Doanh nghiệp cần chủ động phòng vệ trước tin đồn xấu

“Khi gặp thông tin xấu, doanh nghiệp không nên vội vàng phát ngôn khi chưa có dữ liệu xác thực, không “mua dập tin xấu”, seeding ngược vì dễ phản tác dụng.”

Ông Ngô Minh Hiếu, chuyên gia an ninh mạng

Xử lý từ căn cơ

Thực tế cho thấy hệ thống pháp luật Việt Nam đã có khung pháp lý khá đầy đủ để xử lý các hành vi vi phạm trên không gian mạng. Dù vậy, tin giả, tin xấu vẫn tràn lan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của DN. Điều này xuất phát từ tính chất đặc thù của MXH, nơi mà thông tin được lan truyền một cách nhanh chóng, dễ dàng chia sẻ mà không cần kiểm chứng.

Bên cạnh đó, ý thức tuân thủ pháp luật của một bộ phận người dùng, tổ chức sử dụng MXH còn kém. Họ biến các kênh TikTok, Facebook thành công cụ để “câu view”, “câu like” nhằm thu hút sự chú ý của cộng đồng, trục lợi cá nhân, bất chấp vi phạm pháp luật và gây tổn hại cho người khác.

Đặc biệt, khi ẩn mình sau lớp vỏ bọc của tài khoản ảo hay danh tính nặc danh, nhiều người dùng càng trở nên tự tin hơn trong việc tung tin thất thiệt, vì họ nghĩ rằng pháp luật khó có thể chạm tới mình.

Chỉ trong vài giây, các tài khoản ảo và trang mạng không rõ nguồn gốc đã có thể dễ dàng đăng tải nội dung giật gân, bóp méo sự thật mà dường như chỉ cơ quan chức năng mới có thể truy vết. Thực tế này càng khiến những nội dung sai lệch khó được kiểm soát và dễ dàng lan rộng với tốc độ chóng mặt.

Việc các DN bị ảnh hưởng bởi tin đồn sai lệch đã được thực tế chứng minh. Điều này càng khẳng định rằng việc phòng ngừa khủng hoảng truyền thông luôn quan trọng hơn xử lý hậu quả. Bởi lẽ một khi “ngọn lửa tin giả” bùng phát, quá trình dập tắt sẽ luôn tốn kém và phức tạp hơn nhiều lần so việc kiểm soát và ngăn chặn từ trong trứng nước.

Trước hết, các cơ quan quản lý nhà nước có thể nghiên cứu và tổ chức các chiến dịch “cao điểm xử lý” vi phạm Luật An ninh mạng, tập trung vào tin giả ảnh hưởng đến DN và an ninh quốc gia.

Bộ KH&CN cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an nâng cấp và tận dụng hệ thống kỹ thuật, phần mềm hiện đại để rà soát, phát hiện, ngăn chặn và nhanh chóng xử lý các trường hợp vi phạm. Đi đôi với đó là áp dụng chế tài nghiêm khắc: Phạt thật nặng, thật nhanh để tạo tính răn đe, tránh tạo tiền lệ xấu.

Đối với các DN, việc chủ động bảo vệ quyền lợi là vô cùng cần thiết. Họ cần tự xây dựng cơ chế phản ứng nhanh trước các hành vi sai trái, kết hợp chặt chẽ giữa pháp lý, truyền thông và quản trị rủi ro.

Mỗi đơn vị cần chuẩn bị sẵn các kịch bản xử lý khủng hoảng truyền thông, từ khâu giám sát và phát hiện thông tin sai đến nhanh chóng truyền tải thông tin chính thống nhằm kiểm soát và giảm thiểu thiệt hại.

Khi cần thiết, DN cũng nên thu thập đầy đủ chứng cứ để làm cơ sở pháp lý vững chắc, phục vụ cho việc khởi kiện dân sự nhằm yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc thậm chí khởi tố hình sự.

DN cũng cần duy trì sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để đảm bảo quá trình xử lý diễn ra nhanh chóng, minh bạch, từ đó vừa bảo vệ uy tín thương hiệu, vừa tạo sức răn đe đủ mạnh đối với các hành vi vi phạm trong tương lai.

ThS NGUYỄN SƠN PHƯỚC, khoa Luật Trường CĐ Cảnh sát nhân dân II

Từ vụ Vingroup: Muốn khởi kiện cá nhân, tổ chức ở nước ngoài thì cần làm gì?

Vừa qua, Tập đoàn Vingroup có thông cáo báo chí về việc tập đoàn này đã khởi kiện 68 tổ chức, cá nhân “đưa thông tin sai sự thật về Vingroup”.

