Doanh nghiệp Việt trước thách thức chuỗi liên kết cung ứng toàn cầu

Trong dài hạn, để hàng Việt có thể bắt nhịp với chuỗi cung ứng toàn cầu, chắc chân trên thị trường thế giới, nhất là khi những tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm, xanh hóa và trách nhiệm xã hội trong sản xuất tại những nước nhập khẩu lớn ngày một gay gắt, thậm chí đang dần được luật hóa.

Chủ động nguồn cung nguyên phụ liệu

Sản phẩm dệt may là một điển hình, với việc xuất khẩu chiếm tới trên 80% sản lượng sản xuất hàng năm, kim ngạch xuất khẩu năm 2025 dự kiến đạt khoảng 46 tỷ USD, trong khi thị trường nội địa có quy mô không lớn, chỉ khoảng 5 - 6 tỷ USD, xuất khẩu gần như là con đường duy nhất để ngành phát triển.

Dệt may đang có nhiều giải pháp để giữ vững và mở rộng thị phần một cách bền vững

Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, hàng dệt may Việt Nam hiện được tiêu thụ tại khoảng 138 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, ASEAN, Hàn Quốc là những thị trường xuất khẩu chính. Hiện Việt Nam có một lượng lớn các FTA đã và đang thực thi đã tạo sức hút mạnh mẽ đầu tư cả trong và ngoài nước cho ngành.

“Gốc vấn đề chính là việc chủ động nguồn cung nguyên phụ liệu trong nước còn yếu, đặc biệt là vải, dệt và nhuộm. Đây là vấn đề từ DN, cơ quan quản lý Nhà nước và địa phương chưa giải quyết triệt để, trong khi sức ép cạnh tranh, tiêu chuẩn của các nhà nhập khẩu ngày một lớn. Do đó, để giữ vững và mở rộng thị phần một cách bền vững, bài toán nguồn cung nguyên phụ liệu vẫn cần lời giải căn cơ hơn”, ông Cẩm nêu vướng mắc.

Thời gian qua, Mỹ luôn được xem là đích đến của nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là thực phẩm, nhóm hàng vốn có lợi thế cạnh tranh mạnh. Sức tiêu thụ lớn cùng yêu cầu chất lượng cao khiến thị trường này trở thành phép thử, nhưng cũng là cơ hội để sản phẩm Việt nâng tầm. Bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cho biết, ngành đã đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nhưng Mỹ vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất, khoảng 23%, nhờ biên độ lợi nhuận hấp dẫn.

“Ngay cả khi chưa có Hiệp định thương mại song phương, nhưng Việt Nam được Mỹ áp dụng quy chế tối huệ quốc (MFN) trong khuôn khổ WTO, nên từ lâu nhiều mặt hàng gia vị đã được hưởng thuế nhập khẩu 0%. Đây là yếu tố quan trọng, giúp kim ngạch xuất khẩu gia vị sang Mỹ từ đầu năm đến nay duy trì mức tăng tích cực”, bà Liên nói.

Doanh nghiệp linh hoạt thích ứng

Những biến động toàn cầu thời gian qua cũng mở ra cơ hội để DN Việt chủ động tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng quốc tế. Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số - eComDX (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số – Bộ Công Thương) cho biết, chuỗi cung ứng chất lượng cao là nền tảng quan trọng để kết nối giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa thị trường nội địa và thị trường quốc tế, giúp Việt Nam chuyển mình từ "quốc gia sản xuất" thành "quốc gia sản xuất có năng lực cạnh tranh cao".

“DN xuất khẩu cần tăng cường kết nối với các nền tảng thương mại điện tử lớn trên thế giới, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài để quảng bá và xúc tiến xuất khẩu hàng Việt. Những hoạt động này không chỉ giúp DN tận dụng mô hình thương mại điện tử hiện đại, còn tạo động lực để hàng hóa Việt Nam vươn xa, gia tăng sự hiện diện trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Tuấn nhìn nhận.

Để hỗ trợ DN Việt Nam tiếp cận và duy trì bền vững trong chuỗi cung ứng toàn cầu, thời gian qua, Bộ Công Thương đã trình Chính phủ Dự thảo Chương trình vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 - 2035. Mục tiêu của Chương trình cũng đã được Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tích hợp vào Kế hoạch Xúc tiến thương mại quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 để có những hành động cụ thể.

DN muốn duy trì chỗ đứng và mở rộng thị phần cấn đáp ứng các yêu cầu mới về phát triển bền vững

Ông Bùi Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, kinh tế thế giới trong những năm gần đây đang trải qua nhiều biến động sâu sắc. Tăng trưởng không đồng đều giữa các khu vực, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng, cùng với đó là những bất ổn, căng thẳng địa - chính trị leo thang ở một số khu vực, cho đến những sự điều chỉnh chính sách thương mại, sự nổi lên của các ngành công nghiệp mới, tình hình biến đổi khí hậu… đã và đang tác động mạnh mẽ tới chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trước những thách thức đang đặt ra của thị trường trong và ngoài nước, ông Hưng cho biết, các yêu cầu mới về phát triển bền vững, giảm phát thải carbon, chuyển đổi xanh và số hóa thương mại đang trở thành tiêu chuẩn dẫn dắt, DN Việt Nam muốn duy trì chỗ đứng và mở rộng thị phần xuất khẩu buộc phải nhanh chóng thích ứng.

“Trong bối cảnh đó, việc tăng cường liên kết thị trường có ý nghĩa then chốt. Liên kết giúp gắn bó chặt chẽ giữa các khâu sản xuất - phân phối - tiêu thụ, tạo dòng chảy thông suốt của hàng hóa, giảm chi phí trung gian, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm”, ông Hưng chỉ rõ.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN