Doanh nghiệp hết đường trốn đóng BHXH

Nghị quyết số 05/2019 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao có hiệu lực từ ngày 1-9. Nghị quyết này hướng dẫn việc áp dụng liên quan đến xử lý tội gian lận bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), gian lận bảo hiểm y tế (BHYT) và tội trốn đóng các loại bảo hiểm trên cho người lao động của Bộ luật Hình sự.

Pháp Luật TP.HCM đã có cuộc trao đổi với ông Phan Văn Mến, Giám đốc BHXH TP.HCM, xoay quanh vấn đề về những hành vi phạm tội liên quan với các tội danh về BHXH trong Bộ luật Hình sự 2015.

. Phóng viên: Xin ông cho biết Nghị quyết số 05/2019 được hướng dẫn gồm những nội dung nào?

+ Ông Phan Văn Mến: Nghị quyết tập trung vào các nội dung: Phạm vi điều chỉnh về tội gian lận BHXH, BHTN, tội gian lận BHYT và tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động của Bộ luật Hình sự. Giải thích một số tình tiết định khung hình phạt, một số trường hợp truy cứu trách nhiệm hình sự. Xử lý hành vi trốn đóng trước ngày 1-1-2018. Xác định tư cách tố tụng của cơ quan BHXH.

. Theo quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015, có bổ sung ba tội danh là tội gian lận BHXH, BHTN tại Điều 214; tội gian lận BHYT Điều 215 và Điều 216 về tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động. Nghị quyết 05/2019/NQ-HĐTP có những điểm nào nổi bật?

+ Trước đây cần phải có ủy quyền của người lao động tại doanh nghiệp thì công đoàn cơ sở mới khởi kiện chủ sử dụng lao động với hành vi trốn đóng, nợ BHXH, BHYT, BHTN là cơ chế ủy quyền khởi kiện dân sự. Tuy nhiên, với Nghị quyết số 05 này, khi phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm quy định tại các điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan BHXH gửi văn bản kiến nghị khởi tố kèm theo chứng cứ, tài liệu có liên quan đến cơ quan có thẩm quyền tố tụng để xem xét khởi tố theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Đối với tổ chức công đoàn, tổ chức đại diện cho người lao động…, phát hiện hành vi có dấu hiệu phạm tội tại các điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự thì thông báo ngay đến cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để xem xét khởi tố theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Người dân đang làm thủ tục liên quan đến BHXH tại BHXH TP.HCM. Ảnh: ĐỖ THUYÊN

. Những hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN trước 1-1-2018 trong Nghị quyết 05/2019 được hướng dẫn như thế nào?

+ Tùy vào từng trường hợp sẽ xử lý như sau: Nếu chưa xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) và chưa hết thời hiệu xử phạt VPHC thì cơ quan có thẩm quyền xem xét xử phạt VPHC.

Nếu đã xử phạt VPHC mà cá nhân, tổ chức bị xử phạt cố tình trốn tránh, trì hoãn thi hành thì thời hiệu thi hành quyết định xử phạt VPHC được xác định theo quy định Luật Xử lý VPHC. Việc thi hành, cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt VPHC này thực hiện theo pháp luật về thi hành, cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt VPHC.

Nếu gây thiệt hại cho người lao động, cơ quan BHXH hoặc tổ chức, cá nhân khác thì người bị thiệt hại có thể khởi kiện dân sự yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng đối với người vi phạm.

Việc đã bị xử phạt VPHC về hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động trước 0 giờ 00 phút ngày 1-1-2018 không bị coi là căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 216 BLHS 2015.

. Thưa ông, theo Nghị quyết 05/2019 thì cơ quan BHXH được xác định tư cách tố tụng như thế nào?

+ Nghị quyết 05/2019 cũng nêu rõ trong các vụ án hình sự mà bị can, bị cáo bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội gian lận BHXH, BHTN theo Điều 214 của Bộ luật Hình sự; tội gian lận BHYT theo Điều 215 của Bộ luật Hình sự; tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động theo Điều 216 của Bộ luật Hình sự, cơ quan BHXH tham gia tố tụng với tư cách là bị hại.

. Xin cám ơn ông.

NGUYỄN HIỀN