Doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu kêu cứu, mong được tháo gỡ khó khăn

“Doanh nghiệp bán lẻ ở trong thế kẹt”

Đại diện các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu (với gần 9.000 cửa hàng, chiếm trên 50% tổng số cửa hàng bán lẻ của cả nước) vừa có đơn kiến nghị khẩn cấp gửi Thủ tướng Chính phủ góp ý việc sửa đổi Nghị định số 95/2021 và Nghị định số 83/2014 về kinh doanh xăng dầu.

Các doanh nghiệp cho biết, thời gian qua, thực hiện Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 83/2014, Nghị định 95/2021 về kinh doanh xăng dầu có nhiều quy định về quản lý xăng dầu chưa phù hợp, đặc biệt là các quy định ở khâu bán lẻ dẫn đến doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu thua lỗ nặng nề trong thời gian dài, từ đó làm đứt ngãy chuỗi cung ứng, thị trường bất ổn…

Các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cho rằng đang ở trong thế kẹt khi bị chèn ép chiết khấu, chỉ được nhập hàng từ một nơi. Ảnh ITN

Cụ thể, về chiết khấu, theo quy định, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu nên dù lãi hay lỗ doanh nghiệp vẫn buộc phải bán hàng. Muốn ngừng bán, doanh nghiệp phải có lý do chính đáng, nếu không sẽ bị phạt.

“Thực tế thời gian qua, dù phải chịu mức chiết khấu 0 đồng, nhà cung cấp tự kê phí vận chuyển lên quá cao so với phí vận chuyển thực tế nên các doanh nghiệp bán lẻ đang lỗ rất nặng nhưng vẫn phải duy trì kinh doanh”, ông Giang Chấn Tây, Giám đốc Công ty TNHH MTV Bội Ngọc, Trà Vinh chia sẻ.

Mặt khác, theo các doanh nghiệp, quy định doanh nghiệp bán lẻ chỉ được lấy hàng một nơi nên sau khi ký hợp đồng sẽ bị chèn ép chiết khấu, thương nhân phân phối cho chiết khấu bao nhiêu cũng phải nhận. Kể cả sau 1 - 2 năm đổi nhà phân phối khác thì vẫn bị chèn ép chiết khấu, bởi nhà phân phối biết rằng nếu doanh nghiệp bán lẻ không lấy hàng của họ thì cũng không thể lấy hàng của nhà phân phối khác.

“Doanh nghiệp bán lẻ ở trong thế kẹt, mọi sự cạnh tranh bị triệt tiêu; trong khi đó, Bộ Công thương đang xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 83/2014, Nghị định 95/2021 về kinh doanh xăng dầu, nhưng những sửa đổi, bổ sung của dự thảo không thay đổi được gì với thực trạng của doanh nghiệp bán lẻ hiện nay”, đại diện các doanh nghiệp cho biết.

Điểm bất hợp lý được các doanh nghiệp này chỉ ra là hiện, thương nhân phân phối cũng sở hữu cửa hàng bán lẻ, làm chủ chuỗi cung ứng của chính họ. Họ được hưởng quyền lợi về giá (tính định mức lợi nhuận) và được lấy hàng ở nhiều nơi, chủ động được nguồn hàng, khi tham gia thị trường có thể cắt chiết khấu cho khách hàng để giữ chân khách.

Đối với doanh nghiệp bán lẻ, mặc dù là ký làm đại lý cho thương nhân phân phối nhưng không trực thuộc họ mà tự hạch toán doanh thu, lỗ lãi, tự chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh, không có chiết khấu cho khách dẫn đến mất khách hàng.

Hệ quả là, khi giá tăng, doanh nghiệp bán lẻ mua hàng thường bị nhà cung cấp từ chối bán. “Hầu hết là không giao hàng mà để tồn trữ, giữ lại hưởng chênh lệch giá, cho dù doanh nghiệp bán lẻ nói sắp hết hàng nhưng họ nhất quyết không giao dẫn đến đóng cửa”.

Lực lượng quản lý thị trường kiểm tra một cây xăng tại Ninh Bình. Ảnh: Bộ Công thương

Cần tính lại giá cơ sở

Từ thực tế đó, các doanh nghiệp bán lẻ kiến nghị, nên ghi nhận chiết khấu vào công thức tính giá cơ sở như là một khoản chi phí lưu thông ở khâu bán lẻ một cách hợp lý để bảo đảm không có sự phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp.

