Doanh nghiệp chưa xác thực sinh trắc học sẽ bị khóa giao dịch ngân hàng số

Áp lực thời hạn và quy trình xác thực

Theo Thông tư 17, “thông tin sinh trắc học” bao gồm dữ liệu khuôn mặt, vân tay, mống mắt hoặc các đặc điểm sinh học khác đủ để định danh duy nhất cá nhân. Trước 1/7, ngân hàng phải bảo đảm dữ liệu này trùng khớp với Căn cước công dân gắn chip hoặc hộ chiếu hợp lệ của người đại diện pháp luật. Hoạt động xác thực có thể thực hiện ngay trên ứng dụng di động đối với khách hàng đã sử dụng mobile banking, hoặc tại quầy giao dịch đối với trường hợp cần đối chiếu trực tiếp. Ngân hàng không được phép tự ý dùng ảnh lưu trữ cũ; khách hàng phải chủ động chụp mới hoặc quét trực tiếp bằng thiết bị của ngân hàng để bảo đảm tính thời sự và độ chính xác.

Ngay từ đầu tháng 6, loạt ngân hàng lớn như: Agribank, Vietcombank, SHB, MB và BIDV đã đồng loạt gửi thông báo khẩn, yêu cầu khách hàng tổ chức nhanh chóng hoàn thành xác thực. Agribank tuyên bố sẽ “dừng tức thời” mọi lệnh chuyển khoản, thanh toán, rút tiền qua Internet Banking đối với tài khoản chưa cập nhật. Vietcombank cảnh báo cụ thể rằng các nền tảng VCB DigiBiz, VCB iB@nking và VCB CashUp sẽ khóa chức năng giao dịch cho đến khi doanh nghiệp nộp đủ dữ liệu sinh trắc học người đại diện. SHB triển khai song song hai phương án: xác thực trực tiếp tại quầy hoặc trên ứng dụng SHB Corporate Mobile, đồng thời khuyến cáo khách hàng tuyệt đối không cung cấp mật khẩu, mã OTP qua điện thoại để tránh bị giả mạo. MB cũng đặt hạn chót 30/6 và cho biết sẽ ngừng hoàn toàn dịch vụ eBank nếu hồ sơ không đầy đủ. Đáng chú ý, BIDV mở rộng phạm vi tới cả hộ kinh doanh cá thể, cho phép cập nhật qua ứng dụng SmartBanking bằng tính năng quét gương mặt (FaceID) từ thẻ CCCD chip hoặc tài khoản VNeID mức 2

Số liệu của Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao cho thấy, các loại tội phạm lừa đảo nhắm vào tài khoản doanh nghiệp qua kênh trực tuyến tăng bình quân 25% mỗi năm giai đoạn 2021-2024. Phổ biến nhất là chiếm quyền truy cập eBanking bằng giấy tờ tùy thân giả, sau đó chuyển tiền sang ví điện tử hoặc tài khoản “thay mặt”. Việc buộc định danh sinh trắc học từng cá nhân đại diện pháp luật giúp ngân hàng loại trừ nguy cơ dùng giấy tờ bị đánh cắp, đồng thời tạo tiền đề kết nối chéo với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLDC), giúp phát hiện lập tức trường hợp dữ liệu không trùng khớp. Chuyên gia tài chính - ngân hàng Trần Quốc Phong nhận xét: “Bản chất của quy định không phải là gây khó cho doanh nghiệp, mà là dựng thêm ‘lớp cửa kéo’ cho dòng tiền số. Nếu từng xảy ra tranh chấp chữ ký, giả mạo con dấu, thì nay sinh trắc học gần như không thể sao chép hoàn hảo”.

