Đối thoại nông nghiệp Việt Nam – Nhật Bản: Thúc đẩy hợp tác xanh và bền vững

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng tặng cà phê đặc sản của Việt Nam cho Bộ trưởng Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản Koizumi Shinjiro.

Diễn đàn “Đối thoại hợp tác công tư về nông nghiệp Việt Nam – Nhật Bản” có chủ đề “Giảm phát thải khí nhà kính, giảm tác động môi trường và thúc đẩy trao đổi công nghệ nâng cao năng suất” đã diện ra tại thủ đô Tokyo, Nhật Bản vào chiều 4/9/2025. Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản chủ trì sự kiện, với sự tham dự của lãnh đạo, cục vụ thuộc do Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam. Cùng với đó, có gần 100 doanh nghiệp hai nước tham gia.

THÚC ĐẨY HỢP TÁC XANH VÀ BỀN VỮNG

Đây là hoạt động quan trọng nhân dấu mốc 50 năm quan hệ ngoại giao và gần 2 năm nâng cấp thành “Đối tác chiến lược sâu rộng”, mở ra giai đoạn hợp tác nông nghiệp sâu sắc và hiệu quả hơn.

Phát biểu tại diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản Koizumi Shinjiro bày tỏ tin tưởng, sự kiện sẽ mở ra nhiều cơ hội để doanh nghiệp hai nước gắn kết chặt chẽ hơn trong thương mại và đầu tư nông nghiệp, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và quan hệ Việt – Nhật.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng và Bộ trưởng Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản Koizumi Shinjiro.

Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam Trần Đức Thắng dẫn câu ngạn ngữ Nhật Bản “Ngồi trên hòn đá ba năm” để nhấn mạnh giá trị của sự kiên trì và bền bỉ trong hợp tác. Ông khẳng định khu vực tư nhân là lực lượng nòng cốt triển khai, sáng tạo và dẫn dắt thị trường, đồng thời đề nghị hai nước mở rộng thương mại nông sản từ thủy sản, trái cây nhiệt đới, cà phê đến nông sản hữu cơ, sản phẩm OCOP, phụ phẩm tái chế và dịch vụ nông nghiệp.

Trên cơ sở đó, hai bên thống nhất xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, liên kết đầu tư từ sản xuất, chế biến đến phân phối nhằm giảm chi phí, nâng cao chất lượng và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Việt Nam cũng khuyến khích doanh nghiệp Nhật Bản tăng cường đầu tư chế biến sâu, phát triển chuỗi giá trị dựa trên nguyên tắc lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ.

Cả hai phía đều đặt ưu tiên vào phát triển nông nghiệp xanh, giảm phát thải, thích ứng biến đổi khí hậu; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cơ giới hóa; đồng thời hỗ trợ nâng cao năng lực cho nông dân, doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã thông qua đào tạo, chuyển giao tri thức.

Diễn đàn lần này được kỳ vọng sẽ trở thành động lực mới, đưa hợp tác nông nghiệp Việt Nam – Nhật Bản bước sang giai đoạn phát triển thực chất, hiệu quả và bền vững hơn.

10 biên bản ghi nhớ hợp tác được công bố tại diễn đàn.

Dưới sự chứng kiến của hai Bộ trưởng, 10 biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại và đầu tư đã được ký kết thành công. Cụ thể ký kết giữa các đối tác: Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam (Cục Kinh tế hợp tác) – Công ty Sorimachi (Nhật Bản); Đối tác phát triển bền vững (PSAV) thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam – Ngân hàng MUFG (Nhật Bản) – Ngân hàng VietinBank (Việt Nam). Trung tâm Khuyến nông quốc gia Việt Nam – Công ty xuất nhập khẩu thực phẩm Đồng Giao DOVECO (Việt Nam) – AEON Top Value (Nhật Bản; Tập đoàn Intimex (Việt Nam) – Tập đoàn Kanematsu (Nhật Bản); Công ty Trọng Khôi (Việt Nam) – Công ty Chubu Ecotec (Nhật Bản); Viện Môi trường Nông nghiệp (Việt Nam) – Công ty Green Carbon (Nhật Bản) Tập đoàn Thành Thành Công (Việt Nam) – Tập đoàn Itochu (Nhật Bản); Tập đoàn Lộc Trời (Việt Nam) – Công ty New Green (Nhật Bản); Tập đoàn PAN (Việt Nam) – Agris – MRI (Nhật Bản); Tổng công ty Mía đường Lam Sơn (Việt Nam) – Idemitsu – Agri (Nhật Bản).

PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ SINH HỌC CHO NÔNG NGHIỆP XANH

Đáng chú ý, Tập đoàn PAN (Việt Nam) đã ký thỏa thuận hợp tác với AGRI SMILE và Viện Nghiên cứu Mitsubishi (Nhật Bản) nhằm phát triển ứng dụng biostimulant (chế phẩm sinh học thúc đẩy sinh trưởng) trong canh tác lúa. Theo thỏa thuận, các bên sẽ tiến hành thử nghiệm đồng ruộng để đánh giá khả năng hấp thu dinh dưỡng, chống chịu khí hậu của biostimulant do AGRI SMILE phát triển.

Kết quả nghiên cứu sẽ được sử dụng để xây dựng quy trình canh tác xanh, giảm phát thải, bảo vệ đất và đa dạng sinh học, đồng thời chuẩn bị hồ sơ đăng ký lưu hành và kế hoạch phân phối sản phẩm tại Việt Nam.

Tập đoàn PAN (Việt Nam) đã ký thỏa thuận hợp tác với AGRI SMILE và Viện Nghiên cứu Mitsubishi (Nhật Bản).

Bà Nguyễn Thị Trà My, Tổng Giám đốc Tập đoàn PAN

Bà Nguyễn Thị Trà My, Tổng Giám đốc Tập đoàn PAN, cho biết biostimulant sẽ trở thành giải pháp quan trọng giúp nông sản Việt đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn, dư lượng và phát triển bền vững. “Đây là lĩnh vực còn mới tại Việt Nam nhưng giàu tiềm năng, mở ra cơ hội hợp tác quốc tế trong chuyển giao công nghệ và thương mại hóa. Với sự khuyến khích từ chính sách phát triển nông nghiệp sinh học, tôi tin biostimulant sẽ đóng vai trò quan trọng trong giảm hóa chất, nâng cao năng suất, tăng khả năng chống chịu khí hậu và củng cố năng lực cạnh tranh toàn cầu của nông nghiệp Việt Nam”, bà nhấn mạnh.

Biostimulant khác với phân bón hay thuốc bảo vệ thực vật, bởi chúng không cung cấp trực tiếp dinh dưỡng hay kiểm soát sâu bệnh, mà kích thích quá trình sinh lý tự nhiên để cải thiện sức khỏe cây trồng. Sản phẩm này thường có nguồn gốc tự nhiên như chiết xuất rong biển, vi sinh vật có lợi, axit amin, axit humic/fulvic hay phụ phẩm tái chế. Nhờ đó, cây trồng – đặc biệt là lúa, ngô và rau màu – có khả năng hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, chống chịu hạn hán, xâm nhập mặn và nắng nóng hiệu quả hơn.

Nhật Bản là thị trường chiến lược của PAN, chiếm tới 33% kim ngạch xuất khẩu với gần 100 triệu USD năm 2024. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực gồm tôm, cá tra, hạt, trái cây sấy, bánh kẹo và hoa. Hiện tập đoàn cũng đẩy mạnh xuất khẩu gạo đóng gói thương hiệu sang Nhật Bản, nơi nhu cầu ngày càng tăng.

Sự hợp tác với AGRI SMILE và Mitsubishi được kỳ vọng sẽ thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sinh học, mở ra bước tiến mới trong canh tác xanh và phát triển bền vững cho nông nghiệp Việt Nam

Chu Minh Khôi