Đổi mới sâu sắc việc giám sát ban hành văn bản quy định chi tiết

Luật không chỉ là công cụ quản lý mà còn là động lực phát triển

Nhìn lại chặng đường 5 năm của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, các ĐBQH nhận thấy, “Quốc hội đã làm tất cả và hơn thế nữa” để hoàn thiện thể chế pháp luật, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững bao trùm, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thu hút mạnh mẽ đầu tư nước ngoài, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, thúc đẩy công bằng xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền quốc gia, nâng cao vị thế của nước ta trên thế giới.

ĐBQH Tô Ái Vang (Cần Thơ) nêu rõ, trước yêu cầu, định hướng và chỉ đạo của Đảng, Quốc hội đã kịp thời cụ thể hóa, thể hiện sự đồng hành cùng Chính phủ thông qua công tác lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng, đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, nổi bật nhất phải nhắc đến đổi mới tư duy về xây dựng lập pháp, trang bị và tăng cường ứng dụng công nghệ thích ứng với sự phát triển của Quốc hội số...

ĐBQH Tô Ái Vang (Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

ĐBQH Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên) đánh giá cao Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội đã tập trung làm rõ những thành tựu nổi bật, những nỗ lực và cải cách không ngừng của Quốc hội trong suốt nhiệm kỳ qua trên tất cả các lĩnh vực công tác.

Quan tâm đến đổi mới trong cách tiếp cận xây dựng luật, đại biểu Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh, đây là vấn đề rất quan trọng, ngay sau phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ Tám, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo hàng ngày, hàng giờ để triển khai hiệu quả yêu cầu của Tổng Bí thư và Bộ Chính trị. Từ Kỳ họp thứ Tám đến nay, tinh thần đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật đã nhanh chóng thấm nhuần vào tất cả các khâu, các bước của quá trình soạn thảo luật.

ĐBQH Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Theo đó, thay vì yêu cầu trước đây phải ban hành các đạo luật có tính cụ thể để có hiệu lực trực tiếp thì các luật được ban hành vừa qua và đặc biệt các luật về kiến tạo phát triển chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc và thuộc thẩm quyền của Quốc hội; còn những vấn đề cụ thể, những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động giao Chính phủ quy định nhằm phản ứng linh hoạt với chính sách. Thay vì tư duy trước đây là yêu cầu nặng về quản lý thì các luật ban hành vừa qua đứng trước yêu cầu luật không chỉ là công cụ để quản lý mà còn là động lực để thúc đẩy phát triển.

Bên cạnh đó, đã giảm thời gian và giảm thủ tục trong xây dựng luật, giảm tối đa những trình tự, thủ tục không cần thiết; đổi mới tư duy trong tháo gỡ điểm nghẽn của pháp luật. Quốc hội đã ủy quyền cho Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội được phép ban hành nghị quyết để sửa các luật của Quốc hội và cơ chế này được phép thực hiện đến hết tháng 2/2027.

Xây dựng đội ngũ cán bộ của kỷ nguyên mới

Để tiếp tục thực hiện việc đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng, với yêu cầu mới là luật chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần sớm tổ chức sơ kết đánh giá việc triển khai chủ trương này trong khoảng 100 đạo luật đã được Quốc hội sửa đổi, ban hành từ Kỳ họp thứ Tám đến nay, rút ra những kinh nghiệm để thực hiện hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Mặt khác, hiện nay luật chỉ quy định những vấn đề khung nên sẽ có rất nhiều vấn đề thuộc về tầm chính sách sẽ nằm trong nghị định của Chính phủ. Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị, trong quá trình soạn thảo, Chính phủ tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trước khi ban hành nghị định đối với những chính sách có phạm vi tác động rộng.

Đại biểu cũng đề nghị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo đổi mới một cách sâu sắc việc giám sát ban hành văn bản quy định chi tiết; các cơ quan của Quốc hội giám sát sát sao việc xây dựng các nghị định, thông tư của Chính phủ và các bộ, ngành để bảo đảm tinh thần lập pháp và ý chí lập pháp của Quốc hội sẽ được thể hiện đến tận các quy định chi tiết trong các văn bản này.

ĐBQH Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cho rằng, một yếu tố quan trọng có tính quyết định chất lượng hoạt động của Quốc hội đó là đại biểu Quốc hội, ĐBQH Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) nêu rõ, các đại biểu khóa XV đã thực sự là đại biểu của dân, thể hiện phẩm chất, bản lĩnh, trí tuệ, tâm huyết, hoàn thành xuất sắc vai trò, nhiệm vụ của người đại biểu dân cử. Đặc biệt, luôn gần dân, sát dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, nắm bắt kịp thời, đầy đủ nguyện vọng của nhân dân để phản ánh đến Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan có thẩm quyền. Các ĐBQH chuyên trách đã phát huy tốt vai trò chuyên trách và tính chuyên nghiệp; các đại biểu hoạt động chuyên trách tại Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội đã thể hiện tốt vai trò nòng cốt, thực sự là hạt nhân trong các hoạt động của các cơ quan của Quốc hội.

Với vai trò “hạt nhân” như vậy, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, Quốc hội cần quan tâm, tiếp tục cải thiện điều kiện làm việc cho các ĐBQH nói chung, ĐBQH chuyên trách nói riêng, nhất là các đại biểu hoạt động chuyên trách ở Trung ương về trang thiết bị làm việc, phương tiện đi lại để phát huy tốt hơn nữa vai trò, trách nhiệm của người đại biểu dân cử.

Nhấn mạnh việc xây dựng đội ngũ cán bộ của kỷ nguyên mới, ĐBQH Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) cho rằng, “chúng ta có pháp luật tốt, có đường lối đúng nhưng để thành công thì yếu tố quyết định vẫn là con người”.

ĐBQH Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Vì vậy, theo đại biểu Ngô Trung Thành, cần sớm hoàn thiện pháp luật để xây dựng đội ngũ cán bộ có trách nhiệm, bản lĩnh, chuyên nghiệp, liêm chính, tinh thông công nghệ, có tư duy đổi mới và năng lực kiến tạo phát triển. Đặc biệt là có dư địa để cán bộ tự tin, dám hành động và mạnh dạn hành động vì lợi ích chung, vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Trong bối cảnh hiện nay, dù phía trước còn rất nhiều khó khăn, thách thức, song, các đại biểu tin tưởng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự nỗ lực và trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, cùng niềm tin và sự đoàn kết của Nhân dân, chúng ta sẽ sớm hiện thực hóa khát vọng phát triển mạnh mẽ để đất nước ta vươn cao trong kỷ nguyên mới.

Minh Trang