Tác động tới dòng tiền doanh nghiệp

Theo khảo sát của Hội Doanh nghiệp trẻ Việt Nam trên 350 công ty vừa và nhỏ, 78% doanh nghiệp xử lý trên 90% giao dịch tài chính hằng ngày qua Internet Banking hoặc Mobile Banking. Việc khóa tạm thời tài khoản điện tử vì thiếu xác thực sẽ khiến khoản chi trả lương, thanh toán nhà cung ứng, nộp thuế, phí hải quan… bị đình trệ; không ít doanh nghiệp có thể chịu phạt chậm thanh toán hoặc gián đoạn chuỗi cung ứng. Ông Nguyễn Văn Cường - kế toán trưởng một công ty vận tải lớn lo lắng: “Tháng 7 rơi đúng kỳ cao điểm thanh toán hợp đồng quý II. Nếu hệ thống bị khóa, chúng tôi sẽ phải ra quầy ngân hàng nộp séc giấy, rất mất thời gian”. Vì vậy, việc hoàn thành xác thực sớm là giải pháp duy nhất tránh “đứt mạch” dòng tiền.

Ở chiều ngược lại, quy định khiến các ngân hàng đẩy nhanh lộ trình số hóa nhận diện khách hàng (KYC) cho phân khúc tổ chức - nhóm vốn xử lý “thủ công” lâu dài do chịu ràng buộc con dấu, chữ ký. Việc đồng bộ sinh trắc học với CSDLDC cũng mở đường cho mô hình “KYC one-time”: doanh nghiệp chỉ xác thực một lần, dữ liệu lưu ở ngân hàng gốc nhưng có thể chia sẻ an toàn cho ngân hàng khác khi mở thêm tài khoản. Đại diện Vietcombank cho biết ngân hàng đang thử nghiệm giải pháp “Enterprise e-KYC hub”, nền tảng cho phép doanh nghiệp dùng FaceID tích hợp vào hồ sơ mở tài khoản mới, không cần nộp lại bản cứng. Nhờ vậy, chi phí vận hành có thể giảm 30-35% so với quy trình truyền thống.

Doanh nghiệp cần làm gì trước ngày 1/7?

Thứ nhất, rà soát xem người đại diện pháp luật ghi trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp có trùng khớp với tài khoản ngân hàng hay không; nếu có thay đổi, phải thông báo ngân hàng để điều chỉnh. Thứ hai, chuẩn bị sẵn Căn cước công dân gắn chip hoặc hộ chiếu còn hiệu lực, đảm bảo gương mặt trong ảnh rõ nét, không đội mũ, đeo kính đen. Thứ ba, ưu tiên cập nhật qua ứng dụng di động để giảm thời gian chờ, nhưng vẫn nên đặt lịch hẹn trực tuyến với chi nhánh đề phòng hệ thống bị quá tải cuối tháng 6. Cuối cùng, kích hoạt cảnh báo biến động số dư qua SMS/email để kịp phát hiện bất thường khi hệ thống chuyển đổi dữ liệu.

Khi toàn bộ tài khoản doanh nghiệp được “gắn” sinh trắc học, ngân hàng có thêm lớp bảo vệ chống nguy cơ gian lận, đồng thời khai thác dữ liệu định danh để phát triển các dịch vụ giá trị gia tăng như tài trợ thương mại tự động, cho vay tín chấp dựa trên dòng tiền. Về dài hạn, sinh trắc học sẽ là “chìa khóa” cho hệ sinh thái tài chính mở, nơi doanh nghiệp có thể thanh toán xuyên biên giới, ký hợp đồng điện tử và vay vốn đa ngân hàng chỉ bằng vài thao tác quét gương mặt. Đó cũng là bước tiến quan trọng để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu 100% dịch vụ tài chính số an toàn, minh bạch mà Chiến lược chuyển đổi số ngành ngân hàng tới năm 2025, tầm nhìn 2030 đã đề ra.

Với thời hạn chỉ còn ít ngày, thông điệp dành cho cộng đồng doanh nghiệp là “không chần chừ”. Xác thực sớm không chỉ phòng ngừa rủi ro bị tạm ngưng tài khoản, mà còn là cánh cửa bước vào một kỷ nguyên giao dịch an toàn hơn, tiện lợi hơn, nơi giá trị lớn nhất nằm ở niềm tin và sự an tâm khi mỗi đồng vốn dịch chuyển.

Bình Minh