Độc đáo ẩm thực chế biến từ cây chùm ngây

Anh Phạm Ngọc Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH MTV Vườn Nhà Mình (tỉnh Long An) giới thiệu sản phẩm chế biến từ chùm ngây với khách nước ngoài tại Triển lãm quốc tế HortEx Vietnam năm 2023 diễn ra tại TP.HCM. Ảnh: B.Nguyên

Đây là dòng sản phẩm còn khá mới ở Việt Nam khi hiện chỉ có một số ít cơ sở, doanh nghiệp (DN) đầu tư chế biến các sản phẩm thức ăn, nước uống cũng như các dòng sản phẩm chăm sóc sức khỏe khác từ cây chùm ngây. Tuy nhiên, đây là xu hướng ẩm thực tốt cho sức khỏe dần được người tiêu dùng quan tâm.

* Đa dạng sản phẩm chế biến

Từ đầu năm 2023 đến nay, TP.HCM diễn ra nhiều hội chợ, triển lãm về thực phẩm như: Triển lãm quốc tế ngành Lương thực thực phẩm TP.HCM lần thứ 2 (HCMC Foodex 2023); Triển lãm quốc tế lần thứ 5 chuyên ngành Sản xuất và chế biến rau, hoa, quả Việt Nam (HortEx Vietnam)… Tham gia những triển lãm trên, các sản phẩm chế biến từ cây chùm ngây của DN trẻ Việt Nam thu hút sự quan tâm của khách tham quan trong và ngoài nước.

Chùm ngây thuộc họ Moringaceae, tên khoa học là Moringa oleifera Lamk. Theo TS NOEL VIETMEYER, Viện Khoa học hàn lâm quốc gia Mỹ, loài cây này sẽ sớm trở thành một trong những cây có giá trị trên thế giới.

Anh Phạm Ngọc Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH MTV Vườn Nhà Mình (tỉnh Long An) chia sẻ, DN đang cung cấp khá nhiều dòng sản phẩm tươi và chế biến từ cây chùm ngây ra thị trường nội địa và xuất khẩu. Cụ thể, sản phẩm tươi có: rau từ lá chùm ngây, trái chùm ngây; thực phẩm chế biến có bánh quy chùm ngây, mì gói moringa, trà chùm ngây, trà đào chùm ngây, bột hạt chùm ngây làm gia vị trong chế biến thức ăn. Ngoài ra, DN còn có các dòng sản phẩm mỹ phẩm như: serum MiO, son MiO, nước hoa… Riêng các sản phẩm hạt chùm ngây, bột lá chùm ngây sấy lạnh, hoa chùm ngây sấy… đang được xuất khẩu tốt dưới dạng nguyên liệu sử dụng trong các ngành thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm…

Bánh chùm ngây

Theo anh Phạm Ngọc Anh Tuấn, cây chùm ngây có thể sống và phát triển trên nhiều loại đất, do dễ trồng, dễ sống nên nhiều nơi cây này tự mọc hoang. Chính vì vậy, người dân trồng cây chùm ngây không cần sử dụng các loại phân, thuốc hóa học mà vẫn đạt năng suất cao.

Hiện cây chùm ngây được trồng nhiều nơi trên thế giới, nhất là các vùng đang phát triển ở châu Á và châu Phi. Chùm ngây được dùng để chống nạn thiếu dinh dưỡng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tất cả các bộ phận của cây trồng này từ lá, rễ, hạt, vỏ cây, quả và hoa đều có hàm lượng dinh dưỡng cao hoặc nhiều dược tính quý. Do đó, cây chùm ngây được các quốc gia trên thế giới sử dụng rộng rãi và đa dạng trong các ngành công nghệ thực phẩm, thực phẩm chức năng, nước giải khát, dược phẩm, mỹ phẩm...

Chị Nguyễn Thị Thu Phương, khách tham quan tại Triển lãm HortEx Vietnam năm 2023 nhận xét, lá chùm ngây nấu canh dễ ăn mà còn có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Chính vì vậy, chị sử dụng bột lá chùm ngây nấu cháo cho con nhỏ ăn. Ngoài ra, qua tìm hiểu, chị Thu Phương cũng quan tâm đến nhiều sản phẩm khác được chế biến từ cây chùm ngây vì tính tiện dụng và tác dụng tốt cho sức khỏe của dòng sản phẩm này.

Lá chùm ngây là thực phẩm quý cho bà mẹ thiếu sữa, trẻ em suy dinh dưỡng. Với người cao tuổi, uống nước từ chùm ngây sẽ giúp an thần, kích thích tiêu hóa, giảm cholesterol...

* Cơ hội khởi nghiệp của người trẻ

Tại thị trường Việt Nam, các sản phẩm chế biến từ cây chùm ngây vẫn còn khá mới với đa số người tiêu dùng. Đây vừa là khó khăn nhưng cũng là cơ hội nhiều bạn trẻ chọn thử sức khi khởi nghiệp với mô hình này.

Anh Phạm Ngọc Anh Tuấn kể, sau khi tìm tòi, nghiên cứu về giá trị của cây chùm ngây, năm 2015, anh chọn khởi nghiệp bằng mô hình trồng thử nghiệm 500 cây chùm ngây đầu tiên trên đất vườn của gia đình. Khi có nguồn nguyên liệu, anh lại mày mò nghiên cứu cách sấy khô lá chùm ngây rồi dần dần cung cấp ra thị trường các sản phẩm chế biến từ cây trồng này như: bột, trà túi lọc, trà đào chùm ngây, trà chùm ngây cà phê, bánh quy, cháo ăn liền chùm ngây, tinh dầu dưỡng da, dưỡng tóc… Năm 2019, bánh và trà chùm ngây của Vườn Nhà Mình được người tiêu dùng bình chọn là hàng Việt Nam chất lượng cao. Đặc biệt, năm 2021, trà chùm ngây của Vườn Nhà Mình đạt sản phẩm OCOP (chương trình Mỗi xã một sản phẩm) 4 sao.

Mì chùm ngây

Anh Phạm Ngọc Anh Tuấn chia sẻ, do đây là dòng sản phẩm còn khá lạ trên thị trường nên thời gian đầu DN gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng kênh tiêu thụ. Anh đã liên tục tham gia nhiều hội thảo, hội chợ… để giới thiệu, quảng bá sản phẩm. Nhờ đó, các sản phẩm chùm ngây hiện được bán tại các cửa hàng thực phẩm sạch, tham gia Phiên chợ xanh tử tế tại TP.HCM thuộc chương trình Hàng Việt Nam chất lượng cao tổ chức hàng tuần. Sản phẩm chế biến từ chùm ngây được bán trên nhiều website uy tín như: Lazada, Shopee, Tiki… Đặc biệt, bột lá chùm ngây và bột hạt chùm ngây hiện đã xuất khẩu được vào các thị trường khó tính là Hàn Quốc, Australia…

Đa dạng sản phẩm chế biến từ chùm ngây

Sau dịch Covid-19, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến dòng sản phẩm tốt cho sức khỏe; đặc biệt, dòng sản phẩm trồng tự nhiên, sạch, an toàn như cây trồng chùm ngây này.

Theo anh Phạm Ngọc Anh Tuấn, hiện thị trường chính của DN chủ yếu là ở các khu đô thị lớn, ở phân khúc hàng cao cấp, chứ không phải dòng sản phẩm bình dân. Hàng năm, DN tham gia rất nhiều các hội chợ trong nước và quốc tế, nhiều khách hàng từ Malaysia, Ấn Độ, Hàn Quốc… rất quan tâm đến dòng sản phẩm này. DN đang cần thời gian để mở rộng vùng nguyên liệu. Đây là lĩnh vực mới chưa nhiều DN tham gia nhưng tiềm năng rất lớn ở cả thị trường nội địa lẫn xuất khẩu.

Bình Nguyên