Đồng bộ các giải pháp tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong quá trình thực hiện Nghị quyết 98 tại TPHCM

Để tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển, bứt phá của TPHCM, ngay sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 54/2017/QH14 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV tiếp tục ban hành Nghị quyết 98 nhằm thể chế hóa Nghị quyết 31-NQ/TW ngày 30-12-2022 của Bộ Chính trị, góp phần hoàn thiện thể chế, tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách, tạo tiền đề phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo xung lực đột phá phát triển kinh tế - xã hội cho TPHCM. Trên cơ sở sự chuẩn bị, đề xuất tâm huyết của thành phố và sự ủng hộ của cử tri cả nước, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 vào ngày 24-6-2023 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM (sau đây gọi tắt là Nghị quyết 98).

Để khai thác hết tiềm năng mà Nghị quyết 98 cho phép, TPHCM đã nhanh chóng vào cuộc. Theo đó, Thành ủy đã ban hành Chỉ thị số 27-CT/TU ngày 8-7-2023 về lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết 98 (Chỉ thị 27). HĐND TPHCM đã ban hành Nghị Quyết số 18/NQ-HĐND ngày 10-7-2023 về triển khai Nghị quyết 98 và Kế hoạch số 586/KH-HĐND ngày 11 -7-2023 về tổ chức thức thực hiện Nghị quyết 98; Theo đó, UBND TPHCM đã ban hành Quyết định số 2856/QĐ-UBND ngày 11-7-2023 về Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15.

Nghị quyết 98 đã trao cho thành phố các cơ chế chủ động, nhằm tháo gỡ những ách tắc từ thực tiễn thực thi pháp luật. Thành phố cần huy động cả hệ thống chính trị, tuyên truyền đến từng người dân hiểu rằng, các cơ chế đặc thù không phải là “chiếc đũa thần” để tháo gỡ tất cả điểm nghẽn cho sự phát triển kinh tế, mà mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người dân thành phố cần năng động, sáng tạo, với tinh thần đổi mới và chung vai xây dựng. Trên mỗi cương vị công tác, mỗi người dân cần suy nghĩ, đề xuất cách làm, dũng cảm thực hiện, vượt khó để đạt kết quả mong muốn, quyết tâm hoàn thành ở mức tốt nhất đối với công việc của mỗi người phụ trách.

Đến thời điểm hiện nay, sau gần một năm Nghị quyết 98 có hiệu lực, TPHCM đã đi vào thực hiện với tinh thần khẩn trương và quyết liệt. Bên cạnh các Nghị quyết, Kế hoạch, Đề án, Dự án, Chương trình hành động... đã được các cấp của thành phố chuẩn bị và được các cơ quan chức năng có thẩm quyền tại địa phương thông qua, phê duyệt. Để đảm bảo thực hiện thắng lợi Nghị quyết 98, trong quá trình triển khai thực hiện, cần quan tâm các giải pháp sau:

Một là, cấp ủy các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng về quyết tâm chính trị thực hiện thành công Nghị quyết 98.Để trở thành quyết tâm chính trị của mỗi cán bộ, công chức, viên chức thành phố, Ủy ban MTTQ và tổ chức đoàn thể các cấp, người đứng đầu cấp ủy và thủ trưởng các cơ quan, đơn vị các cấp chính quyền tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng trong toàn hệ thống chính trị thành phố về các Chỉ thị, Nghị quyết, Kế hoạch, Đề án của Thành ủy, HĐND, UBND TPHCM trong việc tổ chức thực hiện Nghị quyết 98. Mỗi nhân tố trong hệ thống chính trị thành phố đều phải nhận thức đầy đủ vai trò, trách nhiệm của mình, hoặc trực tiếp, hoặc gián tiếp, trên vị trí công việc của bản thân, đều có trách nhiệm tham gia thực hiện thành công Nghị quyết.

