Độc đáo Lễ cấp sắc của người Dao Thanh Phán

Lễ cấp sắc là một nghi lễ mang đậm truyền thống dân tộc và bản sắc văn hóa trong cộng đồng người Dao Thanh Phán ở Ba Chẽ.

Trong các giá trị văn hóa mà người Dao giữ gìn được, thì có nhiều phong tục tập quán của người Dao vẫn còn mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống như: Trang phục, tiếng nói, lễ hội, lễ cấp sắc, lễ nhảy lửa, đám cưới và một số nghi lễ liên quan đến vòng đời khác. Đặc biệt, Lễ cấp sắc là một nghi lễ mang đậm truyền thống dân tộc nhất, bản sắc văn hóa đó đã ảnh hưởng sâu xa đến từng cá nhân trong cộng đồng người Dao.

Với cộng đồng người Dao Thanh Phán ở huyện miền núi Ba Chẽ, Lễ cấp sắc (Lễ đặt tên) là lễ quan trọng nhất, bởi đây là lễ công nhận người đàn ông chính thức là con cháu Bàn Vương - được coi là Thủy tổ của người Dao. Sự ra đời và tồn tại của nghi lễ này, thể hiện đặc trưng văn hóa tộc người, góp phần thắt chặt tình đoàn kết và duy trì truyền thống giáo dục trong cộng đồng người Dao Thanh Phán.

Diễn trình lễ cấp sắc của người Dao Thanh Phán ở Ba Chẽ được thể hiện qua Lễ dâng hương, Lễ khai đàn, Lễ dâng đèn, Lễ Thượng quang (lễ tế trời), Lễ giao dấu ấn, Lễ cấp binh và Lễ kết hôn. PV Báo Đại Đoàn Kết đã có mặt trong một buổi lễ cấp sắc ở Ba Chẽ, ghi lại những hình ảnh về nghi thức tâm linh độc đáo này.

Lễ giao dấu ấn với ý nghĩa từ đó người được cấp sắc có thể làm thầy được.

Lễ Thượng quang (lễ tế trời) được tổ chức vào lúc rạng sáng nhằm cảm ơn và cầu mong Ngọc Hoàng, Tam Hoàng phù hộ cho gia chủ và người được cấp sắc, đặt tên gặp mọi điều tốt lành.

Lễ dâng hương có ý nghĩa báo cho ông bà tổ tiên, thần linh được biết gia đình có người làm lễ cấp sắc. Đây cũng là giờ phút thiêng liêng nhất mở đầu cho thời gian làm lễ kéo dài cũng là lúc không khí tưng bừng, sôi động nhất.

Lễ dâng đèn với ý nghĩa dẫn dắt người được cấp sắc đi vào con đường học hành để nâng cao sự hiểu biết.

Lễ kết hôn với ý nghĩa là để Ngọc Hoàng Thượng đế và các thần linh chứng giám và nhận người vợ của thầy ở trên dương gian cũng là vợ của thầy ở cõi âm, để sau này khi qua đời vợ chồng thầy vẫn ở bên nhau.

Lễ khai đàn với ý nghĩa mảnh đất này trở nên thiêng liêng bởi đã có ông, bà tổ tiên thần linh về ngự giám, bởi vậy mọi việc làm đều phải thận trọng.

Lễ cấp binh với ý nghĩa người được cấp sắc được cấp một số binh lính để che chở bảo vệ trong cuộc sống hàng ngày.

Nguyễn Quý – Phạm Lợi