Đo lường mối nguy hại đến sự an toàn và phát triển của trẻ em trên không gian mạng

Tại buổi lễ, 5 em nhỏ đại diện cho 2.775 trẻ em tại 16 tỉnh, thành phố trên cả nước đã có phần trình bày về thực trạng, lợi ích và rủi ro khi trẻ em tham gia môi trường mạng.

Cùng với tinh thần “trẻ em được lắng nghe - tiếng nói của trẻ được tôn trọng” trong toàn bộ quá trình xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chương trình bảo vệ và hỗ trợ trẻ em trên môi trường mạng giai đoạn 2026-2030, hoạt động tham vấn ý kiến trẻ em được Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao chủ trì, phối hợp cùng Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam tổ chức thực hiện với sự đồng hành, hỗ trợ của các tổ chức quốc tế hoạt động bảo vệ quyền trẻ em tại Việt Nam.

Chương trình được triển khai thực hiện từ ngày 11/11 đến ngày 20/11, tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, với 2.775 trẻ em tham gia khảo sát và thảo luận nhóm, cung cấp thông tin về thực trạng sử dụng các dịch vụ, ứng dụng trên môi trường mạng.

Nhóm tuổi tham gia khảo sát đông nhất là từ 11-13 tuổi (59%), tiếp theo 14-16 tuổi (37%), dưới 10 tuổi (4%). Nữ chiếm 54.4%, nam 43.8%, và 3.8% không muốn chia sẻ giới tính.

Phát biểu tại buổi lễ, Đại tá Hà Văn Bắc, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an khẳng định: Hoạt động lấy ý kiến trẻ em không chỉ đơn thuần là mang tính thực thi các quy định pháp luật trong lĩnh vực trẻ em, mà còn là hoạt động có ý nghĩa nhân văn, thể hiện sự tin tưởng vào trí tuệ, sự sáng tạo và vai trò kiến tạo của thế hệ trẻ; hoạt động cũng đã thể hiện rõ nét nỗ lực, vai trò tiên phong của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao và các cơ quan chức năng trong việc thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em vào hoạt động xây dựng chính sách về an ninh mạng, bảo vệ trẻ em.

Đại tá Hà Văn Bắc, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an phát biểu.

Chia sẻ tại chương trình, bà Nguyễn Thị Thanh Hòa, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam cho biết, đây là cơ hội để trẻ em bằng chính ngôn ngữ của mình truyền đạt ý kiến của trẻ em tới cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Đồng thời đây cũng là cơ hội để thực hiện quyền tham gia của trẻ em trong quá trình xây dựng chương trình, chính sách có liên quan tới trẻ.

"Những chia sẻ của trẻ em sẽ là những ý kiến phản ánh thực chất về những điều lứa tuổi các em đang gặp phải khi tham gia môi trường số, đồng thời cũng chia sẻ được mong đợi hoặc những sáng kiến của các em trong việc xây dựng một không gian số an toàn hơn cho trẻ em Việt Nam thời gian tới. Sự kiện không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm, mà còn là minh chứng cho quyết tâm chung tay hành động vì một mục tiêu thiêng liêng: Bảo vệ an toàn cho trẻ em và thúc đẩy sự tham gia một cách có ý nghĩa của các em trên không gian số", bà Hòa nhấn mạnh.

Tại buổi lễ, 5 em nhỏ đại diện cho 2.775 trẻ em tại 16 tỉnh, thành phố trên cả nước đã có phần trình bày về thực trạng, lợi ích và rủi ro khi trẻ em tham gia môi trường mạng, đồng thời các em cũng bày tỏ mong muốn được trang bị kiến thức và kỹ năng để sử dụng mạng an toàn.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hòa, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam tặng quà cho các em nhỏ.

Bên cạnh đó các em cũng đưa ra những kiến nghị dành cho gia đình, nhà trường, cộng đồng, doanh nghiệp, trong đó Nhà nước sẽ đóng vai trò chủ chốt trong bảo vệ trẻ em trên không gian mạng để cùng kiến tạo một môi trường mạng an toàn, lành mạnh cho mọi trẻ em.

Theo báo cáo khảo sát, có 27,1% trẻ dùng internet dưới 1 giờ/ngày; 47,9% trẻ dành 1-3 giờ mỗi ngày để dùng Internet; 18.8% trẻ dùng 4–6 giờ và 2.3% trẻ em báo cáo sử dụng trên 10 giờ/ngày.

100% số trẻ tham gia cho biết đã từng gặp ít nhất một dạng rủi ro trên môi trường mạng. Các loại rủi ro phổ biến nhất là: Nội dung xấu, phản cảm, không phù hợp (khoảng 53%); bị lừa đảo hoặc xúc phạm/đe dọa (khoảng 40%); trẻ còn có thể tiếp cận, mua sắm các sản phẩm nguy hiểm, độc hại trên môi trường số.

Khi gặp vấn đề trên mạng, gia đình là tuyến hỗ trợ quan trọng nhất đối với trẻ khi gặp rủi ro trên mạng chiếm 72,1%; theo sau là các kênh chính thức như Tổng đài quốc gia 111, Công an chiếm gần 60%.

87.8% số trẻ em tham gia khảo sát đã nghe nói đến Chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021-2025”, nhưng chỉ có 37.1% trẻ em tự đánh giá là thực sự nắm được nội dung chương trình.

Điểm trung bình trẻ tự đánh giá về khả năng an toàn khi tham gia môi trường số nằm trong khoảng 3-3,4/5 (nghĩa là có kiến thức nhưng còn hạn chế về khả năng áp dụng thực tế).

78% trẻ em tham gia khảo sát mong muốn được nâng cao khả năng tự bảo vệ bản thân khi tham gia môi trường số. 51.8% trẻ tham gia khảo sát mong đợi có phân định về trách nhiệm đa bên: gia đình, nhà trường, các cơ quan, doanh nghiệp trong việc đảm bảo sự an toàn cho trẻ em trên môi trường mạng.

Toàn cảnh buổi tiếp nhận ý kiến của các em nhỏ.

Từ kết quả tham vấn, lấy ý kiến trẻ em, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, cùng các đơn vị chức năng đã định hình một bức tranh tổng thể, có được những phát hiện và kết quả quan trọng về thực trạng trẻ em sử dụng các dịch vụ trên môi trường mạng; đo lường những rủi ro, mối nguy hại tác động thường xuyên, trực tiếp đến sự an toàn và phát triển của trẻ em; đồng thời thúc đẩy trẻ em tham gia ý kiến, sáng tạo, đề xuất các giải pháp bảo đảm an toàn cho chính bản thân trên môi trường mạng.

Đây là cơ sở quan trọng, có tính định hướng trong quá trình nghiên cứu, đề xuất Thủ tướng Chính phủ các giải pháp, nhiệm vụ đưa vào Chương trình bảo vệ và hỗ trợ trẻ em trên môi trường mạng giai đoạn 2026-2030, nhằm đạt được “mục tiêu kép” là “bảo vệ an toàn cho trẻ em” và “hỗ trợ trẻ em phát triển lành mạnh, nâng cao năng lực số” dựa trên những tiện ích của môi trường mạng, hướng tới góp phần hình thành thế hệ “công dân số” của Việt Nam trong tình hình mới.

THIÊN LAM