Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của tổ chức đảng ở nông thôn hiện nay

Tổ chức cơ sở đảng là hạt nhân lãnh đạo chính trị, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tham gia và lãnh đạo thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; động viên nhân dân, người lao động thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở. Để thực hiện tốt vai trò lãnh đạo toàn diện, các tổ chức đảng ở nông thôn cần đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo cho phù hợp với những chuyển biến kinh tế - xã hội đã và đang diễn ra ở cơ sở hiện nay.

Hoạt động của tổ chức cơ sở đảng, cấp ủy đảng ở nông thôn

Thực hiện Điều lệ Đảng và các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ ở cơ sở, các tổ chức cơ sở đảng ở nông thôn đã cụ thể hóa các quy định trên thành các quy chế hoạt động phù hợp với điều kiện mới và đạt được những chuyển biến tích cực.

Đồng chí Thạch Văn Túc, Bí thư Chi bộ thôn Đồng mộc, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn (tỉnh Tuyên Quang) cùng người dân trong thôn tìm hiểu kiến thức về pháp luật_Ảnh: baodantoc.vn

Về cơ bản, các tổ chức cơ sở đảng ở nông thôn có những bước chuyển mới trong việc phát huy vai trò hạt nhân chính trị và lãnh đạo toàn diện đối với cơ sở, thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cơ sở. Nhiều cấp ủy làm tốt việc sắp xếp, điều chỉnh, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ hiện có; chủ động bổ sung cán bộ có triển vọng để phát triển, tạo nguồn cho các vị trí chủ chốt. Chú trọng sử dụng những đảng viên đã qua phục vụ trong lực lượng vũ trang, những cán bộ về hưu có trình độ, năng lực và sức khỏe để bổ sung, tăng cường cho đội ngũ cán bộ cơ sở, từng bước thay thế số cán bộ hạn chế về trình độ năng lực, yếu kém về phẩm chất đạo đức, thiếu tín nhiệm trong Đảng, trong nhân dân.

Qua cuộc vận động xây dựng và chỉnh đốn Đảng, phương thức lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng từng bước được đổi mới. Các tổ chức cơ sở đảng ở nông thôn đã xây dựng quy chế làm việc và đi vào hoạt động theo nền nếp; thực hiện tốt nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Các chức danh chủ tịch hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân và trưởng các đoàn thể đều do đảng ủy viên của đảng bộ xã đảm nhận. Hầu hết các đảng ủy đề ra chương trình công tác định kỳ, tập trung vào các nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng.

Tuy nhiên, trước yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới, một số tổ chức cơ sở đảng còn có những mặt hạn chế nhất định, như: nhiều cấp ủy còn bao biện, làm thay một số nhiệm vụ của chính quyền, đoàn thể. Nội dung nghị quyết của đảng bộ mang nặng tính quản lý, điều hành hơn là tính định hướng, chủ trương. Vì vậy, tạo ra sự chồng chéo nhất định, không phát huy hết vai trò, trách nhiệm, tính chủ động của bộ máy chính quyền và các đoàn thể nhân dân, chưa thực sự quan tâm sâu sát đến công tác rèn luyện, giáo dục và kiểm tra cán bộ, đảng viên. Tình trạng mất đoàn kết và những biểu hiện tiêu cực trong đội ngũ cán bộ ở một số nơi còn nặng nề, làm giảm lòng tin của nhân dân, suy yếu sức mạnh của hệ thống chính trị ở cơ sở. Vai trò hạt nhân chính trị, lãnh đạo trực tiếp và toàn diện đối với hoạt động ở cơ sở nhiều nơi còn tỏ ra bất cập, thiếu bao quát trước những biến đổi nhanh của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội. Năng lực lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu của tình hình nhiệm vụ. Một số nơi còn tình trạng cục bộ địa phương, tư tưởng dòng họ, mất đoàn kết nội bộ, vi phạm dân chủ, gây bất bình trong nhân dân, làm mất ổn định chính trị - xã hội, tạo ra những “điểm nóng”; khi xảy ra tình hình phức tạp, tổ chức cơ sở đảng bị động, lúng túng, thiếu bản lĩnh và kỹ năng xử lý, thậm chí mất vai trò lãnh đạo.

