Đoàn Đại biểu Quốc hội cần giám sát chuyên đề về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương

Toàn cảnh Phiên họp

Kiến nghị không đề xuất nội dung giám sát chuyên đề vào Chương trình giám sát năm 2026

Tại Phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nghe Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình trình bày Báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, dự kiến Chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo đó, về kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và tình hình triển khai những tháng đầu năm 2025, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết, căn cứ đặc điểm, tình hình đặc thù của năm 2026, Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát kiến nghị UBTVQH báo cáo Quốc hội cho phép không đề xuất nội dung giám sát chuyên đề vào Chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội. Năm 2026 là năm các cơ quan, địa phương phải tập trung thực hiện nhiệm vụ chính trị quan trọng, tổ chức việc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031; đồng thời, phải dành nhiều thời gian cho công tác kiện toàn tổ chức, nhân sự bên cạnh việc đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên, do vậy, sẽ không có đủ thời gian để triển khai giám sát toàn diện, có chiều sâu làm ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả giám sát.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày Báo cáo

Từ thực tế triển khai giám sát chuyên đề trong năm chuyển giao giữa 02 nhiệm kỳ cho thấy một số bất cập như: phải thay đổi nhân sự của Đoàn giám sát để Quốc hội khóa mới có thể tiếp tục tiến hành giám sát, dẫn đến gián đoạn trong khâu tổ chức triển khai thực hiện; việc tiếp cận của đại biểu Quốc hội khóa mới đối với nội dung giám sát chuyên đề sẽ khó khăn, thiếu thông tin thực tiễn, ảnh hưởng đến việc đảm bảo tính chuyên sâu, toàn diện của vấn đề giám sát. Ngoài ra, cần dành thời gian phù hợp để Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương cũng như các cơ quan của Quốc hội tiếp tục tập trung hoàn thành việc triển khai các nhiệm vụ lập pháp theo kế hoạch...

Về đánh giá kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và tình hình triển khai những tháng đầu năm 2025, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình khẳng định, trên cơ sở các nghị quyết về Chương trình giám sát năm 2024, năm 2025, Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn ĐBQH và ĐBQH đã tổ chức triển khai toàn diện, đồng bộ với nhiều cải tiến, đổi mới, điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thực tiễn; qua đó, đạt được những kết quả quan trọng. Cụ thể, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế tiếp tục được quan tâm thực hiện, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn, góp phần tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai thi hành các quy định của pháp luật về hoạt động giám sát.

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp UBTVQH tiếp tục khẳng định là hình thức giám sát trực tiếp, hiệu quả với nhiều đổi mới quan trọng.

Hoạt động giám sát chuyên đề tiếp tục được triển khai toàn diện, đạt được nhiều kết quả tích cực. Năm 2024, trên cơ sở báo cáo của các Đoàn giám sát, Quốc hội, UBTVQH đã ban hành 04 nghị quyết về giám sát chuyên đề. Đáng lưu ý là việc Quốc hội tổ chức giám sát ngay khi các dự án quan trọng quốc gia đang trong quá trình triển khai thực hiện có ý nghĩa quan trọng trong việc đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các dự án, phát hiện khó khăn, vướng mắc để tháo gỡ kịp thời, bảo đảm tiến độ các dự án quan trọng quốc gia.

Hoạt động xem xét việc thực hiện các nghị quyết của UBTVQH về giám sát chuyên đề và chất vấn được triển khai với tinh thần phát huy tối đa những kết quả đã đạt được trong hoạt động “giám sát lại” của Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6.

Việc xem xét báo cáo của các cơ quan được thực hiện một cách thực chất, trách nhiệm, hiệu quả, tập trung vào các vấn đề lớn và quan trọng, chú trọng vào việc đề xuất các giải pháp cụ thể, phù hợp, khả khi để giải quyết các tồn tại, hạn chế. Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục được UBTVQH quan tâm chỉ đạo, được các cơ quan của Quốc hội thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm.

Giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri ngày càng được tăng cường và trở thành hoạt động thường xuyên. Giám sát, hướng dẫn hoạt động của Hội đồng nhân dân đã UBTVQH quan tâm triển khai, ngày càng đi vào nền nếp, mang tính thường xuyên. Việc chỉ đạo, điều hòa hoạt động giám sát được quan tâm chỉ đạo sát sao, kịp thời. Lần đầu tiên, chủ trương về việc tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát đã cho thấy tinh thần không ngừng đổi mới, cải tiến trong hoạt động của Quốc hội.

Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban đã chủ động cải tiến, đổi mới, triển khai hoạt động giám sát của mình nhằm thực hiện có hiệu quả các yêu cầu, nhiệm vụ được giao với các hình thức giám sát đa dạng và có sự kết hợp hài hòa giữa các hình thức giám sát. Các Đoàn ĐBQH, các ĐBQH đã tích cực triển khai các hoạt động giám sát; trong đó, các Đoàn ĐBQH đã lựa chọn 76 nội dung chuyên đề giám sát, khảo sát có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vấn đề phát sinh từ thực tiễn, gắn với tình hình thực tế của địa phương, thu hút được sự quan tâm của đông đảo cử tri địa phương.

Đoàn Đại biểu Quốc hội cần giám sát chuyên đề về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương

Thảo luận tại Phiên họp, các ý kiến cơ bản thống nhất với nhiều nội dung báo cáo, đánh giá cao Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đã chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, đánh giá kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, dự kiến chương trình giám sát trong thời gian tới.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao báo cáo giám sát của Ủy Ban dân nguyện và Giám sát, quá trình thực hiện báo cáo công phu, tỉ mỉ… Tuy nhiên, cần tính toán thực hiện các chương trình giám sát đã ban hành trong năm 2025 như: Chương trình mục tiêu quốc gia về an sinh xã hội; giám sát về phòng chống tham nhũng, giải quyết khiếu nại tố cáo… Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, tới đây sẽ thực hiện giám sát hoạt động bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Qua đó, đảm bảo được minh bạch, dân chủ, công khai, đảm bảo công bằng trong bầu cử, đảm bảo hiệu quả.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao báo cáo giám sát của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát; đồng thời nhấn mạnh, trong bối cảnh mới của năm 2026 sẽ có nhiều thay đổi. Do đó, đối với các Ủy ban, Hội đồng dân tộc của Quốc hội cũng phải xây dựng giám sát chuyên đề, đáp ứng với tình hình chung. Riêng, hoạt động của các Đoàn Đại biểu Quốc hội ở các địa phương phải có hoạt động giám sát chuyên đề về sắp xếp đơn vị hành chính. Qua đó, đánh giá toàn cảnh sau sắp xếp về thực trạng, khó khăn, thuận lợi cũng như kiến nghị về những chính sách mới, từ đó kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị khẩn trương hoàn thiện trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, dự kiến để ngày 01/01/2026 có hiệu lực để thực thi.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho biết, qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với Báo cáo kết quả thực hiện Chương trình giám sát năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, dự kiến chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu các cơ quan cần tiếp tục bám sát vào nội dung chương trình giám sát của 2025, tiếp tục điều chỉnh, khắc phục những hạn chế đã được nêu trong báo cáo. Nâng cao hiệu quả, chất lượng các phiên giải trình tại Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban. Tập trung giám sát thực hiện kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025, giám sát về chính sách tài khóa, huy động nguồn lực ngoài ngân sách; Đồng thời, tiếp tục bám sát các nhiệm vụ trong công tác lập pháp và hoàn thiện thể chế.

Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban cần tăng cường giám sát trong điều kiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân sẽ có đổi mới, toàn diện hơn, dự kiến sửa 78/91 điều. Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, Quốc hội đã có cơ quan chuyên trách về hoạt động giám sát; Quy mô Đoàn ĐBQH cũng lớn hơn; số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách cũng nhiều hơn… do đó, cần tăng cường vai trò giám sát và phải làm tốt hơn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương yêu cầu, trong năm 2025, tất cả Đoàn Đại biểu Quốc hội phải có giám sát chuyên đề về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương.

Một số hình ảnh tại Phiên họp:

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải phát biểu

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu kết luận

Lan Hương - Ngọc Thiện - Phạm Thắng