Đổi mới sáng tạo - yếu tố then chốt để phát triển bền vững

Việc triển khai Nghị quyết đã mở ra động lực mới cho tăng trưởng kinh tế, lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp và người lao động, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của địa phương.

Gắn nghiên cứu với ứng dụng thực tiễn

Nghị quyết số 57 đặt ra các trụ cột chiến lược: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, quản trị; phát triển kinh tế số, xã hội số; thúc đẩy chuyển đổi xanh; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đó, doanh nghiệp và người lao động là lực lượng then chốt trực tiếp tạo ra giá trị mới.

Công ty cổ phần May xuất khẩu Hà Phong có nhiều sáng kiến trong sản xuất.

Nhờ định hướng đó, phong trào thi đua lao động giỏi, lao động sáng tạo ở Bắc Ninh ngày càng sôi động. Mỗi nhà máy, công xưởng dần trở thành “vườn ươm ý tưởng”, khơi dậy khát vọng sáng tạo của doanh nghiệp, người lao động. Điển hình là anh Nguyễn Văn Thiết, Tổ trưởng Phòng Kỹ thuật cơ khí, Công ty cổ phần Dịch vụ và Thương mại Thống Nhất (xã Lạng Giang). Không chỉ gương mẫu trong công việc, anh còn có nhiều sáng kiến mang lại hiệu quả cho doanh nghiệp. Đó là sáng chế thang nâng, hạ hàng hóa giúp tiết kiệm chi phí gần 1 tỷ đồng/năm; thang nâng hạ trong nhà xưởng đem lại lợi ích khoảng 600 triệu đồng/năm; giải pháp thu gọn bình khí oxy, nâng cao tính an toàn trong lao động... Với hàng chục ý tưởng, sáng kiến, anh Thiết đã được trao Giải Khuyến khích Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Bắc Giang (năm 2020-2021), Bằng khen của Liên đoàn Lao động tỉnh (2021), danh hiệu “Người thợ trẻ giỏi” toàn quốc lần thứ XIV (năm 2023) và Giải thưởng Nguyễn Đức Cảnh lần thứ IV do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trao tặng (năm 2023). Theo anh Thiết, để những sáng kiến phát huy hiệu quả thì vai trò dẫn dắt của ban giám đốc công ty rất quan trọng. Họ vừa tạo môi trường để người lao động tìm tòi, sáng tạo, vừa tạo điều kiện để các ý tưởng, sáng kiến được áp dụng vào thực tiễn. Thành tích của cá nhân anh Thiết không chỉ khẳng định trí tuệ, bản lĩnh của người lao động trẻ mà còn lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp, nhất là khối doanh nghiệp tư nhân.

Thực tiễn 5 năm qua, tỉnh Bắc Ninh đã đạt kết quả nổi bật với 7 đề tài, dự án cấp quốc gia; 111 đề tài, dự án cấp tỉnh; 90 nhiệm vụ khoa học khác; 3.445 văn bằng bảo hộ sở hữu trí tuệ được cấp. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo ngày càng hoàn thiện, đưa Bắc Ninh vào nhóm dẫn đầu cả nước về Chỉ số đổi mới sáng tạo (PII) và nằm trong nhóm 10 địa phương dẫn đầu về Chỉ số chuyển đổi số (DTI).

Hưởng ứng phong trào đổi mới sáng tạo, nhiều doanh nghiệp đã vươn lên mạnh mẽ. Công ty cổ phần May xuất khẩu Hà Phong (xã Hiệp Hòa) thành lập năm 2006, đến nay đã trở thành doanh nghiệp may xuất khẩu quy mô lớn, tạo việc làm cho 4.000-6.000 lao động, sản phẩm xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn, trong đó 90-95% là thị trường Hoa Kỳ. Theo ông Nguyễn Văn Khanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty, từ năm 2020, Công ty ban hành quy chế khen thưởng; khuyến khích mọi cán bộ, công nhân viên nêu ý tưởng sáng tạo, tạo điều kiện cho người lao động sử dụng máy móc và các nguyên vật liệu tại chỗ để hiện thực hóa các ý tưởng thành mô hình, giải pháp. Trung bình mỗi năm, Công ty có từ 120-150 sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được áp dụng thành công, giá trị làm lợi hàng tỷ đồng. Ngoài đầu tư cho đổi mới sáng tạo tại chỗ, doanh nghiệp cũng mạnh dạn mua sắm dây chuyền hiện đại, ứng dụng quản trị số, phát triển sản phẩm may mặc bền vững, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường nhập khẩu.

Tạo động lực cho doanh nghiệp

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và Cách mạng công nghiệp 4.0, đổi mới sáng tạo đã trở thành yếu tố then chốt quyết định sự phát triển bền vững của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Bởi vậy, mỗi cán bộ, đảng viên trong tỉnh cần phát huy tính tiền phong, gương mẫu, nâng cao tinh thần trách nhiệm, thi đua học tập, sáng tạo trong công việc.

