Động đất kích thích ở Kon Tum sẽ tiếp diễn trong nhiều năm tới

Qua quan trắc, nguyên nhân của hiện tượng trên liên quan đến động đất kích thích do hồ chứa. Việc phát sinh động đất kích thích hồ chứa phụ thuộc vào hoạt động địa chất kiến tạo, thể tích hồ chứa, độ cao, tốc độ và tần suất tích nước.

Theo TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam: Trước đây, khu vực Kon Tum từng là nơi có hoạt động địa chất tương đối ổn định so với nhiều khu vực trên cả nước, ít ghi nhận hoạt động động đất. Số liệu lưu trữ của Viện Vật lý địa cầu cho thấy, từ năm 1903 đến 2020, tại tỉnh Kon Tum chỉ có hơn 30 trận động đất, trận lớn nhất là 3,9 độ richter. Tuy nhiên, từ tháng 4-2021 đến nay, hàng trăm trận động đất kích thích đã xảy ra tại Kon Tum, trong đó có những trận động đất gây rung chấn diện rộng. Lớn nhất là trận động đất xảy ra trưa 28-7-2024 có độ lớn 5 độ richter; trước đó, ngày 23-8-2022 là trận động đất mạnh 4,7 độ richter.

Cán bộ Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần, Viện Vật lý địa cầu thường xuyên theo dõi thiên tai qua hệ thống giám sát thiên tai.

Các trận động đất xảy ra tại Kon Tum thời gian gần đây là động đất kích thích, xảy ra do quá trình tích nước của hồ chứa thủy điện tác động lên hệ thống đứt gãy hoạt động bên dưới khiến động đất xảy ra sớm hơn so với quy luật tự nhiên. Động đất kích thích cũng xảy ra theo chu kỳ, có những thời điểm động đất xảy ra dồn dập, có thời kỳ yên tĩnh hơn, liên quan chặt chẽ đến quá trình vận hành tích nước của hồ chứa thủy điện.

Tại Việt Nam, động đất kích thích từng xảy ra tại Thủy điện Hòa Bình, Thủy điện Sông Tranh 2, Thủy điện Sơn La. Trong đó, động đất kích thích xảy ra tại sông Tranh 2 kéo dài hơn 10 năm với hàng nghìn trận. Viện Vật lý địa cầu dự báo động đất kích thích tại Kon Tum sẽ kéo dài trong nhiều năm tới, có thể lên tới 10 năm. Thời gian tới, động đất ở Kon Tum khó có khả năng lớn hơn 5,5 độ richter.

TS Nguyễn Xuân Anh lưu ý chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cần tiến hành đánh giá thiệt hại, rà soát các công trình yếu có nguy cơ bị ảnh hưởng từ động đất và đưa ra giải pháp bảo đảm an toàn. UBND các xã, thị trấn vùng tâm chấn cần tuyên truyền nâng cao kỹ năng phòng, chống động đất cho người dân. Cơ quan chức năng cũng cần cập nhật thường xuyên thông tin động đất để đưa ra phương án thiết kế kháng chấn cho các loại công trình từ trọng điểm, khu dân cư.

Về phía chính quyền địa phương, ngay sau khi liên tiếp xảy ra các trận động đất, UBND huyện Kon Plông đã chỉ đạo Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự huyện; các cơ quan, đơn vị trực thuộc UBND; UBND các xã và thị trấn Măng Đen khẩn trương đến địa bàn nắm tình hình, đánh giá thiệt hại nhà cửa, tài sản, trụ sở các cơ quan, đơn vị để có phương án xử lý, khắc phục kịp thời thiệt hại do động đất gây ra. UBND huyện Kon Plông cũng triển khai các biện pháp ứng phó với động đất, đồng thời nắm bắt, động viên nhân dân ổn định tư tưởng, tiếp tục lao động, sản xuất và ổn định cuộc sống.

Ngày 29-7, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang ký ban hành Công điện số 73/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm tra, chủ động khắc phục hậu quả động đất tại địa bàn huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh Kon Tum và các địa phương trong khu vực thông tin kịp thời về động đất và dư chấn do động đất, hướng dẫn kỹ năng ứng phó, ổn định tư tưởng cho nhân dân trong vùng bị ảnh hưởng bởi động đất, tránh tâm lý hoang mang, nhất là đối với các hộ đồng bào dân tộc thiểu số... Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ đạo các lực lượng đóng quân trên địa bàn sẵn sàng triển khai lực lượng, phương tiện hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả động đất theo yêu cầu của địa phương.

Bài và ảnh: LA DUY