Donald Trump - 'Tổng thống mạng xã hội'

Còn nhớ ông Trump trong nhiệm kỳ 1 dường như dùng mạng xã hội Twitter (X) với 88 triệu người theo dõi để điều hành đất nước: từ chính sách ngoại giao, thông cáo báo chí, chính sách quan trọng của chính phủ… theo washingtonpost. Mạng xã hội này từng thông báo khóa vĩnh viễn tài khoản @realDonaldTrump, viện dẫn lo sợ nguy cơ có thêm kích động bạo lực theo sau cuộc bạo loạn của những người ủng hộ ông chiều 6/1/2021. Tuy nhiên, gần một năm sau, tài khoản của ông đã được khôi phục trở lại.

Ông Trump thực sự là "tổng thống mạng xã hội" đầu tiên - ảnh ITV hub.

Theo bình luận viên Jake Lahut và Rhea Mahbubani của Business Insider, Trump thực sự là "tổng thống mạng xã hội" đầu tiên và thật khó hình dung nhiệm kỳ của ông sẽ ra sao nếu không có vũ khí lợi hại này. Với khả năng tung ra hàng loạt tweet mỗi ngày, với nhiều chủ đề khác nhau, Trump dễ dàng chuyển hướng sự chú ý của dư luận, kiểm soát luồng thông tin và trao đổi trực tiếp nhất với những cử tri mà ông muốn nhắm tới.

"Trump hiểu rõ rằng thế giới ngoài kia là một biển thông tin, nơi luôn có những người khao khát thông tin, trong khi ông có thể tạo ra 4-5 câu chuyện một ngày nhờ Twitter", Kevin Madden, chiến lược gia đảng Cộng hòa, cho biết. "Với thực tế đó, đối thủ của ông làm sao có thể xuyên phá được, dù chỉ là một hàng rào thông tin như vậy? Ông ấy luôn là người kiểm soát nó".

Mạng xã hội Twitter là nơi Trump thể hiện sự bất mãn với truyền thông. Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ đã tweet cụm từ "tin giả" hơn 800 lần. Theo bình luận viên Travis Andrews của Washington Post, điều này được thể hiện rõ nhất thông qua một ảnh động được Trump đăng trên Twitter ngày 2/7/2017, trong đó ông đóng vai một võ sĩ đấu vật đang quật ngã đối thủ có logo CNN trên đầu.

"Mọi tổng thống đều từng gây sự với truyền thông quốc gia tại một số thời điểm", Craig Shirley, người viết tiểu sử cho cố Tổng thống Ronald Reagan cho hay, chỉ ra rằng Harry Truman từng gửi thư đe dọa đấm vào mũi một bình luận viên của Washington Post. Tuy nhiên, việc này không được công khai như cách Trump làm. Kirsten Powers, nhà phân tích chính trị cấp cao của CNN, cảm thấy động thái của Trump "đáng sợ". Tuy nhiên, một số người khác đánh giá ảnh động mà Tổng thống đăng có lẽ chỉ là một kiểu "trêu chọc" trên Internet.

Jamie Weinstein, nhà báo chính trị cánh hữu cũng cho rằng dòng tweet "không hẳn là mối đe dọa với báo chí tự do như nhiều người nghĩ". "Đôi khi bạn không cần xem xét các tweet của Tổng thống theo nghĩa đen hoặc quá nghiêm túc", Weinstein nêu ý kiến.

Các tổng thống Mỹ trước đây thường truyền đi thông điệp của mình trên truyền hình. Nhưng dưới thời Trump, câu hỏi thường gặp nhất là 'Bạn biết Tổng thống tweet gì chưa?".

Ông Trump liên tục tweet trên twitter-ảnh WSJ.

Các chính trị gia luôn tận dụng công nghệ mới nhất để xây dựng hình ảnh, như cố Tổng thống Franklin Roosevelt với các cuộc trò chuyện trên đài phát thanh, hay những cuộc họp báo trên truyền hình của John Kennedy. Tổng thống George W. Bush tuyên chiến với chủ nghĩa khủng bố bằng bài phát biểu trên truyền hình sau thảm kịch 11/9. Ông Obama thông báo về vụ đột kích tiêu diệt Osama bin Laden qua phát biểu trên truyền hình. Nhưng dưới thời Tổng thống Donald Trump, Twitter lại là công cụ giúp ông tương tác trực tiếp với người dân Mỹ thông qua tài khoản 88 triệu người theo dõi.

