Doanh số xe máy Việt giảm dần trong xu hướng ô tô hóa

Trong xã hội hiện đại, khi thu nhập của người dân ngày càng tăng cao, họ có xu hướng ưu tiên sử dụng các sản phẩm hiện đại đi kèm với chất lượng và bảo đảm an toàn. Đáp ứng được yêu cầu đó, ô tô sẽ là phương tiện được ưa chuộng và dần thay thế xe máy như một điều tất yếu.

Theo Bộ Công Thương, ô tô là sản phẩm được cấu thành từ hơn 30.000 phụ tùng, linh kiện khác nhau (đối với ô tô con, số linh kiện, phụ tùng có thể từ hơn 20.000 đến 30.000 – tính theo những linh kiện nhỏ nhất) được sản xuất từ nhiều ngành nghề khác nhau, chủ yếu là cơ khí, điện tử, cao su-nhựa, trong đó nhiều phụ tùng lại được lắp ráp từ vài chục đến vài trăm linh kiện như động cơ, hộp số.

Sản phẩm ô tô sẽ ngày càng thông dụng và trở thành nhu cầu không thể thiếu của người dân. Một quốc gia được coi là bước vào giai đoạn "motorization" (ô tô hóa) khi trung bình có trên 50 ô tô/1.000 dân. Motorization là quá trình ô tô trở nên phổ biến và trở thành phương tiện thiết yếu của người dân khi thu nhập được nâng cao. Hiểu theo nghĩa hẹp, đó là thời kỳ bùng nổ nhu cầu sở hữu và sử dụng dòng xe du lịch dưới 9 chỗ.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, Việt Nam đang ở giai đoạn “tiền motorization”. Cùng với sự phát triển kinh tế, thu nhập bình quân đầu người sẽ ngày càng gia tăng; hạ tầng giao thông ngày một phát triển và đô thị hóa diễn ra nhanh chóng. Có thể khẳng định rằng, giai đoạn motorization chắc chắn sẽ xảy ra tại Việt Nam trong giai đoạn bắt đầu trong khoảng từ năm 2020 đến năm 2025, khi trung bình có trên 50 xe/1.000 dân; GDP/người >3.000 USD.

Bộ Công Thương cũng dự đoán, đến năm 2025, quy mô thị trường sẽ đạt mức cao khoảng 800-900 nghìn xe/năm. Dòng xe dưới 9 chỗ sẽ tăng trưởng mạnh, chiếm trên 70% thị trường. Dòng xe tải, xe buýt sẽ dần bão hòa, thị phần sẽ giảm dần.

Với sự phát triển mạnh mẽ của ô tô, xe máy chắc chắn sẽ dần lụi tàn và bước vào giai đoạn thoái trào. Viễn cảnh đó đang dần trở thành hiện thực tại thị trường Việt.

Theo báo cáo của Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), bao gồm 5 thành viên là Công ty Honda Việt Nam, Công ty Piaggio Việt Nam, Công ty Việt Nam Suzuki, Công ty SYM Việt Nam và Công ty Yamaha Motor Việt Nam, doanh số bán hàng Quý 2 năm 2024 (tính từ tháng 4 năm 2024 đến hết tháng 6 năm 2024) là 603.127 xe, tăng 2,41% so với cùng kỳ năm 2023 nhưng so với quý I/2024 lại sụt giảm nhẹ.

So với Quý 1/2024, thị trường xe máy Việt Nam chứng kiến mức doanh số giảm nhẹ 618 xe. Trong đó, Quý 1/2024, doanh số lại giảm so với quý 4/2023 do tình hình kinh tế khó khăn. Mặc dù Quý 1/2024 là thời điểm trùng với Tết Nguyên đán Canh Thìn, nhu cầu mua sắm của người dân tăng cao. Ảnh: Honda.

Trong Quý 2/2024, chỉ có duy nhất 2 hãng xe máy tại Việt Nam tung ra sản phẩm mới như Suzuki V-Strom 250 và Yamaha Lexi 155cc. Tháng 6/2024, SYM Việt Nam cũng đã tung ra thị trường mẫu xe Proti 50cc nhưng trong báo cáo của VAMM chưa cập nhật.

Theo một nghiên cứu của Motorcycles Data, hơn 2/3 số người dân sống ở Việt Nam sở hữu xe điện hai bánh và hơn 90% hộ gia đình có xe máy. Nhưng thị trường xe máy Việt Nam đang gặp khó khăn khi dần bão hòa. Sau bốn tháng đầu năm 2024, doanh số bán hàng là 904.684 (- 6,0%). Hy vọng phục hồi trong ngắn hạn hiện đã giảm đi. Hãng dẫn đầu thị trường vẫn là Honda tiếp tục chiếm lĩnh thị trường nhưng toàn thị trường không mấy khởi sắc.

Trước đó, thống kê của VAMM cho thấy thị trường Việt Nam tiêu thụ 3.254.964 xe máy năm 2019. Con số này chỉ đạt 2.712.615 chiếc vào năm 2020, rồi tiếp tục giảm còn 2.492.372 xe trong năm 2021. Đến 2022, tín hiệu có chút khởi sắc khi doanh số đạt 3.003.160 xe; nhưng sau đó lại chỉ còn 2.516.212 xe được bán ra vào năm 2023.

Có thể thấy xu hướng mua xe máy của người Việt đang trên đà suy giảm. Mặc dù 6 tháng đầu năm 2024 đã trôi qua và chuẩn bị bước vào quý thứ III được dự báo sẽ sôi động hơn khi chuẩn bị vào mùa mua sắm cuối năm nhưng giới chuyên gia nhận định thị trường sẽ khó để bật tăng.

Hiện tại, 5 thành viên VAMM đang bán ra thị trường Việt Nam các dòng sản phẩm dòng truyền thống, bao gồm xe số, xe tay ga, xe tay côn và xe thể thao.

Trong báo cáo mới nhất của Honda, trong giai đoạn từ tháng 4/2023 đến tháng 3/2024, Honda Việt Nam bán được 2,1 triệu xe máy, giảm 12,2% nhưng vẫn đạt khoảng 82,5% thị phần. Bên cạnh việc tập trung vào hoạt động kinh doanh trong nước, Honda Việt Nam cũng tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu.

Hiện nhu cầu của người tiêu dùng cũng bắt đầu có những thay đổi khi tìm đến các loại ô tô giá rẻ. Đây là điều dễ hiểu vì một chiếc ô tô giá rẻ ngang tầm một chiếc xe máy cao cấp thì rõ ràng ô tô sẽ chiếm lợi thế. Dù Việt Nam là thị trường xe 2 bánh lớn thứ tư trên thế giới và lớn thứ ba về doanh số bán xe điện hai bánh nhưng chắc chắn sẽ có thay đổi lớn thời gian tới.

Lê Vũ