Đo cơ hội vào quy hoạch của Cảng hàng không Tây Ninh

Theo đề xuất của UBND tỉnh Tây Ninh, thời gian hoàn vốn cho Dự án Cảng hàng không Tây Ninh khoảng 42 năm.

Cảng hàng không tiềm năng

Sự cẩn trọng và nghiêm túc là điều có thể nhận thấy trong các góp ý của Bộ Tài chính đối với Đề án Nghiên cứu khả năng hình thành Cảng hàng không Tây Ninh được đề cập tại Công văn số 915/BTC-ĐT vừa được gửi tới Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT, nay là Bộ Xây dựng).

Trước đó, cuối tháng 12/2024, UBND tỉnh Tây Ninh có Tờ trình số 4034/TTr-UBND gửi Bộ GTVT đề nghị xem xét cho ý kiến thẩm định để UBND tỉnh hoàn chỉnh hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ quyết định bổ sung Cảng hàng không Tây Ninh vào Quy hoạch Tổng thể hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Trên cơ sở đó, Bộ GTVT đã có Văn bản số 13958/BGTVT-KHĐT gửi các bộ, ngành liên quan đề nghị tham gia ý kiến đối với Đề án Nghiên cứu khả năng hình thành Cảng hàng không Tây Ninh.

Trong Công văn số 915/BTC-ĐT, Bộ Tài chính cho biết, tại phụ lục III (ban hành kèm theo Quyết định số 648/QĐ-TTg ngày 7/6/2024 phê duyệt Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050), Cảng hàng không Tây Ninh thuộc danh sách các cảng hàng không, sân bay tiềm năng.

Quyết định số 648/QĐ-TTg cũng xác định, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm nghiên cứu, khảo sát, đánh giá khả năng quy hoạch thành cảng hàng không đối với một số sân bay phục vụ quốc phòng, an ninh; một số vị trí quan trọng về khẩn nguy, cứu trợ, có tiềm năng phát triển về du lịch, dịch vụ và các vị trí khác có thể xây dựng, khai thác cảng hàng không; báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét việc bổ sung quy hoạch khi đủ điều kiện, trong đó đánh giá kỹ lưỡng về nhu cầu, yêu cầu kỹ thuật, nguồn lực đầu tư và các tác động liên quan.

Trên cơ sở Đề án quy hoạch cảng hàng không mới do các địa phương đề xuất, Bộ GTVT tổng hợp, rà soát báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc bổ sung quy hoạch khi đủ điều kiện. Trình tự, thủ tục xem xét, quyết định bổ sung Quy hoạch phải đảm bảo tuân thủ Luật Quy hoạch và các quy định của pháp luật có liên quan.

“Do vậy, việc UBND tỉnh Tây Ninh lập Đề án gửi Bộ GTVT thẩm định, báo cáo Thủ tướng xem xét bổ sung Cảng hàng không Tây Ninh vào Quy hoạch là phù hợp quy định tại Quyết định số 648/QĐ-TTg”, ông Bùi Văn Khắng, Thứ trưởng Bộ Tài chính đánh giá.

Về sự cần thiết bổ sung Cảng hàng không Tây Ninh vào quy hoạch, lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng, vị trí của Cảng hàng không Tây Ninh cách sân bay Tân Sơn Nhất khoảng 74 km, sân bay Long Thành khoảng 106 km.

Hành khách dự kiến từ nguồn hành khách chuyển hướng đang sử dụng sân bay Tân Sơn Nhất và khách hàng tự tạo (là cư dân địa phương, hiện tại không có nhu cầu hoặc không muốn chi trả mức giá cước vận tải hàng không, hoặc không sử dụng do vị trí các cảng hàng không lân cận không thuận tiện).

Tuy nhiên, Đề án chỉ phân tích thực trạng hệ thống các cảng hàng không đang khai thác (số liệu đến năm 2019); chưa tổng hợp, đánh giá năng lực dự kiến khai thác đối với các cảng hàng không đang hoặc dự kiến đầu tư trong giai đoạn tới (như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Cảng hàng không Phú Quốc…). Đồng thời, Đề án chưa phân tích, đánh giá hệ thống hạ tầng giao thông kết nối giữa tỉnh Tây Ninh với các địa phương khác như Dự án đường bộ cao tốc tuyến TP.HCM - Mộc Bài, Gò Dầu - Xa Mát.

Do vậy, Bộ Tài chính đề nghị, UBND tỉnh Tây Ninh chỉ đạo đơn vị tư vấn bổ sung các nội dung về đánh giá năng lực vận tải hàng không đang khai thác cập nhật đến năm 2024 và các cảng hàng không đang và sẽ đầu tư trong thời gian tới; đánh giá khả năng cạnh tranh thu hút hành khách, vận chuyển hàng hóa giữa Cảng hàng không Tây Ninh với các cảng hàng không khác như Long Thành, Tân Sơn Nhất…, cũng như với các phương thức vận tải khác như đường bộ cao tốc, đường thủy...

Làm rõ hơn một số vấn đề

“Đề nghị Bộ GTVT chủ trì, tổng hợp ý kiến của các cơ quan liên quan về nhu cầu, yêu cầu kỹ thuật, nguồn lực đầu tư và các tác động khác có liên quan để UBND tỉnh Tây Ninh hoàn thiện Đề án, đảm bảo việc bổ sung quy hoạch Cảng hàng không Tây Ninh là cần thiết, phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, không gây thất thoát, lãng phí”, Công văn số 915/BTC-ĐT nêu rõ.

Cần phải nói thêm, việc làm rõ hơn nhu cầu, nguồn lực đầu tư, yêu cầu kỹ thuật… trong việc bổ sung quy hoạch Cảng hàng không Tây Ninh của Bộ Tài chính đã nhận được sự đồng thuận từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Trong Công văn số 614/BVHTTDL-KHTC, ông Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu, bổ sung đánh giá kỹ hơn vai trò Cảng hàng không Tây Ninh (nếu được chấp thuận) với Cảng hàng không quốc tế Long Thành để làm rõ sự cần thiết hình thành Cảng hàng không Tây Ninh, nhất là vai trò giảm tải vận chuyển hành khách.

Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đề nghị đơn vị có nhiệm vụ tổng hợp, rà soát Đề án nghiên cứu, bổ sung phương án kết nối giao thông từ Cảng hàng không Tây Ninh đến các khu, điểm du lịch trọng điểm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, nhất là Khu du lịch quốc gia tiềm năng Núi Bà Đen nằm cách Dự án Cảng hàng không Tây Ninh 15 km.

Liên quan đến phương thức đầu tư và nhu cầu sử dụng vốn, tại Đề án, UBND tỉnh Tây Ninh đề xuất đầu tư xây dựng công trình trong giai đoạn 2026 - 2030 theo phương thức PPP (loại hợp đồng BOT), trong đó phần vốn ngân sách nhà nước tham gia là 711,1 tỷ đồng (15% tổng mức đầu tư dự kiến) để hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư, hỗ trợ xây dựng công trình tạm và hạ tầng kỹ thuật.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, đề xuất nêu trên phù hợp với định hướng huy động tối đa các nguồn vốn để đầu tư đối với các cảng hàng không đầu tư mới được quy định tại Quyết định số 648/QĐ-TTg.

Tuy nhiên, theo phân tích trong Đề án, việc thu hút nhà đầu tư thực hiện đầu tư xây dựng mới dự án giao thông trong thời gian qua, nhất là các dự án đầu tư xây dựng mới cảng hàng không theo phương thức PPP là khó khăn.

Quốc hội đã ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức PPP, Luật Đấu thầu (Luật số 57/2024/QH15, có hiệu lực từ ngày 15/1/2024); trong đó, một số quy định tại Luật Đầu tư theo phương thức PPP năm 2020 đã được sửa đổi, bổ sung (lĩnh vực đầu tư, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP…).

Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị UBND tỉnh Tây Ninh chỉ đạo đơn vị tư vấn rà soát, cập nhật quy định tại Luật số 57/2024/QH15 và pháp luật có liên quan; bổ sung phân tích, làm rõ tính khả thi khi lựa chọn phương thức đầu tư PPP, nhất là khả năng huy động nguồn vốn và tính khả thi của phương án tài chính, làm cơ sở đề xuất phương thức đầu tư phù hợp.

“Theo quy định của pháp luật về PPP, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP được xác định trên cơ sở phương án tài chính sơ bộ tại báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Do vậy, tại bước lập Đề án để trình Thủ tướng xem xét, quyết định bổ sung vào quy hoạch là chưa có đủ cơ sở cho ý kiến về mức vốn nhà nước tham gia để đầu tư Cảng hàng không Tây Ninh”, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết.

Đề xuất của địa phương

Tại Tờ trình số 4034/TTr-UBND, UBND tỉnh Tây Ninh đề xuất vị trí nghiên cứu triển khai Cảng hàng không Tây Ninh tại xã Phước Ninh, huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh.

Vị trí này cách Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất khoảng 74 km, cách Cảng hàng không Long Thành khoảng 106 km, cách biên giới Campuchia 44 km, cách TP. Tây Ninh khoảng 24 km, cách Khu du lịch quốc gia Núi Bà Đen khoảng 15 km, cách Vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát khoảng 68 km.

Đường cất hạ cánh Cảng hàng không Tây Ninh dự kiến bám theo trục Đông Bắc - Tây Nam dài 3.200 m, rộng 45 m, cao trình sân bay 18 m. Tổng diện tích đất quy hoạch 420 ha.

Ước tính, tổng mức đầu tư xây dựng Cảng hàng không Tây Ninh giai đoạn đầu để đưa vào khai thác là khoảng 4.738 tỷ đồng, đáp ứng phục vụ 1 triệu lượt hành khách/năm, tương đương 400 lượt hành khách/giờ cao điểm.

Dự kiến, vốn nhà nước tham gia hỗ trợ Dự án chiếm 15% (khoảng 711,1 tỷ đồng), vốn kêu gọi nhà đầu tư chiếm 85% (khoảng 4.026,8 tỷ đồng) đảm bảo điều kiện kêu gọi nhà đầu tư theo phương thức PPP.

Thời gian hoàn vốn cho Dự án Cảng hàng không Tây Ninh theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT dự kiến khoảng 42 năm, tương đương thời gian hoàn vốn của một số dự án đầu tư cảng hàng không được thực hiện bằng hình thức xã hội hóa như Sa Pa, Quảng Trị và Bình Thuận.

Anh Minh