Cụ thể, đối với giá xăng dầu từ nguồn nhập khẩu, giá cơ sở được xác định bằng: Giá xăng dầu thế giới + chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về cảng Việt Nam + chi phí kinh doanh định mức được phân chia cụ thể làm 3 khâu để mỗi khâu đều có chi phí kinh doanh (gồm: khâu nhập khẩu; khâu phân phối; khâu bán lẻ chi phí định mức dành riêng cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu tối thiểu là 3,5% x giá bán lẻ tại thời thời điểm bán ra) + mức trích lập Quỹ bình ổn giá cộng lợi nhuận định mức phân chia cụ thể làm 3 khâu để mỗi khâu đều có lợi nhuận kinh doanh (gồm: khâu nhập khẩu, khâu phân phối, khâu bán lẻ lợi nhuận định mức dành riêng cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu tối thiểu là 2,5% x giá bán lẻ tại thời thời điểm bán ra) + chi phí về thuế (thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có), thuê bảo vệ môi trường (nếu có), thuế giá trị gia tăng) + phí và các khoản trích nộp khác theo quy định của pháp luật hiện hành.

Giá xăng dầu từ nguồn sản xuất trong nước bao gồm các yếu tố và được xác định bằng: Giá xăng dầu thế giới + hoặc - premium (nếu có) + chi phí đưa xăng dầu từ các nhà máy lọc dầu trong nước về đến cảng (nếu có) + chi phí kinh doanh định mức phân chia cụ thể làm 3 khâu để mỗi khâu đều có chi phí kinh doanh (gồm: khâu nhập khẩu, khâu phân phối, khâu bán lẻ chi phí định mức dành riêng cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu tối thiểu là 3,5% x giá bán lẻ tại thời thời điểm bán ra) + mức trích lập Quỹ bình ổn giá + lợi nhuận định mức phân chia cụ thể làm 3 khâu để mỗi khâu đều có lợi nhuận kinh doanh (gồm: khâu nhập khẩu, Khâu phân phối, và lợi nhuận định mức dành riêng cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu tối thiểu là 5% x giá bán lẻ tại thời thời điểm bán ra) + các khoản chi phí về thuế, phí và các khoản trích nộp khác theo quy định của pháp luật hiện hành.

Đại diện các doanh nghiệp tin tưởng, giải quyết được mức chiết khấu tối thiểu dành cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu sẽ khắc phục được hạn chế hiện nay, bảo đảm “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, ổn định chuỗi cung ứng, thị trường. Khi đó, Bộ Công thương cũng không phải mất nhiều thời gian, công sức, nhân lực đi kiểm tra, giám sát; thị trường vận hành ổn định và đặc biệt không vi phạm Luật Cạnh tranh.

Các doanh nghiệp cũng kiến nghị, nên cho phép doanh nghiệp bán lẻ được mua xăng dầu từ 03 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu hoặc thương nhân phân phối xăng dầu theo Hợp đồng mua bán xăng dầu.

Bởi lẽ, nếu giữ nguyên quy định chỉ được mua xăng dầu từ một nơi tạo sự phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp, khi thương nhân phân phối cũng sở hữu cửa hàng bán lẻ nhưng được lấy hàng từ nhiều nơi, còn thương nhân bán lẻ chỉ được lấy hàng từ một nơi. Điều này dẫn đến việc khi Bộ Công thương rút giấy phép một số doanh nghiệp đầu mối, phân phối xăng dầu, các doanh nghiệp bán lẻ lấy hàng từ hệ thống phân phối đó đã đứt nguồn cung vì không thể xoay xở kịp thời.

“Việc cho phép doanh nghiệp bán lẻ được mua hàng của nhiều hơn một đầu mối cũng sẽ tránh tình trạng thương nhân đầu mối có quyền đưa ra các quy định về chiết khấu không phù hợp với doanh nghiệp bán lẻ, dẫn đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp bán lẻ thấp, thậm chí là không có”, đại diện doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu phân tích.

Minh Châu