Doanh nghiệp cần làm gì để tận dụng cơ hội từ các quyết sách với kinh tế tư nhân?

Dù thời điểm hiện tại là khoảng thời gian đầy biến động trên quy mô quốc tế và cả trong nước, các cuộc xung đột giữa các quốc gia, đang trở thành những yếu tố không thể lường trước khiến nền kinh tế đang đối mặt với nhiều biến số. Tuy nhiên, bên cạnh những khó khăn thì cũng có nhiều chuyển động tích cực trong nước như quản trị, ban hành và thực thi các chính sách mang tính chất đột phá.

Có thể thấy, ngay từ đầu năm 2025, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã đưa ra rất nhiều chính sách đột phá, quyết liệt với quyết tâm cải cách nền kinh tế, tạo động lực tăng trưởng mới, phấn đấu đưa Việt Nam thành nền kinh tế lớn thứ 30 thế giới. Nổi bật là Nghị quyết 68 đã đề cập ở trên với những mục tiêu rất cụ thể để khơi thông mạnh mẽ nguồn lực quan trọng giúp kinh tế đất nước tăng trưởng.

Tuân thủ pháp luật là rất quan trọng

Phát biểu tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (VIF 2025) do trang thông tin điện tử tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam tổ chức ở Hà Nội vào chiều 3/6, TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội khóa XV, đại biểu Quốc hội khóa XV trình bày về những thay đổi nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Cụ thể, vào ngày 17/5 vừa qua, cơ quan lập pháp đã có Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Văn bản này được đánh giá là một bước cụ thể hóa mang tính đột phá, hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị. Đồng thời, Quốc hội và Chính phủ đã, đang và sẽ thực hiện nhiều hoạt động để ưu tiên đột phá trong cải cách thể chế, tiếp đến là tiếp tục thúc đẩy kinh tế vĩ mô.

Đưa ra dẫn chứng, ông Hiếu thông tin có hơn 2000 dự án dang dở đã và đang được tháo gỡ những vướng mắc ngay lập tức để doanh nghiệp có thể đưa vào thực hiện. Đây là những "điểm thúc đẩy" giúp doanh nghiệp có thêm lợi thế trong giai đoạn này.

TS. Phan Đức Hiếu tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025

Đưa ra lời khuyên dành cho doanh nghiệp, TS. Phan Đức Hiếu tin rằng doanh nghiệp cần nhìn nhận sửa đổi luật lần này khác so với thời kỳ trước. Trước đây là sửa đổi bổ sung nhưng lần này là xóa bỏ rào cản cũng như đơn giản hóa các hồ sơ, thủ tục hành chính. Tinh thần của cơ quan có thẩm quyền là những quy định nào không hợp lý, bất cập thì xóa bỏ đi.

“Bây giờ bối cảnh đã khác, trước đây doanh nghiệp ít quan tâm đến pháp luật hoặc nếu có thì quan tâm đến lách luật. Đã đến lúc cần thay đổi tư duy, mức độ tuân thủ pháp luật cần cao hơn, cập nhật hơn”, ông Phan Đức Hiếu nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, cần lưu ý rằng cải cách thể chế luôn có hai mặt, nghĩa là cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ hơn. Trước đây, trong bối cảnh thể chế cũ, phức tạp, một ý tưởng kinh doanh khó gia nhập thị trường thì với tinh thần của đợt cải cách lần này các ý tưởng, sáng kiến, mô hình kinh doanh mới có thể dễ dàng gia nhập hơn hẳn. Do vậy doanh nghiệp phải chấp nhận sự cạnh tranh sẽ diễn ra rất mạnh mẽ. Bên cạnh đó, tinh thần Nghị quyết 68 và Nghị quyết 198 luôn yêu cầu các bộ, ngành khi thiết kế chính sách, luật pháp luôn phải đặt nguyên tắc pháp lý rủi ro, phải tính đến tính tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Ông Hiếu nêu ví dụ, Nghị quyết 198 đã nhấn mạnh tinh thần thanh tra, kiểm tra dựa trên lịch sử về vấn đề này của doanh nghiệp. Doanh nghiệp mà tuân thủ pháp luật tốt, luồng xanh thì không phải thanh tra, kiểm tra làm gì.

