết nối hiệu quả giữa tài chính truyền thống và kinh tế số.

ANH TUẤN