Theo đó, ngày 8-9, Tập đoàn Vingroup tiến hành khởi kiện dân sự, trình báo cơ quan chức năng và gửi văn bản tới các đại sứ quán về việc 68 tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đưa thông tin sai sự thật về tập đoàn trên mạng Internet.

Theo Tập đoàn Vingroup, 68 tổ chức, cá nhân bị khởi kiện và trình báo là chủ tài khoản của các trang thông tin và trang cá nhân có hành vi xuyên tạc, thông tin sai sự thật về Vingroup; bịa đặt về Chủ tịch tập đoàn Phạm Nhật Vượng và một số lãnh đạo cao cấp khác của tập đoàn trên các nền tảng mạng xã hội (MXH) như TikTok, Facebook, YouTube…

Từ vụ việc này nhiều bạn đọc thắc mắc là thủ tục khởi kiện các tổ chức, cá nhân ở nước ngoài sẽ thực hiện như thế nào.

Theo TS Nguyễn Văn Tiến (Trường ĐH Luật TP.HCM), BLTTDS 2015 có quy định về những vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài là vụ việc dân sự thuộc một trong các trường hợp như có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, cơ quan, tổ chức nước ngoài; các bên tham gia đều là công dân, cơ quan, tổ chức Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài; các bên tham gia đều là công dân, cơ quan, tổ chức Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.

Để biết được cơ quan có thẩm quyền xử lý các vụ việc trên thì theo pháp luật về tố tụng dân sự sẽ xét theo thẩm quyền chung và thẩm quyền riêng của tòa án Việt Nam trong giải quyết các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài. Nếu đó là tranh chấp về kinh doanh thương mại thì cơ quan có thẩm quyền giải quyết còn bao gồm trọng tài thương mại nếu các bên có thỏa thuận lựa chọn.

Việc khởi kiện vụ án dân sự chính là một cách để bảo vệ quyền công dân, quyền con người trong tố tụng. Với các truyền thống tố tụng khác nhau thì nội dung các quy định pháp luật về khởi kiện và thụ lý vụ án dân sự có nội dung khác nhau.

Ở các nước thuộc hệ thống thông luật (Anh, Mỹ, Úc, Canada, New Zealand…), do áp dụng mô hình tố tụng tranh tụng, quyền tự định đoạt của các bên đương sự được tôn trọng nên có đơn khởi kiện thì tòa án phải thụ lý. Như theo pháp luật tố tụng dân sự của Mỹ thì tất cả đơn khởi kiện đều được tiếp nhận chính thức, không có trường hợp bị trả lại.

Ở một số nước theo truyền thống pháp luật dân sự, chẳng hạn như Trung Quốc, Thụy Sĩ... lại quy định rất rõ ràng các điều kiện khởi kiện. Người khởi kiện phải tuân thủ những điều kiện mà pháp luật quy định.

Theo TS Nguyễn Thái Cường (phụ trách Viện Luật so sánh Trường ĐH Luật TP.HCM) quy định chung khi khởi kiện ở nước ngoài gồm nhiều bước. Người khởi kiện phải nộp đơn tại tòa có thẩm quyền (nơi bị đơn cư trú hoặc hành vi xảy ra), thuê luật sư bản địa để đại diện, hồ sơ phải dịch sang ngôn ngữ chính thức, nộp phí tòa án và phí luật sư. Bên cạnh đó, bản án muốn thi hành phải qua thủ tục công nhận tại nước đó.

Ở Đức, luật giải quyết sẽ căn cứ vào BLTTDS (ZPO), phí tính theo giá trị tranh chấp, tòa yêu cầu chứng cứ dịch công chứng, đầy đủ. Ở Canada (Toronto - Ontario), luật làm căn cứ là Rules of Civil Procedure - Ontario, ngôn ngữ bằng tiếng Anh. Bên cạnh đó, phí luật sư thường tính theo giờ, nếu thua có thể phải trả phí bên kia. Lưu ý là hệ thống Common law, coi trọng án lệ.

Nếu Vingroup khởi kiện tại hai nước trên phải thuê luật sư tại Đức và Canada, chuẩn bị chứng cứ, bản dịch công chứng và chi phí lớn.

“Tóm lại, để khởi kiện các tổ chức, cá nhân ở nước ngoài, Vingroup cần tuân thủ năm bước cơ bản: Xác định thẩm quyền tòa án, thuê luật sư bản địa, chuẩn bị hồ sơ dịch công chứng, nộp đơn và lệ phí theo quy định, đồng thời cung cấp chứng cứ cụ thể trong quá trình tranh tụng. Tại Đức áp dụng BLTTDS (ZPO), còn tại Canada tuân theo Rules of Civil Procedure. Các nước đều yêu cầu chứng cứ rõ ràng, thủ tục chặt chẽ và chi phí đáng kể” - TS Cường cho biết.