Đổi mới cấu trúc ngành bán lẻ

Thị trường bán lẻ Việt Nam đang ở ngưỡng chuyển đổi lớn.

Chuyển đổi để bứt phá

Số liệu thống kê cho hay, quy mô thị trường bán lẻ năm 2024 ước đạt khoảng 276 tỷ USD, năm 2025 ước đạt 350 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng trung bình 9 - 10%/năm.

Ths Nguyễn Thị Hinh, đại diện Phòng Tham vấn hội nhập thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược chính sách Công thương (Bộ Công thương) chia sẻ, bán lẻ Việt Nam đang bước vào giai đoạn “chuyển dịch chất”, khi công nghệ không chỉ hỗ trợ vận hành mà trực tiếp quyết định năng lực cạnh tranh.

Theo bà Hinh, điều quan trọng nhất là các doanh nghiệp (DN) bán lẻ lớn đã coi chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo là chiến lược dài hạn, không còn là giải pháp tình thế. Thực tế cho thấy, hơn 90% DN bán lẻ quy mô lớn đã hoàn thành giai đoạn số hóa cơ bản, với mức đầu tư trung bình 5 - 10% ngân sách cho công nghệ.

Các công nghệ cốt lõi như AI, Big Data, Cloud, IoT được triển khai ngày càng rộng, giúp tối ưu chuỗi cung ứng, giảm tồn kho, cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng và gia tăng hiệu quả kinh doanh. Số liệu thống kê cho thấy, năm 2025 các DN bán lẻ ứng dụng công nghệ số có thể có mức tăng doanh thu cao hơn 15 - 20% so với nhóm còn lại.

Hiện thương mại điện tử tiếp tục là động lực tăng trưởng quan trọng và bán hàng qua mạng xã hội đã chiếm khoảng 20% doanh thu thương mại điện tử. Cùng đó, hạ tầng thanh toán số và logistics cũng có bước phát triển vượt bậc. Hơn 80% giao dịch bán lẻ tại đô thị được thực hiện qua QR, ví điện tử và ngân hàng số, rút ngắn đáng kể thời gian thanh toán và tạo điều kiện cho mô hình giao hàng siêu tốc phát triển.

Chia sẻ ở góc độ DN, Tổng Giám đốc điều hành Central Retail Việt Nam Olivier Langlet cho biết, Central Retail không chỉ phát triển kinh doanh mà còn góp phần hiện đại hóa ngành bán lẻ Việt Nam, đưa người tiêu dùng đến gần hơn với chuẩn mực mua sắm hiện đại. Thông qua việc triển khai VietQR Pay tại hệ thống bán lẻ, Central Retail không chỉ mang đến trải nghiệm thanh toán tiện lợi hơn, mà còn góp phần cùng Chính phủ thúc đẩy xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt, qua đó kích cầu tiêu dùng nội địa.

Thách thức và khó khăn

Hiện cả nước có khoảng 1.270 siêu thị, 270 trung tâm thương mại, gần 250.000 cửa hàng tiện lợi và hơn 7.500 cửa hàng của các doanh nghiệp FDI như MM Mega Market, AEON, Lotte Mart, Go! … Bên cạnh đó là hàng loạt sàn thương mại điện tử và chuỗi bán hàng đa kênh.

Tỷ trọng bán lẻ qua kênh hiện đại đã chiếm hơn 40% và đang tăng nhanh qua từng năm, khẳng định xu thế tất yếu của việc phát triển hạ tầng thương mại văn minh, hiện đại. Giới chuyên gia kinh tế dự báo, giai đoạn 2025-2030, Việt Nam sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 8%/năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ có thể tăng trên 12%, mức tăng được đánh giá là ấn tượng trong khu vực.

Theo chia sẻ của bà Trần Thị Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, thị trường bán lẻ Việt Nam đang ở ngưỡng chuyển đổi lớn, từ mô hình truyền thống sang hiện đại, từ tiêu dùng đại trà sang tiêu dùng thông minh và bền vững. Tuy nhiên, cùng với cơ hội là vô vàn thách thức: Cạnh tranh gay gắt giữa các thương hiệu trong và ngoài nước, lạm phát, chi phí đầu vào tăng, chuỗi logistics chưa hoàn thiện, thiếu nhân lực quản lý chuyên nghiệp và hành vi tiêu dùng thay đổi quá nhanh. Để thích ứng, các DN bán lẻ cần đồng thời thực hiện nhiều giải pháp chiến lược, trong đó trọng tâm là chuyển đổi số, phát triển hạ tầng thương mại và nâng cao trải nghiệm người tiêu dùng.

Nhiều chuyên gia còn nhấn mạnh vào tầm quan trọng của phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo đó, công nghệ có thể thay đổi nhanh, nhưng yếu tố con người vẫn là nền tảng. Đội ngũ nhân viên bán lẻ cần được tái đào tạo liên tục về kỹ năng số, phân tích dữ liệu và chăm sóc khách hàng thông minh để thích ứng với kỷ nguyên mới.

NAM ANH