Nội dung sinh hoạt chi bộ, chất lượng sinh hoạt đảng nhiều nơi còn thấp; nguyên tắc tập trung dân chủ, chế độ tự phê bình và phê bình bị coi nhẹ, chủ yếu vẫn nặng về hình thức; nội dung sinh hoạt chưa bàn và giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc đặt ra trong thực tiễn hoạt động ở cơ sở. Công tác kiểm tra chưa thường xuyên, bị động, phụ thuộc nhiều vào các vụ việc xảy ra ở những lúc, những nơi “có vấn đề”. Việc quản lý đảng viên còn lỏng lẻo. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thiếu tính tiền phong, gương mẫu, chưa nhận thức đúng đắn, đầy đủ về vai trò, vị trí của cấp xã và của tổ chức đảng ở cơ sở đối với sự phát triển của xã và trong hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay.

Ở nhiều nơi, việc đổi mới phương thức lãnh đạo còn chậm; nghị quyết của cấp ủy và của hội đồng nhân dân còn trùng lặp; tình trạng cấp ủy làm việc không theo quy chế, sa vào những việc cụ thể, can thiệp sâu vào công việc quản lý, điều hành của chính quyền còn khá phổ biến…

Phát huy vai trò hạt nhân lãnh đạo của đảng bộ, chi bộ nông thôn

Để thực hiện tốt vai trò lãnh đạo toàn diện, các đảng bộ, chi bộ xã phải đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo cho phù hợp với những chuyển biến kinh tế - xã hội đã và đang diễn ra ở cơ sở, tập trung giải quyết tốt một số vấn đề chủ yếu sau:

Nâng cao nhận thức và thực hiện đúng vai trò hạt nhân chính trị

Các đảng bộ, chi bộ nắm vững nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, chăm lo xây dựng chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị. Yêu cầu trọng tâm là phát huy tính chủ động, sáng tạo và tinh thần trách nhiệm của các cơ quan chính quyền trong việc tổ chức, vận động quần chúng. Đảng bộ, chi bộ thường xuyên nắm tâm tư, nguyện vọng của quần chúng nhân dân, đồng thời cùng các tổ chức trong hệ thống chính trị có biện pháp tích cực đáp ứng và giải quyết những yêu cầu chính đáng của nhân dân. Cán bộ, đảng viên phải thực sự là người lao động giỏi và công dân mẫu mực, có tri thức, năng động, sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh, phấn đấu làm kinh tế giỏi. Đây là yêu cầu mới mà công tác xây dựng Đảng phải tập trung hoàn thành, là nội dung quan trọng để đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện và phát triển đội ngũ cán bộ, đảng viên. Hướng phát triển đảng viên trong những năm tới nhằm vào những người lao động giỏi, có đạo đức và lối sống lành mạnh, có uy tín trong quần chúng, tích cực hoạt động trong hệ thống chính trị và các tổ chức tự quản của nhân dân.

Đại biểu biểu quyết tại Đại hội Đảng bộ xã Đồng Sơn, thành phố Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh) lần thứ X, nhiệm kỳ 2020 - 2025_Ảnh: halongcity.gov.vn

Đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo

Lãnh đạo của tổ chức đảng ở cơ sở là lãnh đạo bằng chủ trương, bằng nghị quyết. Trong thời gian qua, quan niệm về lãnh đạo toàn diện của một số cán bộ còn chưa được hiểu đúng, dẫn đến tình trạng phổ biến là cấp ủy đảng thường bàn và quyết định mọi vấn đề của cơ sở, sau đó các đảng viên phụ trách các cơ quan chính quyền và đoàn thể cụ thể hóa quyết định của tổ chức đảng thành nghị quyết, chủ trương của chính quyền và đoàn thể mình để tổ chức thực hiện. Phương thức lãnh đạo đó khiến cho chính quyền và các đoàn thể chính trị - xã hội mất tính chủ động và không phát huy được vai trò của mình. Vì thế, quyền làm chủ của nhân dân bị hạn chế, hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị cũng bị giảm sút, công việc chồng chéo, hội họp liên miên, chế độ trách nhiệm, nhất là trách nhiệm cá nhân không rõ. Vì vậy, cần đổi mới một số nội dung sau:

Một là, đổi mới việc ra nghị quyết và chỉ đạo thực hiện nghị quyết. Cơ sở là cấp hành động, cấp tổ chức thực hiện nên nghị quyết của tổ chức đảng là nghị quyết để hành động, nghị quyết phải nổi bật tính thiết thực và cụ thể. Như thế, nghị quyết của tổ chức đảng ở cơ sở phải ngắn gọn, rõ ràng, tập trung chủ yếu vào những vấn đề quan trọng, bức xúc trong phát triển kinh tế - xã hội, xoay quanh những điều mà quần chúng ở cơ sở đang hằng ngày quan tâm, chờ đợi. Mặt khác, cần đặc biệt chú trọng theo dõi, điều chỉnh, tổng kết việc thực hiện nghị quyết, sao cho mỗi nghị quyết đều đem lại những chuyển biến thực sự và tích cực, sản xuất phát triển hơn, nhân dân thấy cuộc sống tốt hơn, uy tín và ảnh hưởng của tổ chức đảng nhiều hơn.

Đối với những vấn đề lớn, quan trọng thì đảng bộ, chi bộ và cấp ủy thảo luận tập thể và đề ra chủ trương, các giải pháp có tính định hướng và phân công, giao trách nhiệm cho tổ chức đảng, chính quyền, các đoàn thể tổ chức thực hiện theo quyền hạn và trách nhiệm của mình. Đối với những chủ trương công tác thuộc thẩm quyền quyết định của cơ quan chính quyền, đoàn thể thì cơ quan đó phải chủ động đề xuất, cấp ủy xem xét và có ý kiến về những nội dung quan trọng. Xây dựng và thực hiện quy chế làm việc giữa bí thư cấp ủy với lãnh đạo ủy ban nhân dân, các tổ chức, đoàn thể, bảo đảm cho cấp ủy đảng quán xuyến được các mặt công tác ở xã, phường, thị trấn.

Hai là, đổi mới phương thức, cách thức lãnh đạo đối với chính quyền, các đoàn thể. Để khắc phục tình trạng bao biện, làm thay, tổ chức đảng chỉ nên ra những định hướng quan trọng nhất về những vấn đề phát triển kinh tế - xã hội, nhấn mạnh những chủ trương, phương hướng, những chỉ đạo về nguyên tắc, còn việc cụ thể hóa, tổ chức thực hiện thì giao cho hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân, các đoàn thể triển khai, quản lý, tổ chức vận động quần chúng thực hiện theo thẩm quyền, chức năng của từng tổ chức. Đối với những vấn đề phức tạp, cần có những thảo luận, cân nhắc giữa những ý kiến, tranh luận còn khác biệt, thậm chí đối lập, tránh vội vàng, giản đơn, áp đặt. Lãnh đạo theo nguyên tắc tập trung dân chủ, lãnh đạo tập thể (cấp ủy) và cá nhân phụ trách (cấp ủy viên và đảng viên) cần phải được quán triệt trong mọi mặt, mọi quan hệ lãnh đạo của tổ chức đảng và công tác Đảng nói chung. Việc chỉ đạo chương trình công tác của hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân và các đoàn thể cũng vậy. Tổ chức đảng nêu ra và hướng dẫn những phương hướng, đề ra những nguyên tắc cơ bản. Đối với hoạt động của chính quyền và hoạt động tự quản ở thôn, bản, tổ chức đảng cần phải nhấn mạnh tới ý thức tôn trọng pháp luật, kiểm tra đảng viên hoạt động trong lĩnh vực này để không xảy ra những hoạt động cố ý làm trái, những biểu hiện tùy tiện, coi thường luật pháp, những thói cửa quyền, hách dịch gây phiền hà cho nhân dân, dẫn tới quan liêu, tham nhũng.

