Đóng góp ý kiến tâm huyết xây dựng Khu dân cư đoàn kết, ấm no, hạnh phúc

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Thế Quảng.

Xuất phát từ phương châm hướng mạnh về cơ sở, Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024-2029 đã đề ra 6 chương trình hành động, tăng một chương trình so với nhiệm kỳ trước. Trong đó, chương trình hành động số 4 với chủ đề “Phát huy vai trò làm chủ, tinh thần tự quản của nhân dân, xây dựng khu dân cư đoàn kết, ấm no, hạnh phúc” được coi là điểm nhấn quan trọng. Mục tiêu cốt lõi của chương trình là khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, trách nhiệm xã hội, ý thức cộng đồng và tinh thần làm chủ của mỗi người dân, góp phần cải thiện toàn diện đời sống vật chất, tinh thần, đồng thời kiến tạo môi trường sống an toàn, nhân văn ngay tại khu dân cư, nơi gắn bó mật thiết nhất với người dân.

Để hiện thực chương trình này, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đã xây dựng dự thảo hướng dẫn triển khai trong toàn hệ thống Mặt trận. Trọng tâm là bộ hướng dẫn xây dựng mô hình “Khu dân cư đoàn kết, ấm no, hạnh phúc” với 3 nội dung cơ bản và 5 tiêu chí cụ thể. Theo đó, một khu dân cư đạt chuẩn cần có ít nhất một mô hình tự quản được UBND cấp xã công nhận hoạt động hiệu quả; không phát sinh mâu thuẫn, tranh chấp kéo dài hoặc khiếu kiện đông người vượt cấp; tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo thấp hơn tiêu chí chung; hạ tầng giao thông, thiết chế văn hóa đạt chuẩn “sáng – xanh – sạch – đẹp”; Ban Công tác Mặt trận và các chi hội, chi đoàn hoạt động tốt, vững mạnh.

Các đại biểu tham gia hội nghị. Ảnh: Thế Quảng

Tại hội nghị, các đại biểu cơ bản đồng tình với sự cần thiết ban hành hướng dẫn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn liên quan đến nội dung các tiêu chí bình xét, thẩm quyền công nhận danh hiệu và mối quan hệ với hệ thống thi đua hiện hành ở cơ sở. Một số đại biểu đề xuất nên xây dựng hướng dẫn theo dạng khung tiêu chí, từ đó tạo điều kiện để từng địa phương cụ thể hóa thành thang điểm phù hợp với đặc thù từng vùng, miền, đơn vị.

Phát biểu tại hội nghị, ông Triệu Việt Anh, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hòa Bình cho rằng: Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết quan trọng liên quan đến việc triển khai mô hình này như Nghị quyết 43, Nghị quyết 57, và phong trào “Bình dân học vụ số” do Thủ tướng Chính phủ phát động. Trong bối cảnh sắp xếp lại bộ máy tổ chức, việc triển khai các cuộc vận động và phong trào thi đua yêu nước sẽ ngày càng đồng bộ, khắc phục tình trạng chồng chéo.

“Với phương châm hướng mạnh về cơ sở, đội ngũ cán bộ Mặt trận cấp xã hiện nay hội tụ đủ kinh nghiệm thực tế và được cập nhật kịp thời các văn bản chỉ đạo. Do đó, việc triển khai chương trình sẽ hiệu quả hơn”, ông Triệu Việt Anh nhận định.

Ông Việt Anh cũng nhấn mạnh rằng, tiêu chí của mô hình khu dân cư trong dự thảo lần này đã được nâng lên một tầm cao mới so với mô hình khu dân cư văn hóa trước đây. Trong thực tế, có nhiều đơn vị sau khi sáp nhập vẫn tồn tại song song xóm đạt và chưa đạt các tiêu chí. Do đó, rất cần rà soát lại hệ thống tiêu chí sao cho phù hợp và khả thi trên phạm vi cả nước.

Các đại biểu tham gia góp ý tại hội nghị. Ảnh: T. Q

Ở một góc nhìn khác, ông Đào Xuân Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hưng Yên cho biết: Ngay sau khi nhận được dự thảo hướng dẫn của Trung ương, tỉnh đã tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ từ huyện xuống cơ sở, đồng thời triển khai mô hình điểm tại hai khu dân cư thuộc huyện Phù Cừ và Văn Lâm.

“Kết quả triển khai cho thấy, người dân đồng tình, nhất trí cao với nội dung chương trình. Đặc biệt, nhân dân thực sự được khẳng định là chủ thể trung tâm của quá trình đổi mới, đúng với quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm”, ông Dũng chia sẻ. Tuy nhiên, ông Dũng cũng chỉ ra những vướng mắc thực tế khi triển khai: "Ở cơ sở, Mặt trận đồng tình với các tiêu chí thi đua, nhưng UBND lại không nhất trí, gây khó khăn trong phối hợp tổ chức thực hiện. Do vậy, cần sự hướng dẫn thống nhất, rõ ràng hơn từ Trung ương để đảm bảo sự đồng thuận giữa các cấp, các ngành".

Đại biểu tham gia góp ý tại hội nghị. Ảnh: T. Q.

Dưới góc nhìn của cán bộ Mặt trận cơ sở, bà Nguyễn Thị Hải Yến, Chủ tịch Ủy ban MTTQ phường Ngọc Lâm, quận Long Biên, TP Hà Nội chia sẻ: Sau sáp nhập, quy mô tổ dân phố có thể lên tới trên 1.000 hộ, trong khi trước đó chỉ khoảng 600 hộ. Do đó, cần làm rõ khái niệm “khu dân cư” và “tổ dân phố” để Mặt trận các cấp chủ động hơn trong bình xét và triển khai. Với đặc thù Hà Nội vừa có đô thị, vừa có làng xã, MTTQ thành phố đang thí điểm xây dựng mô hình khu dân cư đoàn kết, đồng thuận, an ninh, an toàn, ấm no, hạnh phúc với hệ thống tiêu chí và thang điểm cụ thể. Hiện quận Long Biên đã hình thành một mô hình khu dân cư đáp ứng đủ 6 tiêu chí này. Tuy nhiên, bà Yến cho rằng nếu mở rộng quy mô quá lớn, rất khó để đảm bảo đủ và đều các tiêu chí.

“Xây dựng khu dân cư đoàn kết, ấm no, hạnh phúc chính là xây dựng mô hình tự quản hiệu quả. Nếu mô hình này phát huy được vai trò của người dân thì chính họ sẽ là người lan tỏa các giá trị bền vững tại cộng đồng”, bà Yến bày tỏ.

Ông Cao Xuân Thạo, tiếp thu ý kiến các đại biểu. Ảnh: T. Q.

Kết luận hội nghị, ông Cao Xuân Thạo, Trưởng Ban Vận động xã hội UBTƯ MTTQ Việt Nam, đánh giá cao các ý kiến tâm huyết, thiết thực của đại biểu. Ông Cao Xuân Thạo khẳng định, các góp ý đều thể hiện tinh thần trách nhiệm và thực tiễn sâu sắc, là cơ sở quan trọng để hoàn thiện bộ hướng dẫn.

“Việc xây dựng khu dân cư đoàn kết, ấm no, hạnh phúc không chỉ là phong trào mà còn là nội dung có ý nghĩa chiến lược, nhằm nâng cao đời sống, xây dựng khối đại đoàn kết và phát huy vai trò làm chủ của nhân dân ngay từ cơ sở”, ông Cao Xuân Thạo nhấn mạnh.

Tuệ Phương