Động lực tăng trưởng kép giúp rau quả Việt tiến gần kỷ lục 8 tỷ USD xuất khẩu

Từ xuất khẩu thô sang xây dựng thương hiệu, ngành rau quả Việt đang chuyển mình mạnh mẽ

Xuất khẩu rau quả tăng tốc

Theo Cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 10/2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 459,6 triệu USD, nâng tổng giá trị xuất khẩu từ đầu năm đến giữa tháng 10 lên gần 6,6 tỷ USD. Trên cơ sở này, Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT) ước tính xuất khẩu rau quả cả tháng 10 đạt khoảng 919 triệu USD, giảm 30% so với tháng 9/2025 (1,31 tỷ USD) nhưng vẫn tăng 77% so với cùng kỳ năm 2024.

Lũy kế 10 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu rau quả đạt sơ bộ 7,05 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Với tốc độ tăng trưởng này, ngành rau quả đang tiến rất gần mục tiêu lịch sử - vượt mốc 8 tỷ USD kim ngạch trong năm 2025.

Theo các doanh nghiệp, mục tiêu này hoàn toàn khả thi. Thủ tục thông quan tại các cửa khẩu đã được cải thiện, thời gian kiểm tra giảm đáng kể. Từ tháng 10 trở đi, vụ sầu riêng nghịch mùa bước vào giai đoạn cao điểm, giúp Việt Nam duy trì nguồn cung ổn định trong khi các nước khác gần như đã hết hàng. Nhờ đó, giá xuất khẩu sầu riêng giữ ở mức cao, cải thiện đáng kể lợi nhuận cho người trồng và doanh nghiệp.

Đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường nhập khẩu, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư mạnh vào vùng trồng đạt chuẩn mã số xuất khẩu, hệ thống kho lạnh, dây chuyền đóng gói tự động và công nghệ bảo quản hiện đại. Hạ tầng logistics cũng được nâng cấp, kết nối đồng bộ đường bộ, đường sắt và đường biển với Trung Quốc, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển và giảm chi phí đáng kể.

Một điểm sáng khác là xu hướng chuyển dịch từ xuất khẩu thô sang xuất khẩu có thương hiệu. Doanh nghiệp Việt bắt đầu chú trọng hơn tới bao bì, nhãn hiệu và quảng bá trên các sàn thương mại điện tử quốc tế. Đây là hướng đi mới giúp rau quả Việt gia tăng giá trị và hình ảnh trên thị trường toàn cầu.

Ông Nguyễn Văn Mười - Phó Tổng Thư ký VINAFRUIT cho hay: “Xuất khẩu rau quả tăng mạnh trong thời gian gần đây là điều khá bất ngờ. Đặc biệt, nhóm hàng chế biến đang tạo bước đột phá, giúp nông sản Việt giảm phụ thuộc vào thời tiết và thị trường truyền thống”.

Trong đó, sầu riêng tiếp tục là “đầu tàu” tăng trưởng. Khi bước vào tháng 10, nhu cầu nhập khẩu sầu riêng từ Trung Quốc vẫn rất cao, đặc biệt phục vụ sản xuất bánh kẹo và lễ Tết cuối năm. Hiện, nguồn cung sầu riêng từ các nước Đông Nam Á gần như đã cạn, tạo lợi thế rõ rệt cho Việt Nam.

Chỉ tính riêng 9 tháng đầu năm, sầu riêng mang về khoảng 2,5-2,6 tỷ USD, chiếm hơn một nửa giá trị xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc. Ba tháng cao điểm thu hoạch (từ tháng 8 đến tháng 10) đã giúp kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này tăng vọt, đạt 600 triệu USD trong tháng 8 và lên tới 1 tỷ USD trong tháng 9.

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký VINAFRUIT cho biết: “Các đối tác Trung Quốc đánh giá sầu riêng Việt có chất lượng ngon, dư địa tăng trưởng lớn. Tuy nhiên, để duy trì thị phần bền vững, chúng ta cần tiếp tục đảm bảo chất lượng, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm”.

Đa dạng hóa thị trường

Không chỉ phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, năm 2025 ghi nhận bước chuyển mạnh mẽ trong chiến lược đa dạng hóa thị trường xuất khẩu rau quả.

Hoa Kỳ và Hàn Quốc hiện là hai thị trường lớn tiếp theo, chiếm tỷ trọng lần lượt 7,5% và 4,4%. Đáng chú ý, xuất khẩu rau quả sang Mỹ tăng gần 60%, trong khi sang Hàn Quốc chỉ giảm nhẹ 1,3%. Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất, Malaysia tăng mạnh nhất (66,3%) còn Thái Lan giảm sâu nhất (51,5%).

Bên cạnh sầu riêng, bưởi Việt Nam trở thành tâm điểm mới khi chính thức được phép xuất khẩu sang Trung Quốc trong năm 2025 dấu mốc quan trọng mở ra cơ hội nâng cao kim ngạch và khẳng định thương hiệu trái cây Việt trên bản đồ thế giới. Ngoài ra, bưởi Việt Nam cũng đã có mặt tại Australia, thể hiện bước tiến trong nỗ lực mở rộng thị trường sang các nước phát triển.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, việc mở cửa thêm các loại trái cây như chanh dây, dừa, xoài chế biến, dứa và chuối giúp cơ cấu sản phẩm phong phú hơn, giảm rủi ro phụ thuộc vào một mặt hàng hay thị trường đơn lẻ.

Đặc biệt, thị trường Hoa Kỳ đang nổi lên là “điểm sáng mới”. Kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam sang Mỹ đạt 406,7 triệu USD trong 9 tháng đầu năm 2025, tăng 160% so với cùng kỳ năm trước. Thị phần cũng tăng từ 5% lên 6,6%, phản ánh sức tiêu thụ mạnh mẽ và tiềm năng mở rộng trong những năm tới. Nhiều sản phẩm như sầu riêng, nhãn, xoài và thanh long đã có mặt trong các hệ thống bán lẻ lớn tại Mỹ, có thể cạnh tranh với hàng Thái Lan và Philippines.

Ngoài Mỹ, xuất khẩu rau quả sang Malaysia, UAE, Hà Lan và Australia đều tăng trưởng ba chữ số, từ 127% đến 170%. Trong khi đó, Trung Quốc vẫn là thị trường chủ lực với hơn 3,85 tỷ USD trong 9 tháng, chiếm khoảng 63% tổng kim ngạch toàn ngành.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Vina T&T Group cho biết: “Xuất khẩu sầu riêng, bưởi, nhãn, xoài và thanh long đều tăng mạnh. Dù Mỹ áp thuế đối ứng, song nhu cầu tiêu thụ rau quả tại thị trường này vẫn rất cao. Năm nay, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ vượt 500 triệu USD, mức tăng nhanh nhất trong nhóm thị trường cao cấp”.

Theo VINAFRUIT, những kết quả đạt được năm 2025 không chỉ đến từ tăng sản lượng mà còn từ chuyển đổi chất lượng và phương thức xuất khẩu. Nếu trước đây, phần lớn rau quả xuất khẩu ở dạng tươi, phụ thuộc vào mùa vụ, thì nay tỷ trọng sản phẩm chế biến, bảo quản lạnh và đóng gói đạt chuẩn quốc tế ngày càng tăng.

Song song, các địa phương trọng điểm như Tiền Giang, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Bình Thuận và Sơn La đang đẩy mạnh quy hoạch vùng nguyên liệu, đầu tư logistics nông sản và liên kết doanh nghiệp - nông dân, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng dài hạn.

Với động lực từ sản xuất, thị trường và công nghệ, ngành rau quả Việt Nam đang tiến gần tới “cột mốc vàng” 8 tỷ USD xuất khẩu, đồng thời từng bước khẳng định vị thế là trung tâm cung ứng trái cây nhiệt đới hàng đầu khu vực.

Hải Yến