Quang cảnh Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025

Tương tự, trong thảo luận chính sách, Quốc hội cũng đặt rất nhiều vấn đề về tuân thủ luật pháp. Khi thảo luận về luật doanh nghiệp sửa đổi, Chính phủ đang đề xuất hạn mức chung về điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ. Các đại biểu Quốc hội như ông Hiếu đã đưa ra ý kiến rằng không phải đặt mức chung như vậy mà phải xem xét về ngành nghề kinh doanh và lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp phát hành 10 đợt trái phiếu riêng lẻ, trả đúng kỳ đúng hạn thì không thể áp như những doanh nghiệp không tuân thủ, không minh bạch. Nếu thể chế không tốt thì sẽ rất rủi ro cho doanh nghiệp vì họ không biết tuân thủ thế nào.

“Tiêu chí tuân thủ sẽ là một trong những nội dung khi xây dựng chính sách sắp tới. Doanh nghiệp phải tính chi phí tuân thủ pháp luật vào một phần của chi phí kinh doanh để đảm bảo sự an toàn của doanh nghiệp”, đây là thông điệp đáng chú ý mà TS. Phan Đức Hiếu đưa ra.

Tạo sân chơi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Dưới góc độ ngân hàng thương mại trong vai trò “đồng hành kiến tạo" với các doanh nghiệp, ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) chia sẻ rằng doanh nghiệp hiện đang rất khó, chủ trương định hướng bên trên mở rồi nhưng bên thực tế vẫn có các rào cản, thậm chí vấn đề xin cấp phép do sáp nhập các chính quyền địa phương. Dưới góc độ ngân hàng, ông Hải cho biết, cách tiếp cận của OCB và cũng như các tổ chức khác là phải đưa nhiều kịch bản khác nhau trong bối cảnh hiện đại.

Dù trước mắt còn nhiều khó khăn, OCB xác định, hiện nay nhiều doanh nghiệp đã nhận thấy cơ hội từ xu hướng phát triển bền vững và mong muốn triển khai nghiêm túc. Với tinh thần đồng hành, ngân hàng sẵn sàng hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình hiện thực hóa mục tiêu này.

Ông Phạm Hồng Hải - Tổng giám đốc OCB cho rằng cần tạo ra cơ hội cho cả doanh nghiệp vừa và nhỏ

Khẳng định tập trung thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân hoàn toàn đúng đắn, song ông Hải cũng lưu ý trong quá trình này đâu đó có dự án lớn và doanh nghiệp tư nhân lớn có nhiều cơ hội nắm bắt hơn. Điều này có thể thu hẹp “sân chơi” của khối doanh nghiệp vừa và nhỏ. Do đó, cần có cơ chế, chính sách phù hợp để các doanh nghiệp SME cũng có cơ hội tham gia, nắm bắt cơ hội này.

Bên cạnh đó, bản thân ngân hàng khi đánh giá doanh nghiệp cũng cần phải thay đổi. Hiện tư duy, chiến lược của ngân hàng trong nước nói chung vẫn phải nhìn vào tài sản bảo đảm để cho vay. Do đó, ông Phạm Hồng Hải tin rằng đã đến lúc phải thay đổi quan điểm, phải hiểu dòng tiền khách hàng, rủi ro của cho vay có thể dựa trên kế hoạch kinh doanh hơn là tài sản đảm bảo. Gần đây, OCB cũng đưa ra chương trình cho vay các doanh nghiệp startup. Đây cũng là một điểm rất mới trên thị trường khi mà bản thân ngân hàng đã dám tham gia để đồng hành cùng doanh nghiệp.

Hồng Sơn