Nhà phân tích Kirsten Powers từng cho rằng "nếu không có Twitter, sẽ không có nhiệm kỳ tổng thống của Trump" và ông chủ Nhà Trắng dường như biết rõ điều đó. Nhiệm kỳ 1 với 4 năm cầm quyền, Trump sử dụng tài khoản Twitter của mình để thông báo các chính sách quan trọng, công kích báo chí và đính chính tin tức, chỉ trích đối thủ, làm chao đảo thị trường và tiếp thêm năng lượng cho những người ủng hộ ông. Tất cả đều được truyền đạt tới người dân một cách trực tiếp nhất mà không cần thông qua sự diễn giải của báo chí.

Ông Trump còn thông báo các chính sách quan trọng qua nền tảng mạng xã hội ưa thích của ông, như việc cấm người chuyển giới phục vụ trong quân đội, quyết định hứng nhiều chỉ trích từ dư luận. "Sau khi tham vấn với các tướng lĩnh và chuyên gia quân sự, xin hãy lưu ý rằng chính phủ Mỹ sẽ không chấp nhận hoặc cho phép người chuyển giới phục vụ với bất kỳ tư cách nào trong quân đội Mỹ. Quân đội của chúng ta phải tập trung vào những chiến thắng quyết định và áp đảo, không thể chịu gánh nặng chi phí y tế lớn cũng như sự cản trở mà người chuyển giới trong quân đội sẽ gây ra", bài đăng của Trump hôm 26/7/2017 có đoạn.

Dòng tweet này khiến nhiều người ngỡ ngàng, đặc biệt bởi Trump từng tự nhận là "người bạn thực sự" của cộng đồng người đồng tính, song tính và chuyển giới trong chiến dịch tranh cử. Tuy nhiên, bài đăng còn khiến nhiều người thắc mắc rằng liệu đây có phải tuyên bố chính sách chính thức của Tổng thống hay không. "Điều này mâu thuẫn với một số việc quân đội đang thực hiện, đồng thời gây ra rất nhiều bối rối", nhà sử học chính trị Julian Zelizer cho hay. "Tuy nhiên, bằng cách công khai một thông tin nào đó, cuộc thảo luận sẽ được tiến hành, có nghĩa là bạn đang buộc quân đội phản ứng và tự giải quyết vấn đề thay vì là người đứng ra xử lý".

Ngày 3/1/2017, khi Tổng thống đắc cử Trump thậm chí chưa tuyên thệ nhậm chức, dòng tweet ngay sáng sớm của ông đã khiến giá cổ phiếu của General Motors giảm 0,7%, lượt tìm kiếm trên Google về công ty tăng 200%.

"General Motors đang đưa những xe Chevrolet Cruze do người Mexico sản xuất đến các đại lý ô tô miễn thuế của Mỹ qua biên giới. Hãy sản xuất chúng tại Mỹ hoặc trả thật nhiều thuế!", Trump viết trên Twitter.

Ông Trump còn là Tổng thống Mỹ đầu tiên sa thải nhân viên qua mạng xã hội, khi tuyên bố cựu Ngoại trưởng Rex Tillerson đã rời nhiệm sở trên Twitter ba tiếng trước khi gọi điện thông báo cho quan chức này. Tillerson cho biết ông "chưa trao đổi với Tổng thống và không biết lý do bị sa thải", nhưng bày tỏ "biết ơn vì đã có cơ hội phụng sự". "Ngay cả trong chính quyền và nội bộ đảng Cộng hòa của mình, Trump cũng thích sử dụng cách thức này để khiến mọi người luôn cảnh giác và cảm thấy không chắc chắn về những gì xảy ra tiếp theo", nhà sử học Zelizer giải thích. Trong khi đó, Tim Fullerton, một cựu quan chức trong chính quyền Barack Obama, cho rằng việc này sẽ làm nhân viên nản chí vì cảm thấy Tổng thống không suy xét thấu đáo.

Ông dùng nó cho hoạt động ngoại giao và thường gây sốc, như lời đe dọa gửi tới lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vào ngày 2/1/2018.

"Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vừa tuyên bố rằng nút bấm hạt nhân lúc nào cũng nằm trên bàn của ông ta. Ai đó trong chính quyền suy kiệt và đói kém của ông ta hãy vui lòng thông báo rằng tôi cũng có nút bấm hạt nhân. Nó còn lớn và uy lực hơn nhiều so với nút bấm của ông ta. Nút bấm của tôi hoạt động được!", Trump viết. "Đây là một thời khắc đáng chú ý. Cuộc trao đổi như vậy thường sẽ diễn ra thông qua các kênh ngoại giao, Bộ Ngoại giao, các đại sứ hay những người đang cố gắng xoa dịu căng thẳng giữa hai quốc gia, thay vì thổi bùng mọi thứ", Kevin Kruse, giáo sư lịch sử tại Đại học Princeton nhận định.