Hội thảo khoa học "TPHCM sau 1 năm thực thi Nghị quyết 98 của Quốc hội", ngày 14-5 tại Học viện Cán bộ TPHCM. Ảnh: THU HƯỜNG

Hai là, chính quyền địa phương tiếp tục đẩy mạnh và quyết liệt thực hiện cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ các điểm nghẽn về pháp lý, về vốn nhằm đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án trọng điểm. Song song đó, sớm triển khai đề án phân cấp, phân quyền trong giải quyết thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, từ đó, người dân và doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được thời gian, chi phí đi lại bổ sung hồ sơ, không phải chờ đợi, không phải hao tốn cho những chi phí không chính thức. Quá trình này đòi hỏi các cấp ủy cần chỉ đạo, sâu sát đối với cán bộ, công chức, viên chức khi được phân công thực hiện công vụ, cần được đào tạo, giáo dục và giám sát, trong đó, phải được giáo dục thấm nhuần đạo đức cách mạng, tinh thần vì nhân dân phục vụ, nguyên tắc “dĩ công vi thượng” trong quá trình thực hiện chức trách; tổ chức quán triệt Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức của Quốc hội đến các lực lượng cơ sở được phân công phụ trách công việc, nêu cao tinh thần trách nhiệm. Với những nhiệm vụ đột xuất, phức tạp, phải quyết tâm vượt khó để hoàn thành, không được đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm mà thoái thác nhiệm vụ.

Ba là, cơ quan báo chí thành phố tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, truyền thông chính sách liên quan Nghị quyết 98. Tiếp tục thực hiện Kế hoạch số 136/KH-BTGTU ngày 8-8-2023 về tuyên truyền Nghị quyết 98, báo chí thành phố cần đa dạng hóa phương thức tuyên truyền, tăng cường các tuyến bài, mở chuyên trang, chuyên mục; đẩy mạnh tuyên truyền triển khai thực hiện Nghị quyết 98. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thường trực Thành ủy tại Hội nghị tổng kết công tác báo chí - xuất bản năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 ngày 19-4-2024, báo chí thành phố tăng cường tuyên truyền tình hình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội sau dịch Covid-19, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo thành phố; tuyên truyền những nội dung về tháo gỡ các nút thắt, điểm nghẽn trong quá trình thực hiện Nghị quyết 98; tăng cường truyền thông chính sách trên các kênh thông tin đa phương tiện, thông tin toàn diện, kịp thời đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tiếp tục tạo nên sức mạnh lớn, hiệu quả cao trong xây dựng, thực thi chính sách.

Bốn là, cần gắn thực hiện Nghị quyết 98 với các tiêu chí, định hướng lớn về phát triển TPHCM đã được thể hiện trong các văn kiện Đảng, chủ trương chính sách của Nhà nước. Nghị quyết 98 cho phép cụ thể ở các nhóm chính sách để đạt được các mục tiêu, định hướng của Nghị quyết mà Đảng và Nhà nước đã xác định. Do đó, quá trình thực hiện cần đảm bảo bám sát các quy định trong Nghị quyết 98. Cụ thể, như trong lĩnh vực quyết định dự án đầu tư, HĐND TPHCM quyết định quy mô của dự án PPP trong các lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo, văn hóa - thể thao (Khoản 5, Điều 4, Nghị quyết 98) và đảm bảo trình tự thủ tục thực hiện các đề án theo quy định của pháp luật về đầu tư và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Trong quá trình thực hiện Nghị quyết 98, điểm a, khoản 2, điều 4 về quản lý, đầu tư, HĐND thành phố đã quyết định bố trí vốn đầu tư công để hỗ trợ giảm nghèo, giải quyết việc làm thông qua giao UBND thành phố ủy thác cho Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh TPHCM thực hiện chính sách cho vay hỗ trợ hộ nghèo, giải quyết việc làm với các tiêu chí, điều kiện mới, nội dung, hình thức và thời gian hỗ trợ do HĐND TPHCM quyết định. Theo đó, kiến nghị trên cơ sở điểm a, khoản 2, điều 4, thành phố cần thiết bổ sung trong kế hoạch thực hiện điểm này về chính sách hỗ trợ giới thiệu việc làm, đào tạo nghề cho các đối tượng, trong đó có các đối tượng khu vực nông thôn khi thu hồi đất, tái định cư, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân chịu ảnh hưởng từ việc thực hiện điểm b, khoản 5, điều 6, Nghị quyết 98, từ đó, góp phần tăng cường an ninh tư tưởng, tâm trạng xã hội của người dân trong quá trình triển khai Nghị quyết.

