Đô thị Hà Nội: 80 năm phát triển cùng đất nước

Từ dấu ấn của Thủ đô “đi đầu trong kháng chiến, gương mẫu trong kiến thiết”, hôm nay Hà Nội tiếp tục viết tiếp khát vọng phát triển, hướng đến mục tiêu năm 2030 trở thành Thủ đô “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”. Với truyền thống, kinh nghiệm qua từng giai đoạn phát triển và trên hết là tinh thần đoàn kết, đồng lòng, Hà Nội sẽ hiện thực hóa được những mục tiêu đã đặt ra – trở thành trung tâm, động lực phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và của cả nước.

Đô thị Hà Nội với khái niệm ‘nhà tập thể cao tầng’

Được xây dựng cách đây khoảng 50 năm, những khu tập thể như Trung Tự, Giảng Võ, Thành Công... mang trong mình kiến trúc đặc trưng của một thời kỳ. Những khu tập thể này như một minh chứng cho sự đổi thay của Thủ đô qua bao thập kỷ. Không chỉ là nơi ở, những khu tập thể này còn là một phần ký ức không thể tách rời của nhiều thế hệ người Hà Nội, nơi đong đầy những câu chuyện đời thường, giản dị.

Ông Tưởng Duy Hưng, người đã gắn bó với khu tập thể Thanh Xuân Bắc (phường Thanh Xuân, Hà Nội) nhiều năm, chia sẻ: “Tôi ở lâu đã quen, từ con người đến sinh hoạt, hay tất cả trong cộng đồng, mọi người đều hài hòa và thân thiện. Tôi rất thích ở những khu chung cư cũ như thế này”.

Tuy nhiên, theo thời gian, những khu tập thể này cũng bắt đầu đối mặt với nhiều thách thức – từ cơ sở vật chất xuống cấp nghiêm trọng đến vấn đề an toàn, phòng cháy chữa cháy. Những bất cập trong sinh hoạt thường ngày khiến việc cải tạo, nâng cấp các khu tập thể trở thành một yêu cầu cấp thiết.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, cho rằng: “Rõ ràng đây là bài toán mà các chủ đầu tư cùng chính quyền địa phương phải vào cuộc giải quyết. Trong đó, vai trò của chính quyền địa phương rất lớn để có thể giải tỏa các chung cư cũ và đáp ứng yêu cầu xây dựng”.

Hiện nay, với sự quan tâm của chính quyền và sự đồng thuận từ người dân, nhiều khu tập thể đang được nghiên cứu cải tạo theo hướng bảo tồn kết hợp hiện đại hóa. Một số nơi đã có đề án xây dựng lại, với kỳ vọng mang đến diện mạo mới nhưng không làm mất đi bản sắc riêng. Bởi lẽ, những khu tập thể tại Hà Nội không đơn thuần chỉ là các công trình kiến trúc cũ kỹ. Chúng là những trang sử sống động, là “kho tư liệu” sống lưu giữ quá trình đô thị hóa và tinh thần của một Hà Nội đã đi qua chiến tranh, bao cấp và vươn lên cùng đổi mới.

Đô thị Hà Nội: Dấu ấn hiện đại, hội nhập quốc tế

Sự phát triển mạnh mẽ của các khu đô thị mới tại Hà Nội chính là minh chứng rõ nét cho quá trình hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của Thủ đô. Từ những khu đô thị đầu tiên như Linh Đàm, Trung Hòa – Nhân Chính đến loạt tên tuổi mang dấu ấn quốc tế như ParkCity, Splendora, Royal City, Times City, Vinhomes Ocean Park…, Hà Nội dần hình thành diện mạo đô thị mới – hiện đại, văn minh và tiện nghi. Các khu đô thị không chỉ góp phần giải quyết bài toán dân số và giãn dân nội đô mà còn mang lại hệ thống hạ tầng đồng bộ, chất lượng sống cao cho cư dân.

Ông Phí Văn Hào (phường Nghĩa Đô, Hà Nội) cho biết: “Tôi rất vui khi thấy Hà Nội có nhiều công trình lớn, nhà cao tầng, những căn hộ chung cư cao cấp. Tôi sinh ra ở Hà Nội, nếu Hà Nội tiếp tục phát triển, cuộc sống của người dân sẽ ngày càng phát triển hơn”.