Anh Hoàng Công Chuyên, công nhân Công ty trách nhiệm hữu hạn Nichirin Việt Nam (Khu công nghiệp Quang Châu) với sáng kiến “Chế tạo máy tự động xếp và cấp linh kiện”.

Thực tiễn 5 năm qua, tỉnh Bắc Ninh đã đạt kết quả nổi bật với 7 đề tài, dự án cấp quốc gia; 111 đề tài, dự án cấp tỉnh; 90 nhiệm vụ khoa học khác; 3.445 văn bằng bảo hộ sở hữu trí tuệ được cấp. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo ngày càng hoàn thiện, đưa Bắc Ninh vào nhóm dẫn đầu cả nước về Chỉ số đổi mới sáng tạo (PII) và nằm trong nhóm 10 địa phương dẫn đầu về Chỉ số chuyển đổi số (DTI).

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có hơn 25 nghìn doanh nghiệp, hợp tác xã đang hoạt động, sử dụng khoảng 780 nghìn lao động. Theo Kế hoạch thực hiện Nghị quyết 57 của Tỉnh ủy, mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới quy trình, mô hình kinh doanh đạt hơn 30%; tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và vừa có hợp tác nghiên cứu, phát triển với các viện, trường đạt hơn 25%. Theo ông Nguyễn Đình Tân, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh Bắc Ninh, để đạt mục tiêu đặt ra, các doanh nghiệp nhỏ và vừa cần đổi mới bằng cách ứng dụng chuyển đổi số, khoa học và công nghệ, thay đổi mô hình kinh doanh, nâng cao chất lượng quản trị để bắt kịp xu hướng toàn cầu, coi đây là "chìa khóa" để doanh nghiệp vươn xa trên thị trường quốc tế.

Tiến sĩ Bùi Thanh Minh, Phó Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) cho biết, muốn phát triển bền vững trong giai đoạn này, các doanh nghiệp cần định hình lại mô hình phát triển theo hướng 4T, bao gồm: Tăng trưởng - Tinh gọn - Tự lực - Tự cường. Cùng với duy trì hoạt động sản xuất, doanh nghiệp nên quan tâm đầu tư, dành nguồn lực thỏa đáng cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, ứng dụng AI, chuyển đổi số; mạnh dạn thử nghiệm các mô hình, sản phẩm dịch vụ, kinh doanh mới; chủ động kết nối với các nhà khoa học, viện nghiên cứu để cụ thể hóa ý tưởng thành mô hình cụ thể.

Nắm bắt xu thế phát triển, hiện nay nhiều doanh nghiệp đã phát động chương trình “Sáng kiến vàng phòng máy”, tổ chức “Hackathon nội bộ” (là sự kiện dành cho nhân viên của công ty tham gia nhằm đưa ra các giải pháp sáng tạo trong một khoảng thời gian ngắn); xây dựng ứng dụng di động tiếp nhận ý tưởng và phản hồi trực tiếp từ quản lý. Nhiều doanh nghiệp mở lớp đào tạo kỹ năng sáng tạo, kỹ năng số cho công nhân, tạo môi trường làm việc hiệu quả. Hiện nay, Sở Khoa học và Công nghệ đang tham mưu với UBND tỉnh xây dựng cơ chế hợp tác công - tư (PPP) hỗ trợ doanh nghiệp phát triển ứng dụng, dịch vụ số. Đây là mô hình mới giúp huy động nguồn lực tư nhân cho phát triển hạ tầng số, giảm gánh nặng ngân sách nhà nước, đồng thời tạo cơ hội để doanh nghiệp tiếp cận công nghệ mới.

Cùng với giải pháp trên, thời gian tới, tỉnh tập trung phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển. Tăng cường hoạt động hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp bảo đảm kịp thời, hiệu quả nhằm thu hút và thúc đẩy nghiên cứu, phát triển ứng dụng, chuyển giao công nghệ trên địa bàn tỉnh. Triển khai Quỹ "Đầu tư mạo hiểm cho khởi nghiệp sáng tạo, ươm tạo công nghệ và chuyển đổi số. Thực hiện hiệu quả các chính sách ưu đãi, khuyến khích doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã. Khen thưởng các điển hình tiên tiến có giải pháp sáng tạo, hiệu quả...

Việc triển khai Nghị quyết số 57 cùng với hệ thống chính sách khác sẽ góp phần nâng cao năng lực nội sinh, sức cạnh tranh cho tỉnh, đưa Bắc Ninh sớm đạt mục tiêu trở thành một trong các trung tâm đào tạo, nghiên cứu và phát triển hàng đầu của cả nước về khoa học, công nghệ.

Bài, ảnh: Mai Toan - Hoài Thu