Kruse cho biết tình huống tương tự nhất trong lịch sử Mỹ diễn ra vào giai đoạn cao điểm của Chiến tranh Lạnh, khi cố Tổng thống Reagan không hay biết ông đang nói vào micro đang bật. "Hôm nay tôi rất vui lòng thông báo với mọi người, rằng tôi đã ký một đạo luật cấm Nga vĩnh viễn. Chúng tôi sẽ bắt đầu ném bom trong 5 phút nữa", Reagan nói. Tuy nhiên, Kruse chỉ ra rằng hành động của Reagan chỉ là vô tình.

Twitter giúp ông Trump trúng cử và có nhiệm kỳ đặc biệt. Ảnh NPR.

Ngay cả "bất ngờ tháng 10", khái niệm để chỉ những sự kiện có khả năng tác động lớn đến kết quả bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11, cũng được cho là xuất hiện thông qua tài khoản Twitter của Trump.

Rạng sáng 2/10/2021, gần 10 tháng kể từ khi COVID-19 bùng phát, vào lúc nhiều người còn ngủ say, Tổng thống Mỹ đăng dòng tweet khiến tất cả hoảng loạn, thông báo rằng ông và Đệ nhất phu nhân Melania đã dương tính với nCoV. Bài đăng được tweet lại hơn một triệu lượt, nhiều chưa từng thấy trong suốt nhiệm kỳ của Trump, đồng thời nhận được hơn 1,8 triệu lượt thích. Nhiều người cầu nguyện và chúc Trump sớm bình phục. Những người khác chỉ trích phản ứng của chính quyền Mỹ với đại dịch, hoặc bày tỏ sự giận dữ tột độ.

Những thông tin về tình hình sức khỏe của Tổng thống sau đó cũng được cập nhật qua Twitter, bao gồm việc ông rời Trung tâm Quân y Quốc gia Walter Reed ở bang Maryland để trở về Nhà Trắng cũng như thông báo sớm trở lại chiến dịch tranh cử.

Nếu tham gia nền tảng X, mọi người không thể không nhận ra điều trên. Đến giữa trưa 18/11 tỷ phú công nghệ Musk đã đăng 55 lần về các vấn đề liên quan đến chính trị, luôn ủng hộ ông Trump và phản đối ứng viên Kamala Harris. Với 201,8 triệu người theo dõi trên nền tảng X - vị tỷ phú là người dùng được theo dõi nhiều nhất trên nền tảng này. Musk đang làm mọi cách có thể để ông Trump tái đắc cử tổng thống.

"Mục tiêu đã nêu của đảng Dân chủ là hợp pháp hóa tất cả những người nhập cư bất hợp pháp, điều này sẽ khiến tất cả các tiểu bang dao động vĩnh viễn chuyển sang đảng Dân chủ và biến nước Mỹ thành một tiểu bang độc đảng, giống như California", một lời buộc tội thường mang tính kích động và vô căn cứ mà ông Musk đăng tải. Ngay cả khi bạn không theo dõi Musk trên nền tảng X, mọi người vẫn có khả năng bị ảnh hưởng bởi quan điểm chính trị của ông khi chúng được lọc vào tab chung "Dành cho bạn" của nền tảng.

Sự ủng hộ kỹ thuật số không ngừng của ông đối với Trump đăng lại thông điệp của chiến dịch cũng như thông tin sai lệch (chẳng hạn như với cơn bão Milton) - có thể khiến những người chỉ trích ông phát điên, nhưng các chuyên gia pháp lý nói với TheWrap rằng không có gì ông ta đang làm là vi phạm pháp luật.

Các chuyên gia trên cho biết các quy định về internet, ranh giới Tu chính án thứ nhất và thậm chí cả luật tài chính chiến dịch đều không đủ bằng chứng để kiểm tra các bài đăng của Musk. "Đó là nơi những người chỉ trích ông Musk gặp phải bức tường", Matt Bilinsky, một luật sư và là cộng tác viên của Fox News nói với TheWrap.

Theo hồ sơ nộp lên Ủy ban Bầu cử Liên bang trong ba tháng kết thúc vào ngày 30/ 9, ông Musk cũng đã trao gần 75 triệu USD cho America PAC, một quỹ ủng hộ ông Trump mà ông đã giúp thành lập vào mùa hè vừa qua. Khoản tiền mặt khổng lồ này đi kèm với một sáng kiến khác của ông Musk, đó là điều hành các hoạt động thực địa của ông Trump tại các tiểu bang như Pennsylvania.

Long Nguyễn