Doanh nghiệp bất động sản trong 'bức tranh' khó khăn

Thị trường bất động sản đang trong trạng thái khó khăn. Ảnh: Kỳ Phương

Doanh nghiệp bất động sản đang đuối sức

Trong báo cáo vừa được công bố, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết, hiện tại các doanh nghiệp đầu tư, phát triển bất động sản đồng loạt lâm vào trạng thái đuối sức. Mặc dù đã cố gắng loại bỏ dần các yếu tố làm giảm sức nặng nhưng vẫn không đủ sức để có thể vực dậy. Động lực sống khiến các doanh nghiệp vẫn đang cố gắng sẵn sàng bấu víu vào bất cứ chiếc "phao cứu sinh" nào.

Thấu hiểu tình trạng này, trong suốt thời gian kể từ đầu năm 2022, Chính phủ đã tạo ra những "chiếc phao" để cứu thị trường và doanh nghiệp. Tuy nhiên, một số chính sách vẫn cần có thêm thời gian để đến được với doanh nghiệp.

Theo VARS, trong 5 tháng đầu năm 2023, có 554 doanh nghiệp bất động sản giải thể, tăng 30,4% (so với cùng kỳ năm trước). Số lượng doanh nghiệp bất động sản thành lập mới giảm 61,4%, chỉ có 1.744 doanh nghiệp.

Quý I/2023, doanh thu của các doanh nghiệp bất động sản giảm 6,46% và lợi nhuận sau thuế giảm 38,6%.

Lượng hàng tồn kho lớn, chủ yếu đến từ các dự án xây dựng dở dang, buộc phải tạm dừng do doanh nghiệp không còn đủ nguồn lực để tiếp tục triển khai dự án. Nhiều doanh nghiệp phải điều chỉnh lại quy mô nhân sự.

Dữ liệu từ 20 doanh nghiệp bất động sản có tổng tài sản lớn nhất tại ngày 31/12/2022 cho thấy, có tới 6 doanh nghiệp phải cắt giảm nhân sự đáng kể trong năm 2022, như: Công ty CP (CTCP) Tập đoàn Đất Xanh (mã ck: DXG) cùng công ty con CTCP Dịch vụ bất động sản Đất Xanh (mã ck: DXS) lần lượt cắt giảm 41% và 45% nhân sự trong năm 2022.

Các doanh nghiệp có mức cắt giảm nhân sự đáng kể còn lại là CTCP Tập đoàn Đầu tư địa ốc No Va (mã ck: NVL) với 20%, CTCP Phát triển Sunshine Homes (mã ck: SSH) với 16% và CTCP Đầu tư và phát triển bất động sản An Gia (mã ck: AGG) với 29%.

Quý I/2023, một số doanh nghiệp lớn tiếp tục cắt giảm nhân sự. Đất Xanh (DXG) cắt giảm thêm 1.384 người so với đầu năm, Đất Xanh Services (DXS) cũng cắt giảm 1.245 người so với đầu năm…

Các doanh nghiệp bất động sản còn hoạt động phải phải thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, tinh giản tối đa bộ máy, lực lượng lao động. Thậm chí một số doanh nghiệp dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng dự án dở dang, dừng triển khai các dự án mới, dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn, dừng IPO…

Số lượng nhân viên của một số doanh nghiệp niêm yết. Ảnh VARS

Trên 95% doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô lao động, bất động sản cho thuê trở thành điểm sáng hiếm hoi

VARS cho rằng, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản là cầu nối giữa các chủ đầu tư với khách hàng. Nguồn thu của các doanh nghiệp chủ yếu đến từ việc phân phối các sản phẩm bất động sản. Khi thị trường không có sản phẩm, thiếu hụt khách hàng thì đương nhiên các doanh nghiệp bắt buộc bị đặt vào thế khó.

Kết quả khảo sát của VARS với các hội viên là các sàn giao dịch bất động sản cho thấy, hơn 90% doanh nghiệp ghi nhận doanh thu quý I/2023 sụt giảm so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, có tới 39% doanh nghiệp có doanh thu quý I/2023 sụt giảm tới 20% - 50% và 61% sụt giảm trên 50%. Một số doanh nghiệ̣p quy mô dưới 100 nhân viên có mức giảm doanh thu lên tới 70% - 80%. Nguyên nhân đến từ việc thị trường bất động sản vẫn gặp khó khăn về dòng tiền, điều kiện cho vay bị siết chặt, sức mua chưa được cải thiện,...

Về quy mô lao động, trên 95% doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô lao động và có tới 50% số doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản phải giảm quy mô lao động trên 20% so với quý II/2022. Doanh nghiệp có quy mô dưới 50 nhân viên thậm chí còn chấm dứt hợp đồng với hơn 90% người lao động, gần như ngừng hoạt động kinh doanh, chỉ giữ lại những vị trí quản trị trọng yếu.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp dừng ký hợp đồng tạm thời trong 3 - 6 tháng, cho thôi việc hoặc chuyển sang chế độ không lương làm cộng tác viên, cắt giảm lương tùy cấp bậc..., do không còn nguồn lực cầm cự. Riêng trong 5 tháng đầu năm 2023, các doanh nghiệp môi giới đã tiếp tục sa thải thêm 10% - 20% nhân sự so với cuối năm 2022.

Về quỹ lương, có tới hơn 40% doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản trong khảo sát cho biết họ buộc phải cắt giảm lương nhân sự từ 10% - 20%. Hơn 44% số doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ phải thực hiện biện pháp cắt giảm quy mô nhân sự, để không phải cắt giảm lương.

Về khả năng cầm cự, dữ liệu khảo sát của VARS cũng chỉ ra, nếu tình hình thị trường vẫn tiếp tục diễn biến khó khăn thì có tới 23% doanh nghiệp chỉ có thể duy trì hoạt động được tới hết quý III/2023, đồng thời có tới 43% doanh nghiệp trụ được đến hết năm 2023.

"Ghi nhận cá biệt một số ít doanh nghiệp chuyển mô hình kinh doanh sang mảng cho thuê mang lại mức doanh thu tốt, thậm chí tăng 200% so với quý I/2022 và 150% so với cuối năm 2022" - VARS cho hay.

Kỳ Phương