Độc, lạ đêm hội bài chòi thu hút người dân tham gia BHXH tự nguyện

Hát bài chòi là loại hình nghệ thuật đặc sắc của người dân xứ Quảng, là món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân nơi đây. Nhằm đổi mới các hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật BHXH, BHYT, BHXH tỉnh Quảng Nam đã phối hợp với Trung tâm Văn hóa tỉnh Quảng Nam tổ chức tuyên truyền đến tận cơ sở thông qua hình thức hô hát bài chòi để lan tỏa chính sách đến người dân, người lao động trên địa bàn tỉnh. Đây là hình thức tuyên truyền rất mới trên cả nước, BHXH Quảng Nam lần đầu áp dụng.

Hiểu về chính sách BHXH thông qua các câu hát

Sau khi thưởng thức, chị ALăng Thị Ươi (thôn A Rớt, xã A Nông, huyện Tây Giang) chia sẻ: “Đêm hội bài chòi rất ý nghĩa, hô hát bài chòi nói về chính sách BHXH tự nguyện để nhân dân biết, tìm hiểu thế này tôi thấy rất vui và sinh động. Qua đó, tôi cũng hiểu khi tiết kiệm để tham gia BHXH tự nguyện thì về già có tiền lương hưu sẽ khỏe hơn, không lo lắng về sau”.

Đêm hội Bài Chòi đang dần trở thành hình thức tuyên truyền BHXH tự nguyện chủ đạo ở tỉnh Quảng Nam.

Hay như ông Blúp Tốt ở thôn A Nonh khi nghe tin BHXH và Trung tâm Văn hóa tỉnh tổ chức chương trình hô hát bài chòi tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện tại trụ sở UBND xã, ông đã đến rất sớm. Ông chăm chú lắng nghe, nhiệt tình tham gia và còn may mắn nhận quà của chương trình.

Ông Tốt chia sẻ: “Tôi xem hô hát bài chòi trên ti vi rồi, nhưng đây là lần đầu tiên có đoàn về địa phương biểu diễn để chúng tôi thưởng thức. Ngoài nghe, biết về loại hình nghệ thuật truyền thống của tỉnh, tôi còn có cơ hội tìm hiểu về chính sách BHXH tự nguyện thông qua các câu hát rất mới lạ”.

Ông Alăng Láy - Phó Chủ tịch UBND xã A Nông cho biết, việc tuyên truyền chính sách BHXH đã được thực hiện nhiều nhưng vẫn chưa có đông người dân tham gia. Thế nên tuyên truyền chính sách BHXH bằng hình thức hô hát bài chòi là cách làm mới; rất đông người dân địa phương lần đầu tham gia và hưởng ứng tích cực.

Thời gian tới, xã A Nông sẽ tích cực giao các hội đoàn thể vận động người dân tham gia chính sách này, bởi về già có lương hưu sẽ giảm gánh nặng đảm bảo an sinh xã hội cho nhân dân ở khu vực miền núi.

Được biết, mỗi buổi tuyên truyền tại cơ sở khoảng 60 phút gồm 3 nội dung: các bài hát về ngành và 1 bài hát do địa phương nơi tổ chức tuyên truyền tham gia, Mini Game tìm hiểu về BHXH tự nguyện và phần chính là hô hát bài chòi về BHXH tự nguyện.

Thông qua loại hình nghệ thuật dân gian hô hát Bài chòi, với những giai điệu, lời hát vui nhộn, các thẻ bài của trò chơi truyền thống, kết hợp hình thức hỏi đáp, Ban tổ chức đã truyền tải các thông điệp đến người dân như “Tham gia BHXH là đầu tư cho tương lai”; “BHXH giúp bạn giảm bớt khó khăn về tài chính khi gặp rủi ro trong cuộc sống”, “Tham gia BHXH là bảo vệ cuộc sống của mỗi gia đình”, “Hướng tới mục tiêu thực hiện BHXH toàn dân là góp phần xây dựng sự nghiệp an sinh bền vững”… được truyền tải đến người dân theo cách gần gũi và dễ hiểu nhất.

Nhớ lại hành trình bắt đầu

Bà Đỗ Thị Bích Hoa, Trưởng phòng truyền thông - BHXH Quảng Nam cho biết, hình thức tuyên truyền bài chòi được BHXH tỉnh phối hợp với Trung tâm văn hóa tỉnh thực hiện, đã và đang được triển khai dưới nhiều hình thức tuyên truyền tại cơ sở thông qua tổ chức biểu diễn tại các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh. Đối tượng được tuyên truyền thông qua hình thức văn nghệ dân gian mộc mạc, gần gũi này phần lớn là người dân, người lao động tự do. Tham dự buổi tuyên truyền người dân vừa được thưởng thức văn hóa tinh thần vừa được tìm hiểu về chính sách an sinh xã hội.

Với hình thức tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT thông qua nghệ thuật truyền thống của địa phương, đã mang lại hiệu quả thiết thực, giúp người dân hiểu hơn về ý nghĩa nhân văn của các chính sách an sinh xã hội.

Còn nhớ, đêm hội bài chòi đầu tiên diễn ra vào mùng 7 Tết Tân Sửu 2021 ở trung tâm TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam thu hút hàng trăm người xem. Lời ca ngẫu hứng về sinh hoạt ngày thường được thay đổi nội dung, chuyển sang nói về mức đóng, hình thức tham gia, chế độ hưởng BHXH tự nguyện.

Đạo diễn Lê Công Danh, Trung tâm Văn hóa tỉnh Quảng Nam, người viết kịch bản hát bài chòi tuyên truyền về BHXH, BHYT cho biết, ông phải dành thời gian 2 tháng nghiên cứu chính sách để xây dựng kịch bản giúp người dân dễ nhớ, dễ hiểu.

“Bài chòi vốn là truyền thống của người Quảng Nam có từ bao đời rồi. Rất may là hát bài chòi không bị mai một mà vẫn mãi mãi ở trong lòng của người dân Quảng Nam. Chính vì thế, khi ta chuyển tải từ chính sách khô cứng của BHXH, phải chuyển tải và dựa vào làn điệu có sẵn trong tổng hợp dân ca bài chòi Quảng Nam, để rồi ta vận dụng lồng vào đó. Khi bà con đã thích xem bài chòi rồi, người ta sẽ dễ nghe và luôn luôn đồng hành với mình trong mọi chương trình” - Đạo diễn Lê Công Danh cho biết.

Ông Lê Công Danh nhớ ngày cuối năm 2020 nhận một loạt văn bản từ lãnh đạo BHXH tỉnh Quảng Nam với lời gửi gắm chuyển nội dung chính sách BHXH tự nguyện thành điệu dân ca bài chòi. Loại hình bảo hiểm dành cho người lao động tự do, khu vực phi chính thức với hai chế độ hưu trí, tử tuất. Đó là thời điểm Quảng Nam chỉ có hơn 17.000 người tham gia bảo hiểm khu vực này. Trong khi đó cả nước có 1,1 triệu người tham gia sau hơn 10 năm phát triển, chủ yếu là lao động tự do và nông dân. Việc mở rộng người đóng khu vực tự nguyện đạt 5% lao động trong độ tuổi vào năm 2030 như mục tiêu Nghị quyết 28 của Trung ương đặt ra trở thành thách thức.

Lãnh đạo Bảo hiểm xã hội Quảng Nam nhận ra mỗi đêm diễn bài chòi có hàng nghìn người xem, chủ yếu tiểu thương, buôn thúng bán bưng, lao động tự do - nhóm tiềm năng cho khu vực tự nguyện. Quyết định vận động chính sách an sinh qua đêm hội bài chòi lập tức được đưa ra.

