Doanh nghiệp lạc quan về tình hình xuất khẩu gạo

Việt Nam có thế mạnh xuất khẩu gạo chất lượng cao. Ảnh: Hoàng Anh.

Đầu năm 2025, nguồn cung gạo toàn cầu đạt mức cao kỷ lục hơn 530 triệu tấn, một phần không nhỏ đến từ sự trở lại của Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Dưới sức ép này, gạo Việt Nam chứng kiến mức giảm giá mạnh, trong hai tháng đầu năm tăng gần 6% sản lượng xuất khẩu nhưng kim ngạch giảm đến 13% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, sự giảm giá này chỉ là tạm thời. Ông Trần Tấn Đức, Tổng giám đốc Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2), cho biết, giá gạo sẽ tăng trở lại trong thời gian tới do nguồn cung nội địa giảm thấp bởi hạn mặn, trong khi nhu cầu sẽ tăng cao ở thị trường Trung Quốc và Philippines kể từ quý II/2025.

Bên cạnh đó, sự cạnh tranh của Ấn Độ cũng không tác động đáng kể bởi tuy là cường quốc xuất khẩu gạo nhưng quốc gia Nam Á này chủ yếu sở hữu phân khúc gạo giá rẻ.

Trong khi đó, Việt Nam đang có thế mạnh ở phân khúc chất lượng cao, với 71% sản lượng xuất khẩu là gạo trắng, giá khoảng 523 – 540USD/tấn, 19% là gạo thơm với giá 640 – 700USD/tấn, 6% là gạo nếp và 4% là các loại gạo đặc sản khác.

“Gạo Việt Nam có phân khúc riêng nên không sợ Ấn Độ xả hàng, không phải lo gạo Việt Nam có bán được không”, ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, khẳng định.

Nói về việc gạo Việt Nam mất giá, theo ông Bình, có thể hạn chế được tình trạng này thông qua việc liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ lúa gạo.

Hiện nay, công tác này đang được đẩy mạnh, đặc biệt với Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

Nhờ đó, người dân yên tâm sản xuất vì đã được bao tiêu đầu ra, ngân hàng cũng sẵn sàng cho doanh nghiệp vay để đảm bảo vốn, tránh việc bán tống, bán tháo với giá rẻ để “xoay” tiền.

Còn ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), đánh giá cao doanh nghiệp Việt trong việc chủ động tìm kiếm thị trường cũng như nguồn cung ứng gạo để xuất khẩu. Vì vậy, không cần phải lo ngại vấn đề tiêu thụ đối với sản phẩm gạo của Việt Nam.

Để hỗ trợ doanh nghiệp tiếp tục duy trì và phát triển thị trường xuất khẩu gạo, ông Nam kiến nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại xem xét tăng hạn mức và thời hạn cho vay đối với doanh nghiệp lúa gạo để doanh nghiệp không phải bán ồ ạt.

Bên cạnh đó, kiến nghị Bộ Công thương đưa mức giá sàn xuất khẩu gạo là 500USD/tấn, kiến nghị Bộ Tài chính tháo gỡ khó khăn trong việc hoàn thuế giá trị gia tăng để giảm áp lực vốn cho doanh nghiệp.

Ghi nhận những ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp, tại hội nghị về sản xuất, thị trường lúa gạo, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Công thương khẩn trương kiểm tra, đánh giá đúng mức thực trạng thị trường lúa gạo, khẩn trương sửa đổi, bổ sung Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và môi trường khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu toàn diện về sản xuất, xuất khẩu lúa gạo, bao gồm dự báo thị trường, kỹ thuật canh tác, diễn biến thời tiết, hoạt động chỉ đạo, điều hành chính sách liên quan.

Bên cạnh đó, tích cực phối hợp với các bên liên quan để khẩn trương hoàn thiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, bao gồm các dự án hỗ trợ kỹ thuật, các quy định, tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp tham gia đề án.

Phó thủ tướng đề nghị Ngân hàng Nhà nước ghi nhận ý kiến của doanh nghiệp để nghiên cứu các vấn đề liên quan đến hạn mức, thời hạn, điều kiện cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo vay vốn, nghiên cứu tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao vào lưu trữ, chế biến, vận chuyển, xuất khẩu gạo.

Phạm Sơn