Doanh nghiệp thủy điện dò 'luồng lạch' 2025

Điều kiện thủy văn, yếu tố có ảnh hưởng hàng đầu đến sản lượng của thủy điện, khó dự báo

Điều kiện kém thuận lợi

El Nino kết thúc vào tháng 5/2024 và dần chuyển sang trạng thái thời tiết trung tính, sau đó là La Nina. Hiện tượng thời tiết này, với đặc trưng mưa nhiều đã tạo điều kiện cho các nhà máy thủy điện tham gia nhiều hơn vào hệ thống điện. Kể từ tháng 6/2024 đến nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã gia tăng huy động sản lượng thủy điện để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện của cả nước. Trong 2 tháng đầu năm 2025, huy động thủy điện đạt 9,29 tỷ kWh, chiếm 20,6% sản lượng điện toàn hệ thống.

Tuy nhiên, theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, năm 2025, hiện tượng ENSO (hiện tượng khí hậu bao gồm 3 trạng thái: trung tính, El Nino và La Nina) có thể tồn tại trong vài tháng đầu năm, sau đó khả năng cao sẽ dần trở lại trạng thái trung tính. Với diễn biến như vậy, hiện tượng nắng nóng có khả năng xuất hiện tương đương so với trung bình nhiều năm.

EVN cũng nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới là phối hợp vận hành, huy động tối ưu các nguồn điện trong hệ thống điện, đồng thời điều tiết giữ nước các hồ thủy điện ở mức hợp lý đến cuối mùa khô năm 2025 để nâng công suất khả dụng cho các nhà máy thủy điện. Do đó, giới chuyên gia phân tích đều có chung quan điểm, trong nửa đầu năm nay, thủy điện vẫn được ưu tiên huy động.

SSI Research dự báo, mức tiêu thụ điện quốc gia năm 2025 tăng trưởng 10,5% so với năm trước, dựa trên giả định hệ số đàn hồi điện/GDP là 1,5 và ước tính tăng trưởng GDP tương ứng là 7%. Với giá bán điện từ các nhà máy thủy điện đang rẻ hơn các nguồn nhiệt điện, SSI Research kỳ vọng EVN sẽ huy động nhiều hơn từ nguồn này.

Theo quan sát của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), sản lượng điện thương phẩm của các công ty thủy điện trong chu kỳ La Nina sẽ cao hơn chu kỳ El Nino khoảng 10 - 20%, do chi phí sản xuất thấp hơn các loại hình phát điện khác. Cụ thể, chi phí sản xuất điện các công ty thủy điện đa phần nằm ở mức 400 - 600 đồng/kWh, thấp hơn nhiều so với mức bình quân 1.100 - 1.300 đồng/kWh của các công ty nhiệt điện than.

Tuy nhiên, do áp lực khi chi phí sản xuất điện luôn cao hơn giá bán lẻ điện trong giai đoạn 2021 - 2023, EVN đã kiểm soát chặt chẽ hơn chi phí sản xuất điện bình quân. Theo đó, trong năm 2024, hệ số alpha (sản lượng hợp đồng/sản lượng thực phát) của các nhà máy thủy điện được điều chỉnh lên mức 98% - cao nhất kể từ khi thị trường phát điện cạnh tranh bắt đầu vận hành. Ở mức alpha cao như trên, các nhà máy thủy điện khó có khả năng tăng hiệu quả vận hành ở những thời điểm giá điện thị trường cao.

Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà (mã TBC) cho biết, năm 2024, hệ số alpha của Công ty là 98%, dẫn đến dư địa tham gia thị trường điện cạnh tranh gặp khó. Chẳng hạn như tháng 4/2024, Công ty phải trả lại cho EVN trên thị trường điện khoảng 27 tỷ đồng, do các tổ máy ít được EVN huy động, dẫn đến phát điện ít hơn sản lượng Qc phân bổ.

Trong khi đó, theo Công ty cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh (mã VSH) chính sách vận hành thị trường điện năm 2025 vẫn tiếp tục bất lợi hơn các năm trước đây. Tỷ lệ alpha tăng lên 98% (thanh toán theo giá hợp đồng) và việc xác định Qc thông qua sản lượng kế hoạch phương thức vận hành hàng tháng, điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ doanh thu tham gia thị trường điện của các nhà máy.

Doanh nghiệp đặt mục tiêu thận trọng

Với diễn biến thời tiết khó lường và tỷ lệ alpha tăng cao, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất - kinh doanh của các nhà máy, nhiều doanh nghiệp thủy điện đã đặt mục tiêu kinh doanh năm 2025 tương đối dè dặt.

Trong đó, TBC dự kiến doanh thu năm nay đạt gần 505 tỷ đồng và lãi sau thuế đạt 198 tỷ đồng, lần lượt thấp hơn 7% và 13,5% so với mức thực hiện năm 2024. Các chỉ tiêu sản xuất và tiêu thụ điện cũng đi lùi, mục tiêu lần lượt là 530 triệu kWh và 521 triệu kWh, tương ứng giảm 6% và gần 7% so với năm trước.

Công ty cổ phần Thủy điện Hủa Na (mã HNA) dự kiến kế hoạch sản lượng điện thương mại đạt 685,3 triệu kWh, tổng doanh thu đạt 828,7 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 185,3 tỷ đồng. Riêng mục tiêu lợi nhuận của HNA giảm khoảng 30% so với mức thực hiện năm 2024.

Ban lãnh đạo HNA xác định, gần 90% doanh thu mang về trong năm nay vẫn đến từ Nhà máy Thủy điện Hủa Na (khoảng 743,7 tỷ đồng), trong khi Nhà máy Nậm Nơn - mới được M&A vào tháng 10/2024 với giá trị xấp xỉ 697 tỷ đồng, có công suất lắp đặt 20 MW - chỉ đóng góp gần 10% vào doanh thu (khoảng 79,3 tỷ đồng).

Nhà máy Thủy điện Nậm Nơn có công suất lắp đặt 20 MW. HNA cho biết, việc đầu tư vào các dự án nhà máy thủy điện nhỏ hiện nay sẽ phù hợp với xu thế chuyển dịch năng lượng và định hướng phát triển của Công ty trong thời gian tới. Bên cạnh đó, đầu tư vào Nhà máy Thủy điện Nậm Nơn cũng tạo sự thuận lợi cho việc quản lý vận hành, đồng bộ mở rộng quy mô hoạt động của Thủy điện Hủa Na.

Trên cơ sở số liệu vận hành trung bình nhiều năm, dự báo khí tượng thủy văn năm 2025, Công ty cổ phần Thủy điện A Vương (mã AVC) dự kiến sản lượng điện sản xuất năm nay đạt 658,02 triệu kWh, tổng doanh thu hơn 495 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế hơn 158 tỷ đồng. So với năm 2024, Thủy điện A Vương đã giảm 25,5% về chỉ tiêu sản lượng, giảm 34% về doanh thu và giảm 58% về lợi nhuận.

Theo tài liệu đại hội cổ đông năm 2025 của Công ty cổ phần Thủy điện - Điện lực 3 (mã DRL), Công ty đặt mục tiêu sản lượng điện thương phẩm đạt 75,3 triệu kWh, giảm nhẹ so với thực hiện năm 2024. Tổng doanh thu dự kiến đạt 97,8 tỷ đồng, tăng 3,23%, nhưng lợi nhuận sau thuế giảm xấp xỉ 6%, còn gần 42 tỷ đồng.

Ông Phan Thanh Sơn, Giám đốc DRL dự báo, hiện tượng ENSO có khả năng sẽ chuyển dần sang trạng thái trung tính từ tháng 3 đến tháng 5, kéo dài đến tháng 8. Trước xu thế trên, thời tiết tại Tây Nguyên (nơi có nhà máy thủy điện của DRL) rất khó dự đoán, có thể lượng mưa trong khu vực rất thấp trong 8 tháng đầu năm, đặc biệt là giai đoạn nắng nóng và khô hạn khốc liệt từ tháng 2 - 7. Đồng thời, DRL phải thực hiện dừng máy để triển khai các công trình sửa chữa lớn, bảo dưỡng định kỳ nên sẽ bất lợi cho công tác sản xuất - kinh doanh, dẫn đến mục tiêu lợi nhuận giảm.

Căn cứ vào tình hình hình thủy văn cuối năm 2024 và dự báo lưu lượng nước về hồ thủy điện trong năm 2025, Công ty cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh (mã VSH) dự báo, tình hình sản xuất - kinh doanh năm 2025 sẽ gặp nhiều khó khăn. Hiện tượng El Nino kéo dài từ cuối năm 2024 vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến tình hình thủy văn tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên trong năm 2025.

VSH nằm trong số ít doanh nghiệp thủy điện đặt mục tiêu lợi nhuận sau thuế tăng trưởng đến 21% trong năm nay, lên mức 541 tỷ đồng; trong khi doanh thu chỉ tăng nhẹ, lên khoảng 1.865 tỷ đồng. Tuy nhiên, sự tăng trưởng lợi nhuận này xuất phát chủ yếu từ mức nền thấp của năm 2024, khi VSH ghi nhận lợi nhuận sau thuế 448 tỷ đồng, giảm mạnh 55% so với năm trước đó, do ảnh hưởng của hiện tượng thời tiết El Nino.

Kiều Trang