Doanh nghiệp tiếp cận được vốn rẻ hay chưa?

Nhận định về mặt bằng lãi suất cho vay hiện nay, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường, Chứng khoán VPBankS, cho rằng lãi suất cho vay thực tế chưa giảm tương ứng, khả năng tiếp cận được vốn tín dụng giá rẻ chưa được tích cực.

Thêm ngân hàng lớn hạ lãi suất huy động

Trong năm ngoái, lãi suất huy động giảm mạnh và giảm liên tục, nhưng hiện nay đang dần chững lại. Lãnh đạo các nhà băng nhận định, lãi suất huy động đã chạm đáy. Thậm chí, mức lãi suất huy động và cho vay thời điểm cuối năm ngoái còn được đại diện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đánh giá đã vượt kỳ vọng của cơ quan quản lý.

Lãi suất cho vay thực tế chưa giảm tương ứng, khả năng tiếp cận được vốn tín dụng giá rẻ chưa được tích cực.

Hiện lãi suất huy động cao nhất được các ngân hàng thương mại áp dụng cho kỳ hạn 6 tháng trở xuống là 4 - 4,5%/năm; kỳ hạn 6 - 12 tháng là 4,5 - 5%/năm và 12 tháng trở lên dao động quanh mức 5 - 5,5%/năm. Chỉ một số ít ngân hàng áp dụng mức lãi suất 5,6 - 5,7%/năm cho kỳ hạn 12 tháng trở lên.

Một số chuyên gia kinh tế cũng cho rằng hiện đã hết dư địa giảm tiếp lãi suất và “mặt bằng lãi suất năm 2024 duy trì như hiện nay đã là tích cực”, TS. Nguyễn Xuân Thành, chuyên gia kinh tế Fulbright, nhận xét.

Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho biết, mặt bằng lãi suất huy động đã giảm sâu và còn ít dư địa để giảm thêm, nhưng trong giai đoạn nền kinh tế đang phục hồi, việc duy trì mặt bằng lãi suất thấp sẽ được ưu tiên. Việc duy trì lãi suất huy động thấp trong thời gian đủ lâu cũng là điều kiện cần để kéo mặt bằng lãi suất cho vay đi xuống.

Có thể thấy, lãi suất huy động không còn tạo thành xu hướng giảm như hồi cuối năm ngoái, song từ đầu năm đến nay vẫn có một số ngân hàng điều chỉnh giảm nhẹ lãi suất tiền gửi online.

Gần đây nhất, ngày 5/3, Agribank giảm 0,2%/năm lãi suất huy động đối với tiền gửi trực tuyến kỳ hạn từ 6 đến 9 tháng và kỳ hạn 24 tháng; đưa lãi suất áp dụng tại các kỳ hạn này xuống còn lần lượt là 3%/năm và 4,8%/năm.

Các kỳ hạn khác, Agribank giữ nguyên lãi suất huy động như trước đó là 1,7%/năm với kỳ hạn 1-2 tháng, 2%/năm với kỳ hạn 3-5 tháng và 4,8%/năm với kỳ hạn 12-18 tháng.

Đây là ngân hàng đầu tiên trong nhóm "Big 4" điều chỉnh lãi suất kể từ đầu tháng 3 tới nay.

Cùng ngày, một số ngân hàng có quy mô nhỏ cũng điều chỉnh giảm lãi suất huy động như ACB, BVBank, BaoVietBank, GPBank...

Nền lãi suất xuống thấp nhưng chưa phải thời kỳ tiền rẻ?

Ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường, Chứng khoán VPBankS cho rằng, thời điểm hiện tại vẫn chưa phải là giai đoạn tiền rẻ, kể cả khi mặt bằng lãi suất điều hành đang thấp hơn giai đoạn năm 2019.

Theo chuyên gia từ VPBankS, tăng trưởng tín dụng đã tăng tốc khá nhanh trong nửa cuối năm 2023, nhưng mang nhiều tính kỹ thuật. Trong khi đó, mặt bằng lãi suất điều hành dù đang thấp hơn năm 2019 nhưng lãi suất cho vay thực tế chưa giảm tương ứng so với mặt bằng lãi suất huy động khi vẫn có độ “vênh" lớn. Cùng đó, khả năng tiếp cận được vốn tín dụng giá rẻ chưa được tích cực như chu kỳ tiền rẻ giai đoạn chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

Ông Sơn cho rằng, việc điều hành lãi suất sẽ cần phải chờ đợi thêm những yếu tố khác như thời điểm hạ lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), mức hạ lãi suất cụ thể. Trước đây, thị trường từng kỳ vọng Fed sẽ hạ lãi suất tháng 3, tháng 5 nhưng hiện đã đẩy lùi sang nửa cuối năm. Trong khi đó, tại Việt Nam, khi chênh lệch lãi suất giữa VND và USD duy trì ở mức cao, việc hạ thêm lãi suất điều hành trong khi lãi suất USD chưa hạ sẽ gây áp lực lên tỷ giá. Do vậy, sẽ rất khó hạ sâu lãi suất hơn nữa ở thời gian tới.

Dù vậy, lãi suất huy động đang tiếp tục ở mức thấp vẫn đang là yếu tố tích cực để hỗ trợ giảm lãi suất cho vay. Chi phí vốn của ngân hàng giảm là một cơ sở quan trọng ủng hộ xu hướng giảm lãi suất cho vay của các nhà băng.

Theo số liệu mới nhất từ NHNN, tính đến 31/1/2024, mặt bằng lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân các giao dịch phát sinh mới của các ngân hàng thương mại giảm lần lượt khoảng 0,15%/năm và 0,25%/năm so với cuối năm 2023.

Tuy nhiên, các chuyên gia đánh giá, thời gian qua, hoạt động sản xuất, kinh doanh trong một số ngành, lĩnh vực còn khó khăn. Mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm nhưng chưa tương xứng với mức giảm của mặt bằng lãi suất huy động.

Tại Công điện về điều hành tăng trưởng tín dụng năm 2024, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu NHNN thực hiện ngay các giải pháp điều hành để tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất cho vay gắn với tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh, bảo đảm cung cấp đủ vốn tín dụng, ngoại tệ lành mạnh, có trọng tâm, trọng điểm, đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế và an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.

Theo bà Nguyễn Hoài Thu, Tổng Giám đốc Khối Đầu tư Chứng khoán của Công ty quản lý quỹ VinaCapital, mặc dù NHNN có thể sẽ không giảm lãi suất điều hành, các ngân hàng thương mại vẫn còn dư địa để giảm lãi suất cho vay, khi chi phí vốn của nhà băng đang giảm mạnh và giảm nhanh hơn lãi suất đầu ra.

“Áp lực tăng trưởng tín dụng có thể khiến ngân hàng giảm lãi suất cho vay đến doanh nghiệp và người vay mua nhà nhanh hơn, từ đó góp phần kích thích kinh tế”, bà Thu bình luận.

Huyền Anh