Đối thoại Shangri-La 2025: Nỗ lực chung vì ổn định và trật tự toàn cầu

Ngày 1-6, Đối thoại Shangri-La lần thứ 22 bế mạc ở Singapore. Trong 3 ngày họp, các lãnh đạo, quan chức cấp cao từ Đông Nam Á, châu Âu, đến châu Mỹ đã cùng nhau khẳng định một mục tiêu chung: duy trì ổn định, thúc đẩy hợp tác, ngăn chặn sự phân mảnh của trật tự quốc tế đang ngày càng bị thách thức bởi cạnh tranh chiến lược và chủ nghĩa đơn phương.

Kêu gọi nỗ lực chung

Phát biểu tại phiên toàn thể, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đưa ra cảnh báo rõ ràng rằng sự chia rẽ giữa hai siêu cường Trung Quốc và Mỹ hiện nay là rủi ro lớn nhất mà thế giới đang phải đối mặt, theo trang web của Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (IISS) - đơn vị tổ chức Đối thoại Shangri-La.

“Nếu chúng ta buộc phải chọn phe, điều đó đồng nghĩa với việc giết chết trật tự toàn cầu và từng bước phá hủy toàn bộ các thể chế mà chúng ta đã xây dựng sau Thế chiến thứ hai để duy trì hòa bình” - ông Macron nhấn mạnh.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu tại Đối thoại Shangri-La 2025. Ảnh: IISS

Theo nhà lãnh đạo Pháp, thay vì rơi vào thế lưỡng cực, châu Á và châu Âu nên chủ động hình thành các “liên minh hành động” giữa những quốc gia tầm trung, có năng lực và thiện chí hợp tác, nhằm bảo vệ luật lệ quốc tế và thúc đẩy giải pháp đa phương cho các thách thức chung.

Từ phía Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth truyền đi thông điệp vừa kiên quyết, vừa thực dụng. Ông kêu gọi các đồng minh châu Á tăng chi tiêu quốc phòng, chia sẻ trách nhiệm tập thể, “không thể để một liên minh chỉ dựa vào một bên”. Theo ông Hegseth, sức mạnh của liên minh nằm ở sự đồng lòng và đầu tư tương xứng trước các nguy cơ đang nổi lên, đặc biệt tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Phần mình, ông Hồ Cương Phong, trưởng đoàn đại biểu ĐH Quốc phòng Trung Quốc tại Shangri-La 2025, nhận định khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhìn chung vẫn ổn định, Biển Đông tiếp tục là một trong những tuyến hàng hải nhộn nhịp và an toàn nhất thế giới.

Ông nhấn mạnh cam kết của Bắc Kinh trong việc duy trì “chủ nghĩa đa phương đích thực”, bảo vệ trật tự an ninh hàng hải khu vực. Trung Quốc ủng hộ nguyên tắc tham vấn rộng rãi, cùng đóng góp và cùng hưởng lợi trong quản trị khu vực.

Trong khi đó, Thủ tướng Malaysia - ông Anwar Ibrahim đại diện cho tiếng nói cân bằng và tự chủ của Đông Nam Á. Ông khẳng định ASEAN không đứng về phe nào, mà theo đuổi một chính sách tăng cường nội lực để duy trì tính trung lập tích cực.

Thủ tướng Malaysia - ông Anwar Ibrahim có bài phát biểu đặc biệt tại Đối thoại Shangri-La 2025. Ảnh: IISS

Trước các mối nguy về chủ nghĩa bảo hộ, thuế quan trả đũa và chia rẽ toàn cầu, ông Anwar kêu gọi bảo vệ một hệ thống thương mại mở, dựa trên luật lệ và dễ dự đoán. Theo ông, chính sự liên kết kinh tế giữa các quốc gia mới là yếu tố làm gia tăng sự thận trọng và hạn chế đối đầu.

Cần cơ chế quản lý khủng hoảng

Các quốc gia châu Á - Thái Bình Dương đang đối mặt nhiều hình thức khủng hoảng đan xen: từ thiên tai như bão, lũ, cháy rừng, đến những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Những khủng hoảng này có tính lan tỏa xuyên biên giới, ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định khu vực, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về một cơ chế quản lý hiệu quả, dựa trên hợp tác sâu rộng, chia sẻ thông tin minh bạch và phản ứng kịp thời.

Trong phiên thảo luận về “Cơ chế quản lý khủng hoảng khu vực”, quan chức an ninh hàng đầu các nước cho rằng quản lý khủng hoảng khu vực cần dựa trên các nguyên tắc cốt lõi như tôn trọng luật pháp quốc tế, quyền chủ quyền của các quốc gia, duy trì đối thoại và kiềm chế ngay cả trong thời điểm nhạy cảm.

Đạo đức chiến lược đóng vai trò then chốt, giúp duy trì kỷ luật và ổn định trong môi trường dễ biến động.

Trong xây dựng cơ chế ứng phó, ưu tiên nên được dành cho việc củng cố và nâng cao hiệu quả của các khuôn khổ hợp tác hiện có và tìm thêm những cách tiếp cận mới trong bối cảnh môi trường an ninh biến động liên tục. Điển hình phải kể đến như Hiệp định ASEAN về Quản lý thảm họa và Ứng phó khẩn cấp và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng ADMM+.

"Cơ chế quản lý khủng hoảng của chúng ta phải luôn vững chắc và hiệu quả trong bối cảnh bất ổn địa chính trị ngày càng gia tăng. Điều này đòi hỏi phải củng cố các khuôn khổ hiện có và sáng tạo ra những cách tiếp cận mới có khả năng thích ứng với bối cảnh an ninh đang thay đổi nhanh chóng” - Thứ trưởng Quốc phòng Canada Stefanie Beck nói.

Cùng với đó là việc tăng cường năng lực phòng ngừa, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, nâng cao nhận thức cộng đồng và đảm bảo thông tin chính xác, chống lại tin giả trong khủng hoảng.

Về dài hạn, một cơ chế quản lý khủng hoảng hiệu quả sẽ không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản, mà còn góp phần kiến tạo một trật tự khu vực ổn định, công bằng và bền vững. Đây chính là nền tảng cho hòa bình, hợp tác và thịnh vượng chung, trong đó các quốc gia cùng chia sẻ trách nhiệm và lợi ích dựa trên sự tin cậy, bình đẳng và tuân thủ luật lệ.

Đại tướng Phan Văn Giang phát biểu đối thoại Shangri-La

Ngày 31-5, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam - Đại tướng Phan Văn Giang đã có bài phát biểu quan trọng tại Phiên toàn thể 2 của Đối thoại Shangri-La lần thứ 22 tại Singapore.

Đại tướng nêu rõ thế giới đang đối mặt nhiều thách thức lớn, trong đó có cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa các nước lớn và các mối đe dọa an ninh truyền thống lẫn phi truyền thống, như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh.

Đại tướng nhấn mạnh việc bảo đảm ổn định là điều kiện tiên quyết để xây dựng hòa bình và phát triển bền vững.

DƯƠNG KHANG