Năm là, làm rõ mối quan hệ của Nghị quyết 98 và Nghị quyết 131/2020/QH14 của Quốc hội khóa XIV về tổ chức chính quyền đô thị đang được áp dụng thực hiện tại TP Thủ Đức và 16 quận. Nội dung Nghị quyết 98 có tính áp dụng trên toàn TPHCM và triển khai cụ thể quy định các nội dung đã được Bộ Chính trị cho chủ trương về cán bộ, công chức, viên chức và tổ chức bộ máy tại Nghị quyết số 26/NQ-TW và Nghị quyết 31/NQ-TW. Vì vậy, cần cảnh giác các ý kiến cá nhân về các vấn đề không đảm bảo Hiến pháp và Luật Chính quyền địa phương.

Theo Luật tổ chức Chính phủ và Luật tổ chức Chính quyền địa phương, Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền: “Quyết định thành lập, sáp nhập, giải thể các cơ quan, tổ chức khác thuộc UBND cấp tỉnh; Quyết định thành lập hội đồng, ủy ban, hoặc ban khi cần thiết để giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết những vấn đề quan trọng liên ngành”.

Để tăng cường tính chủ động cho thành phố, Nghị quyết 98 quy định giao thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho UBND TPHCM được quyết định việc thành lập, tổ chức lại, hoặc giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND thành phố và không làm tăng đầu mối. Đồng thời, Nghị quyết 98 cũng giao thẩm quyền cho UBND thành phố được quyết định giao một số chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan chuyên môn với nhau và giữa các cơ quan chuyên môn cho cơ quan hành chính khác để phù hợp với tính chất đặc thù của TPHCM và nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước. Nhận thức trách nhiệm của TPHCM đối với Nhà nước trong việc thực hiện Nghị quyết 98, thụ hưởng cơ chế đặc thù Đảng và Nhà nước quan tâm.

Sáu là, về việc tăng nguồn thu, cần chú trọng tính hài hòa với lợi ích của đông đảo người dân, nhất là các đối tượng chính sách, người yếu thế. Theo đó, tại điểm d, khoản 7, điều 9, Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, HĐND thành phố có thẩm quyền quyết định sử dụng nguồn tăng thu ngân sách địa phương, trong đó, bao gồm chi đầu tư phát triển để bố trí cho các dự án đầu tư công. Để cân đối thu chi, thành phố cần khai thác các nguồn mới trong điều kiện là một đô thị đặc biệt, có tiềm năng, lợi thế rất lớn. Vì vậy, Quốc hội ban hành Nghị Quyết 98, tại khoản 1, điều 5 cho phép HĐND thành phố quyết định một số chính sách về phí, lệ phí. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi Nghị quyết, đề nghị các quy định mới về phí, lệ phí cần đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, tương xứng với tiềm năng, lợi thế, giúp tăng cường nguồn lực dành cho đầu tư phát triển, an sinh xã hội, cần chính sách miễn giảm cho các đối tượng yếu thế: Người khuyết tật, người già, người đang hưởng các chính sách xã hội, người neo đơn, người trong diện xóa đói giảm nghèo…

Bảy là, tăng cường vai trò kiểm tra giám sát của MTTQ Việt Nam TPHCM. MTTQ Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để tăng cường giám sát, thanh tra kiểm tra việc thực hiện, tăng tính đồng thuận của nhân dân, hạn chế tối đa việc khiếu nại, khiếu kiện của người dân, Quốc hội đã ghi rõ tại khoản 5, điều 11 Nghị quyết 98: “Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM và Đại biểu Quốc hội, MTTQ giám sát thực hiện Nghị quyết này”, xin kiến nghị Thành ủy giao MTTQ Việt Nam TPHCM, căn cứ Luật Tổ chức MTTQ Việt Nam xây dựng kế hoạch, thực hiện vai trò “chủ công”, cùng các tổ chức thành viên thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15.

Ý thức được vị trí, vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước, TPHCM quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết 98 với tinh thần năng động, sáng tạo, chủ động nắm bắt cơ hội phát triển, luôn bám sát sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Thành ủy trong quá trình triển khai, thực hiện Nghị quyết. Thực hiện Nghị quyết 98 bằng tinh thần trách nhiệm và tiến công, đồng thời với việc tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Thành phố thụ hưởng các cơ chế đặc thù là cơ hội để đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn, chất lượng hơn. Với vai trò hạt nhân kinh tế để đầu tư, hỗ trợ các địa phương khác, TPHCM tri ân sự tin tưởng, giao nhiệm vụ và tạo điều kiện của Trung ương; sự đùm bọc và ủng hộ của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các tỉnh thành bạn trong suốt chiều dài lịch sử xây dựng và phát triển thành phố.

TS. HỒ THỊ TRINH ANH, Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM