Đối tượng nào không được đề nghị đặc xá năm 2025?

Tham dự buổi họp báo có Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước - Phạm Thanh Hà; Trung tướng Lê Văn Tuyến - Thứ trưởng Bộ Công An; Phó Chánh án thường trực Tòa án nhân dân tối cao - Nguyễn Trí Tuệ; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao - Đỗ Hùng Việt.

Gần 100.000 phạm nhân đã được đặc xá

Chủ trì buổi họp báo ông Phạm Thanh Hà - Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước thông tin, đặc xá là một trong những chế định pháp lý quy định tại Điều 88 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thể chế hóa bằng Luật Đặc xá năm 2018 (trước đây là Luật Đặc xá năm 2007).

Ông Phạm Thanh Hà- Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước. Ảnh: Hải Linh

Từ năm 2009 đến nay, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã tiến hành 10 đợt đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước, đặc xá cho gần 100.000 phạm nhân có quá trình cải tạo, lao động, học tập tốt trở về với cộng đồng, xã hội. Kết quả các đợt đặc xá đã bảo đảm các yêu cầu chính trị, pháp luật, đối ngoại được nhân dân trong nước đồng tình và dư luận quốc tế đánh giá cao; tiếp tục khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người một cách công bằng, bình đẳng cho tất cả mọi công dân, kể cả những người đang chấp hành án phạt tù.

“Bằng các quyết định đặc xá của Chủ tịch nước, hàng chục nghìn người đã hưởng niềm vui được khoan hồng, trở về đoàn tụ với gia đình, sẵn sàng làm lại cuộc đời. Phần lớn người được đặc xá đã trở về nơi cư trú, ổn định cuộc sống, làm ăn lương thiện, tỷ lệ người được đặc xá tái phạm tội rất thấp. Đó chính là dấu ấn nhân văn lớn nhất của chủ trương đặc xá, phản ánh rõ nhất ưu tiên bảo đảm và thúc đẩy quyền con người trong mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước”, ông Phạm Thanh Hà nhấn mạnh.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước cũng cho hay, năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước, xuất phát từ truyền thống nhân đạo của dân tộc và chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với người phạm tội, cũng như kết quả thực hiện công tác đặc xá, tình hình thực tế của công tác thi hành án phạt tù trong thời gian qua; theo đề nghị của Chính phủ, ngày 3/3/2025, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường đã ký Quyết định số 266 về đặc xá năm 2025 nhân dịp 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước ngày 30/4/2025.

Trả lời các vấn đề quan tâm của giới truyền thông, tại buổi họp báo, Trung tướng Lê Văn Tuyến- Thứ trưởng Bộ Công An giải đáp, đặc xá là chính sách khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn đối với những người đủ điều kiện theo quy định. Việc quyết định có một hay nhiều đợt đặc xá là do Chủ tịch nước quyết định sẽ có thông báo chính thức.

Dự kiến tính đến ngày 31/1/2025 tổng số phạm nhân đang chấp hành án là 197.158 phạm nhân, căn cứ vào điều kiện trong quyết định của Chủ tịch nước, hội đồng đặc xá Trung ương giao cho cơ quan chức năng rà soát, số liệu cụ thể số phạm nhân đủ điều kiện đặc xá sẽ được báo cáo các đơn vị chức năng xem xét.

Về điểm mới trong quyết định đặc xá năm nay, Thứ trưởng Lê Văn Tuyến cho biết, thứ nhất, theo quy định về thời gian chấp hành án phạt tù, chấp hành án phạt tù ít nhất 1/3 (năm 2024 là 1/2) thời gian đối với trường hợp phạt tù có thời hạn, ít nhất 14 năm (năm 2024 là 15 năm) đối với trường hợp phạt tù chung thân đã giảm xuống hình thức có thời hạn.

Các trường hợp có những tình tiết ưu tiên được quy định tại khoản 3, điều 3 theo quyết định của Chủ tịch nước, thời gian chấp hành phạt tù được ít nhất 1/4 (năm 2024 là 1/3) thời gian với trường hợp phạt tù có thời hạn, ít nhất 12 năm (năm 2024 là 13 năm) đối với trường hợp phạt tù chung thân đã giảm xuống có thời hạn.

Về trường hợp không được xem xét, năm nay quy định thời hạn giảm từ còn lại trên 8 năm xuống 6 năm đối với trường hợp thuộc khoản 1, điều 11, Luật Đặc xá và trên 10 năm giảm xuống còn trên 8 năm với trường hợp quy định tại khoản 3, khoản 4, điều 11, Luật Đặc xá.

Đối tượng, điều kiện được hưởng đặc xá

Theo Quyết định số 266, đối tượng được đề nghị đặ xá bao gồm: Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Quyết định 266 cũng quy định điều kiện cụ thể về những đối tượng được đề nghị và đối tượng không được đề nghị đặc xá năm 2025.

Họp báo công bố quyết định về đặc xá năm 2025. Ảnh: Hải Linh

Cụ thể về đối tượng không được đề nghị đặc xá thuộc 16 trường hợp: Bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội phá rối an ninh; tội chống phá cơ sở giam giữ; tội khủng bố hoặc một trong các tội quy định tại Chương các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh của Bộ luật Hình sự.

Bản án, phần bản án hoặc quyết định của Tòa án đối với người đó đang bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm theo hướng tăng nặng trách nhiệm hình sự; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác.

Trước đó đã được đặc xá; có từ 2 tiền án trở lên; thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên tám năm đối với người được quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 3; trên mười năm đối với người được quy định tại khoản 3, khoản 4 Điều 3 Quyết định này; bị kết án phạt tù về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này.

Phạm tội giết 2 người trở lên hoặc giết người có tổ chức hoặc có tính chất côn đồ hoặc thực hiện tội phạm một cách man rợ; cố ý gây thương tích nhiều lần đối với một người hoặc một lần đối với nhiều người (theo Bộ luật Hình sự năm 1999) hoặc cố ý gây thương tích từ 02 lần trở lên hoặc đối với 02 người trở lên hoặc cố ý gây thương tích có tổ chức hoặc có tính chất côn đồ hoặc dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm; hiếp dâm có tính chất loạn luân; hiếp dâm trẻ em (theo Bộ luật Hình sự năm 1999) hoặc hiếp dâm người dưới 16 tuổi…

Quyết định 266 của Chủ tịch nước cũng quy định đặc xá trong trường hợp đặc biệt: Chính phủ chủ trì, phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan, tổ chức có liên quan lập hồ sơ của người được đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt theo Điều 22, Điều 23 của Luật Đặc xá để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định.

Hải Linh