Hành trình mở rộng lưới an sinh qua hội bài chòi đến người dân xứ Quảng gặp nhiều trắc trở do hai năm cao điểm bùng phát dịch bệnh, hạn chế tụ hội đông người. Vãn dịch, xe chở đoàn nghệ sĩ diễn lưu động khắp Hội An, Thăng Bình, Điện Bàn, Núi Thành, Tiên Phước, những vùng tập trung nhiều lao động tiềm năng. Động lực của những nghệ nhân như Công Danh là khi thấy "bà con vây kín vòng trong vòng ngoài chưa tính lượt livestream qua mạng xã hội. Có đêm anh em diễn tung hứng quá quên lời, may vẫn kịp nhắc cho nhau", ông Danh cho biết.

Cách làm hay cần được nhân rộng

Với hình thức thông qua loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian đặc trưng của địa phương là bài chòi truyền thống, ngành BHXH truyền tải tới người dân thông tin về chính sách an sinh xã hội một cách mộc mạc, gần gũi. Qua đó giúp người dân hiểu sâu sắc hơn nữa chính sách BHXH, BHYT, hình thành thói quen tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình để tích lũy cho tuổi già, để chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Bà Nguyễn Thị Hương, Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh Quảng Nam chia sẻ: “Mỗi đêm hội đều thu hút rất đông người dân, họ hưởng thụ văn hóa và cảm nhận được hiệu quả của đợt tuyên truyền này. Việc đưa bài chòi vào tuyên truyền chính sách BHXH nhằm mục đích đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, đồng thời góp phần vào việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa nhân loại, phát huy cách truyền thông này một cách hiệu quả hơn và nếu được thì nhân rộng ra 9 tỉnh miền Trung Trung bộ”.

Ông Nguyễn Thanh Danh, Giám đốc BHXH tỉnh Quảng Nam cho biết, tính đến hết tháng 7/2023, toàn tỉnh Quảng Nam có hơn 210 nghìn người, trong đó có gần 191 nghìn người tham gia tham gia BHXH bắt buộc, gần 20 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện, đạt hơn 74% kế hoạch.

Với hình thức tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT thông qua nghệ thuật truyền thống của địa phương, đã mang lại hiệu quả thiết thực, giúp người dân hiểu hơn về ý nghĩa nhân văn của các chính sách an sinh xã hội. Đây cũng là kênh truyền thông sinh động, phong phú với mục đích chính là hướng đến người dân, mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Ngoài tổ chức những buổi biểu diễn trực tiếp phục vụ người dân ở cơ sở, BHXH Quảng Nam còn ghi hình, ghi âm phát trên các phương tiện truyền thông trên không gian mạng, đài truyền thanh các xã, phường, thị trấn. Hình thức đêm hội bài chòi, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện đã được ngành BHXH Việt Nam công nhận là sáng kiến cấp ngành.

"Năm 2018, nghệ thuật hát bài chòi của Trung Trung Bộ được Unesco công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Chúng tôi càng nhận thức sâu hơn về tầm ảnh hưởng của nghệ thuật hát bài chòi tới đời sống nhân dân. Vì vậy, chúng tôi cho rằng đây là cơ hội lớn để chúng ta chuyển tải nội dung chính sách BHXH, BHYT vào nghệ thuật hô hát bài chòi. Trước hết là chúng tôi cũng làm mới lại nội dung nghệ thuật hát bài chòi và cũng sẽ làm nhiều kịch bản với nhiều cách thức khác nhau, linh hoạt hơn các hình thức để chúng ta có thể hô hát bài chòi tuyên truyền về BHXH, BHYT” , ông Danh cho biết thêm.

Ngoài bài chòi, Quảng Nam phát triển người đóng BHXH tự nguyện bằng nhiều hình thức. Người lao động có thể đóng BHXH mỗi tháng theo dạng gửi góp vài chục nghìn mỗi ngày thay vì nộp một lần. Các nghiệp đoàn ghe bơi, xích lô vận động dần hội viên có thu nhập ổn định vào hệ thống. Cùng ngân sách Nhà nước, tỉnh hỗ trợ thêm 5-10% tiền đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện đến hết năm 2025.

Nguyệt Ánh