Đại biểu phân tích những dấu ấn đổi mới và thành tựu to lớn của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 10, sáng 4/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về: Các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; Dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; các Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; Các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Bốn thành tựu lớn từ việc đổi mới tư duy xây dựng pháp luật

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) nhấn mạnh sự tán thành cao đối với dự thảo báo cáo tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và tập trung phân tích những thành tựu nổi bật trong đổi mới tư duy xây dựng pháp luật. Theo đại biểu, thành tựu này được thể hiện rõ nét trên bốn phương diện chính.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Thứ nhất là, đổi mới cách tiếp cận xây dựng luật, chuyển pháp luật từ chỗ là điểm nghẽn trở thành lợi thế cạnh tranh. Theo đại biểu, ngay sau phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8 (Quốc hội khóa XV), yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ tư duy trong xây dựng pháp luật, đưa pháp luật từ chỗ là điểm nghẽn phải trở thành lợi thế cạnh tranh, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo hàng ngày, hàng giờ để triển khai hiệu quả yêu cầu của Tổng Bí thư và Bộ Chính trị. Từ Kỳ họp thứ 8 đến nay, đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật đã nhanh chóng thấm nhuần vào tất cả các khâu, các bước của quá trình soạn thảo luật.

“Theo sự chỉ đạo sâu sát của Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng, các luật ban hành gần đây, đặc biệt là các luật kiến tạo phát triển, chỉ quy định những vấn đề khung, có tính nguyên tắc và thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Những vấn đề cụ thể, thường xuyên biến động trong thực tiễn, được giao cho Chính phủ quy định nhằm phản ứng linh hoạt với chính sách. Thay vì tư duy nặng về quản lý trước đây, các luật hiện nay còn được xem là động lực để thực hiện sự tăng trưởng”, đại biểu Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh.

Thứ hai là, rút ngắn thời gian và thủ tục xây dựng luật, giảm tối đa những trình tự không cần thiết. Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, nguyên tắc xây dựng luật được quy định rõ ràng: luật chỉ được thông qua tại một kỳ họp, thay vì hầu hết các đạo luật trước đây phải qua hai kỳ họp. Hồ sơ đưa vào chương trình xây dựng luật cũng được đơn giản hóa từ năm tài liệu xuống còn duy nhất tờ trình và bỏ thủ tục thẩm tra, giúp kéo giảm khoảng 10 đến 12 tháng cho mỗi đạo luật.

Các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Thứ ba là, đổi vai trò trong soạn thảo luật, giúp phân định rành mạch vị trí và trách nhiệm của từng cơ quan. Đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho biết, từ đầu năm 2025, Chính phủ thực hiện đúng vai trò là cơ quan trình dự án luật và chịu trách nhiệm đến cùng; Quốc hội thực hiện đúng vai trò là cơ quan lập pháp, có quyền quyết định thông qua hoặc không thông qua dựa trên chất lượng. Sự đổi mới này còn đề cao tính phản biện của các cơ quan Quốc hội, đảm bảo chất lượng dự án luật.

Thứ tư là, đổi mới tư duy trong tháo gỡ điểm nghẽn của pháp luật. Theo đại biểu Nguyễn Thị Thủy, thể chế hóa yêu cầu của Đảng, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 206 (ngày 24/6) cho phép áp dụng cơ chế đặc biệt, ủy quyền cho Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để sửa các luật của Quốc hội. Cơ chế này được phép thực hiện đến hết tháng 2/2027.

“Tôi cho rằng, tình hình đặc biệt thì phải có cách làm đặc biệt để nhanh chóng đưa những nguồn lực đang bị đình trệ để phục hồi trở lại. Điều này còn đáp ứng tâm nguyện của nhiều doanh nghiệp đã phát biểu tại nhiều diễn đàn rằng, doanh nghiệp không có ước vọng gì cao sang, chỉ mong có một hành lang pháp lý thông suốt, đồng bộ, ổn định để yên tâm đầu tư phát triển lâu dài”, đại biểu Nguyễn Thị Thủy bày tỏ.

Quốc hội họp mỗi khi Nhân dân và đất nước cần

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội) nhấn mạnh hai điểm lớn trong nhiệm kỳ, bao gồm thành tựu về an sinh xã hội vì nhân dân, vì con người, và những đổi mới mang tính dân chủ của Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về thành tựu chung của Nhà nước, đại biểu khẳng định, an sinh xã hội ngày càng được bảo đảm và phúc lợi xã hội ngày càng được cải thiện. Các giải pháp giảm nghèo bền vững được triển khai đồng bộ, hiệu quả theo tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau".

Tỷ lệ hộ nghèo đã giảm mạnh, từ 4,4% năm 2021 xuống còn 1,3% vào năm 2025. Nhà nước đã đẩy mạnh thực hiện Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội và hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước. Số người được hưởng trợ giúp xã hội thường xuyên đã mở rộng, đạt trên 3,5 triệu người chỉ trong năm 2025. Nhờ những thành tựu này, chỉ số phát triển con người của Việt Nam tăng 4 bậc, và chỉ số xếp hạng hạnh phúc tăng 33 bậc so với đầu nhiệm kỳ, xếp thứ 46/143 quốc gia.

Các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, đại biểu nhấn mạnh ba điểm sáng:

Thứ nhất là, đổi mới phương thức hoạt động. Quốc hội đã tổ chức thành công 19 kỳ họp (10 kỳ thường lệ và 9 kỳ bất thường). Đại biểu xem đây là một đổi mới đặc biệt: Quốc hội họp mỗi khi nhân dân cần, đất nước cần, nhờ đó các quyết định mang hơi thở của cuộc sống, kịp thời và sống động.

Thứ hai là, khối lượng lập pháp khổng lồ. Tính đến ngày 15/10/2025, Quốc hội đã thực hiện được 205 nhiệm vụ lập pháp, vượt 33% so với dự kiến. Sau khi kết thúc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ ban hành trên 148 luật và hơn 45 nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật, khẳng định kết quả và thành tựu nổi bật trong công tác xây dựng pháp luật.

Thứ ba là, Quốc hội Việt Nam là Quốc hội dân chủ. Đại biểu Nguyễn Anh Trí khẳng định, với kinh nghiệm hai khóa tự ứng cử, nhận thấy sự dân chủ trong bầu cử khi không bị ai ngăn cản hay nhắc nhở, và đại biểu trúng cử nhờ có dân chủ. Theo đại biểu, dân chủ cũng được thể hiện trong tất cả các hoạt động của Quốc hội, từ sinh hoạt tổ, họp Ủy ban, họp hội trường đến hoạt động giám sát, nơi đại biểu được tham gia bình đẳng và được tôn trọng.

“Có thể nói, nhờ có dân chủ, nhờ được tôn trọng mà tôi đã tự tin hoàn thành được các công việc của một đại biểu Quốc hội. Tôi tự hào khi có những năm tháng đã là cán bộ hưu trí nhưng được sinh hoạt tại Quốc hội, được làm những nhiệm vụ của một đại biểu dân cử ở cơ quan Quốc hội Việt Nam dân chủ và giàu tình người”, đại biểu Nguyễn Anh Trí xúc động nói.

Vũ Cảnh