Dù sống trong những tòa nhà cao tầng hiện đại, cư dân tại nhiều khu đô thị vẫn duy trì được nét văn hóa "chòm xóm" truyền thống thông qua các hoạt động cộng đồng. Từ sinh hoạt tại nhà cộng đồng, các sự kiện văn hóa – thể thao đến các lớp học kỹ năng, nghệ thuật cho trẻ em…, tất cả tạo nên một môi trường sống thân thiện, gắn kết, giàu tính nhân văn. Nhờ đó, không gian sống không chỉ tiện nghi mà còn trở thành nơi nuôi dưỡng lối sống văn minh, cộng đồng năng động, sáng tạo – một hình mẫu của đô thị Hà Nội thời kỳ hội nhập.

Đô thị Hà Nội với tầm nhìn tương lai

Chảy xuyên suốt 120km qua lòng Hà Nội, sông Hồng từ lâu được ví như “mạch nguồn” bồi đắp thịnh vượng. Lần quy hoạch này đặt trọng tâm phát triển hành lang xanh ven sông, hệ thống công viên, quảng trường, tuyến dạo bộ; đồng thời nâng cấp hạ tầng giao thông song hành, mở ra mạng lưới kết nối đa hướng. Việc cải tạo bãi giữa, bãi bồi sông Hồng thành công viên văn hóa du lịch của Thủ đô có thể xem như một giải pháp mang tính đột phá nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất và lợi thế tiềm năng, vẻ đẹp tự nhiên của bãi giữa sông Hồng.

Ông Ngô Trung Hải, Phó Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, cho rằng: “Nếu ý tưởng đó làm được, bãi giữa sông Hồng sẽ trở thành một điểm nhấn về khoảng xanh nằm giữa hành lang hai ven sông, đồng thời là điểm thu hút người dân. Chúng ta có thể tìm được điểm hài hòa giữa dòng sông dữ dội, để biến nó thành dòng sông có thể sống chung với người dân”.

Để hiện thực hóa mục tiêu quy hoạch, chỉ tính riêng trong năm 2025, Hà Nội đã và sẽ tiến hành khởi công 5 cây cầu bắc qua sông Hồng cùng các tuyến đường kết nối. Đây là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu mở ra không gian phát triển cho quy hoạch phân khu.

“Sẽ phát triển không gian đô thị đồng đều về hai phía sông Hồng, cùng với 6 cây cầu hiện có trong khu vực trung tâm và 9 cây cầu trên toàn bộ tuyến sông, dự kiến sẽ đầu tư xây dựng 19 cây cầu mới dọc sông. Việc này góp phần phát triển kinh tế xã hội đồng đều giữa phía Nam, Bắc sông Hồng và tạo lập các không gian phát triển mới cho Thủ đô”, ông Đào Minh Tâm – Phó Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội cho hay.

Cùng với phát triển hạ tầng, thành phố vệ tinh phía Bắc sông Hồng đang dần được định hình với sự xuất hiện của các nhà phát triển bất động sản lớn như Vinhomes Cổ Loa (tổng mức đầu tư 35.000 tỷ đồng); thành phố thông minh (tổng mức đầu tư 4,2 tỷ USD)... Các công trình có kiến trúc đẹp mang tính biểu tượng, phục vụ cộng đồng đến nay cũng đã đưa vào sử dụng như Trung tâm triển lãm quốc gia góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân; phát triển quỹ nhà theo hướng hiện đại, bền vững.

Trong quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng (đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở) đã được phê duyệt chia thành 3 đoạn: từ Ba Vì đến cầu Hồng Hà dài 90 km; từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở dài 40 km qua đô thị trung tâm; và đoạn ba từ Mễ Sở đến hết Phú Xuyên dài 30 km.

Việc phân chia ranh giới nhằm định hình và chuyên nghiệp hóa các dịch vụ hướng tới, từ đó phát triển quỹ đất, khai thác tối đa lợi thế của khu vực bãi nổi giữa. Nguồn lực đất đai khu vực hai bên sông cũng sẽ phát huy được tối đa giá trị và giúp Hà Nội xây dựng mô hình thành phố ven sông xứng tầm với nhiều quốc gia trên thế giới. Từ đó đưa sông Hồng trở thành biểu tượng mới của Thủ đô.

Mỹ Lan