Ba là, tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành nghị quyết của cấp ủy. Việc lấy ý kiến nhận xét, đánh giá của quần chúng đối với đảng viên và tổ chức đảng phải dựa trên việc thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở. Kiểm tra thường xuyên và định kỳ việc chấp hành nghị quyết là một khâu quan trọng trong công tác lãnh đạo của Đảng, giúp phát hiện sáng kiến, đúc kết kinh nghiệm, biểu dương thành tích, điển hình tiên tiến. Qua đó, có cơ sở để đề xuất những chủ trương mới thiết thực hơn.

Bốn là, tôn trọng mối quan hệ với chính quyền và các tổ chức quần chúng nhân dân. Trong mối quan hệ với chính quyền và các tổ chức quần chúng nhân dân trong hệ thống chính trị ở xã, tổ chức cơ sở đảng, cấp ủy phải thực sự tôn trọng để hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân và các đoàn thể quần chúng nâng cao trách nhiệm, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và điều lệ của mỗi tổ chức; giám sát, kiểm tra hoạt động của các tổ chức đó, uốn nắn những lệch lạc (nếu có) trong quá trình thực hiện.

Năm là, tăng cường công tác quản lý và phân công nhiệm vụ cho đảng viên. Thường xuyên kiểm tra đảng viên thực hiện nhiệm vụ được giao; phân công cấp ủy viên và đảng viên có năng lực giúp đỡ các thôn, làng, bản, ấp còn nhiều khó khăn, nơi chưa có đảng viên và trực tiếp làm công tác phát triển đảng là những việc làm cần thiết và cần duy trì thường xuyên.

Sáu là, nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng và định kỳ lấy ý kiến của quần chúng góp ý phê bình cán bộ, đảng viên. Đây là biện pháp cần thiết để nâng cao chất lượng đảng viên và chất lượng toàn diện của tổ chức đảng, thực hành dân chủ trong nội bộ Đảng, củng cố và phát triển mối liên hệ giữa Đảng với quần chúng; mặt khác, đó cũng là phương thức dựa vào dân để xây dựng Đảng. Trong sinh hoạt đảng, phải căn cứ vào nhiệm vụ chính trị của tổ chức đảng được phân công cho mỗi đảng viên mà nhận xét, đánh giá và kiểm điểm đảng viên. Sinh hoạt chi bộ là một hình thức hoạt động chủ yếu của chi bộ, là khâu đầu tiên tạo sự thống nhất về nhận thức, hoạt động của cả chi bộ trong một thời gian hoặc trong thực hiện một công việc. Đồng thời, đây cũng là khâu cuối cùng để đánh giá kết quả, hạn chế của đảng viên gắn với công việc được giao, đồng thời rút ra những kết luận cần thiết, bổ sung, điều chỉnh các mặt hoạt động của chi bộ trong thời gian tiếp theo.

Sinh hoạt đảng được thể hiện bằng nhiều hình thức như sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt học tập, sinh hoạt chính trị, sinh hoạt định kỳ. Để buổi sinh hoạt đảng đạt chất lượng, cần phải thực hiện đúng và tốt những nội dung: Xác định và lựa chọn đúng nội dung sinh hoạt, lựa chọn hình thức sinh hoạt phù hợp; bảo đảm sinh hoạt đúng Điều lệ Đảng quy định; gắn được chương trình sinh hoạt của tổ chức đảng với chương trình công tác, nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị mình. Các nội dung sinh hoạt khi có sự trao đổi, bàn luận phải kết luận, làm sáng tỏ từng vấn đề. Tất cả những công việc này phải được thực hiện thông qua sinh hoạt đảng và có như vậy, nghị quyết của chi bộ, nghị quyết của Đảng mới được thực hiện nghiêm túc, thực chất, mang lại kết quả cao.

NGUYỄN THÁI SƠN (Nguyên Trưởng Ban Xây dựng Đảng, Tạp chí Cộng sản)
Nguồn tapchicongsan