Doanh nghiệp có vốn nhà nước được tự quyết định đầu tư bất động sản

Chiều 6/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết: Dự thảo Luật gồm có 8 chương, 59 điều đã thể hiện rõ quyền, trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc quyết định hoặc điều chỉnh chiến lược kinh doanh, kế hoạch kinh doanh hằng năm của doanh nghiệp; huy động vốn; quyết định đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật khác có liên quan; tiền lương, thù lao, tiền thưởng...

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật. Ảnh: Phạm Thắng

Các quy định trong dự thảo Luật thể hiện sự tăng cường quyền tự chủ, trách nhiệm tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp và bảo đảm vai trò quản lý của Nhà nước với vai trò chủ sở hữu ở mức độ phù hợp. Trong đó, đáng chú ý, về đối tượng áp dụng tại Điều 2, một số ý kiến đề nghị bổ sung doanh nghiệp có vốn đầu tư của tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội vào phạm vi điều chỉnh của Luật.

“Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban cho rằng, các doanh nghiệp này sử dụng nhiều nguồn vốn hỗn hợp, không chỉ là vốn nhà nước, nên nếu đưa vào sẽ không bảo đảm tính thống nhất với mục tiêu luật. Thay vào đó, Điều 56 của dự thảo đã quy định các tổ chức nêu trên được áp dụng Luật để thực hiện đầu tư, quản lý vốn và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết” - ông Phan Văn Mãi cho hay.

Về huy động và cho vay vốn quy định tại Điều 19, để bảo đảm giám sát chặt chẽ hoạt động tài chính doanh nghiệp nhà nước theo tinh thần Nghị quyết 12-NQ/TW, dự thảo quy định doanh nghiệp chỉ được tự quyết định cho công ty con vay vốn trong phạm vi giá trị góp vốn. Nếu vượt quá, phải có phê duyệt của cơ quan đại diện chủ sở hữu. Chính phủ sẽ quy định cụ thể về điều kiện, bảo lãnh và lãi suất cho vay nhằm kiểm soát rủi ro, tránh lạm dụng.

Đặc biệt, về hoạt động đầu tư bất động sản (Điều 20), một số ý kiến đề nghị chỉ cho phép doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn đầu tư bất động sản.

Tuy nhiên, theo Ủy ban, quy định như vậy là không phù hợp với chủ trương tăng cường quyền tự chủ, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước. "Do đó, nội dung này không được đưa vào Luật mà để doanh nghiệp quyết định theo pháp luật và định hướng chủ sở hữu" - ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh.

Ngoài ra, về phân phối lợi nhuận sau thuế (Điều 25), có ý kiến đề nghị bổ sung chi phí khảo sát, thăm dò khoáng sản không thành công trong phân phối lợi nhuận sau thuế.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tham gia góp ý

Theo cơ quan thẩm tra cho rằng, đây là ý kiến xác đáng. Do vậy, dự thảo đã bổ sung chi phí khảo sát, thăm dò khoáng sản không thành công vào các khoản được tính sau thuế. Đây là điều chỉnh quan trọng nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp khai khoáng khi dự án không thể triển khai do kết quả khảo sát không đạt kỳ vọng.

Đồng thời, đối với Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), cơ quan thẩm tra cho rằng, việc đưa SCIC vào nội dung điều chỉnh cụ thể trong luật là không phù hợp với thẩm quyền của Quốc hội và định hướng xây dựng luật ổn định, khái quát.

"Trên cơ sở kế thừa Luật số 69, Ủy ban Thường Vụ Quốc hội đã tiếp thu một phần ý kiến đại biểu và chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, chỉnh lý bổ sung theo hướng giao Chính phủ quy định về hoạt động, cơ chế tài chính của doanh nghiệp có chức năng kinh doanh vốn nhà nước" - đại diện cơ quan thẩm tra nhấn mạnh.

Cần cập nhật Nghị quyết 57, 68 và 198

Tham gia góp ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị rà soát kỹ lại kỹ thuật trong từng khoản, điều, từng chương của dự thảo Luật, quy định để không trùng lặp.

Chủ tịch Quốc hội nêu, như khoản 1, Điều 16 quy định: “Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư vốn Nhà nước vào doanh nghiệp từ nguồn ngân sách Nhà nước thì quy định tại khoản 1 Điều 11 luật này”.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn góp ý vào dự thảo luật. Ảnh: Phạm Thắng

Tuy nhiên, khoản 1 Điều 11 chỉ quy định nguồn đầu tư từ ngân sách Nhà nước. Do đó, việc dẫn chiếu là không cần thiết.

Đơn cử như quy định tổ chức tín dụng thực hiện quy định huy động vốn, cho vay vốn và cấp phát bảo lãnh theo quy định của pháp luật tổ chức tín dụng, lặp lại các điều khoản, khoản 6 Điều 19, khoản 9 Điều 27.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, cách diễn đạt còn có chỗ khó hiểu, như khái niệm vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (khoản 6 Điều 3): “Vốn Nhà nước tại doanh nghiệp được xác định bằng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tương ứng với tỷ lệ sở hữu cổ phần, phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp”.

“Cách giải thích như vậy khó hiểu hơn rất nhiều so với luật hiện hành và luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9. Tôi đề nghị giải thích lại cho rõ”, Chủ tịch Quốc hội nêu.

Về hệ thống thông tin quản lý và đầu tư Nhà nước tại doanh nghiệp (Điều 8), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh đây là nội dung quan trọng liên quan đến công tác quản lý kiểm tra, giám sát hoạt động quản lý đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cân nhắc dự thảo Luật có nên quy định cụ thể nội dung, thành phần thông tin cần khai thác từ hệ thống, hay chỉ nên quy định theo nguyên tắc chung và giao Chính phủ ban hành nghị định, Bộ Tài chính hướng dẫn chi tiết bằng thông tư để bảo đảm linh hoạt và cụ thể.

Về đầu tư vốn Nhà nước doanh nghiệp, dự thảo luật quy định 5 hình thức đầu tư vốn Nhà nước vào doanh nghiệp, giao Chính phủ quy định chi tiết 5 hình thức nói trên.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị trong văn bản quy định chi tiết cần rà soát làm rõ khái niệm như đầu tư vốn Nhà nước vào doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đầu tư lớn tạo động lực phát triển nhanh cho các ngành lĩnh vực khác và nền kinh tế; doanh nghiệp thuộc lĩnh vực then chốt, thiết yếu của nền kinh tế; đầu tư vốn vào doanh nghiệp để thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế.

“Đây là những khái niệm có phạm vi rộng, do đó, cần lưu ý quy định cụ thể, thuận lợi cho quá trình thực thi”- Chủ tịch Quốc hội nói.

Về bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp (Điều 26) dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng: Việc bảo toàn và phát triển vốn doanh nghiệp được đánh giá trên cơ sở hiệu quả tổng thể của doanh nghiệp. Có loại trừ các tác động cho việc thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, nội dung này phải quy định chặt chẽ và chính xác hơn. Đề nghị cập nhật Nghị quyết 57, Nghị quyết 68, Quốc hội có Nghị quyết 198.

Thu Hường